เอเชียนวอลสตรีทเจอร์นัล – เนสเล่ย์จ๋อย พญามังกรออกใบสั่งห้ามฉายโฆษณาเกี่ยวกับหมูทางโทรทัศน์รับตรุษจีน หวั่นจุดชนวนความไม่พอใจแก่ชาวมุสลิมในประเทศ ขณะที่สตาร์บัคส์ และดิสนีย์ ยังเดินหน้าจำหน่ายสินค้าเกี่ยวกับสุกรอย่างคึกคัก
เทศกาลฉลองปีใหม่จีนเวียนมาบรรจบในเดือนหน้านี้ เนสเล่ เอสเอ ผู้ผลิตไอศกรีม ฮาเกน-ดาซส์ ได้วางแผนส่งสปอตโฆษณาโทรทัศน์ตัวการ์ตูนหมูน้อยเปื้อนยิ้มออกฉายรับเทศกาลตรุษจีน แต่ล่าสุดต้องฝันสลาย เพราะสัปดาห์ที่ผ่านมา ซีซีทีวี สถานีโทรทัศน์แห่งประเทศจีนได้สั่งแบนโฆษณาชุดดังกล่าว รวมทั้งภาพและคำพูดอ้างอิงถึงหมูทั้งหมดในเชิงพาณิชย์ด้วย
เจ้าหน้าที่ควบคุมด้านสื่อโฆษณาระบุถึงเหตุผลในการกระทำเช่นนี้ต่อบริษัทโฆษณาต่างๆ ว่า ทำไปเพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้สร้างความขุ่นเคืองแก่ชาวมุสลิม ซึ่งมองว่าหมูเป็นสัตว์สกปรก “จีนเป็นประเทศที่รวมหลายชนชาติ เพื่อแสดงถึงความเคารพต่อศาสนาอิสลาม ดังนั้น เจ้าหน้าที่ระดับสูงของซีซีทีวีจึงขอไม่ให้มีการนำเสนอภาพของหมู”
อย่างไรก็ตาม เทียร์รี่ แวปเปโร โฆษกจากเนสเล่ย์ ไชน่าให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า “มันไม่ใช่ปัญหาใหญ่ เราจะเปลี่ยนเป็นการ์ตูนตัวอื่นแทน” ไม่เพียงแต่เนสเล่ย์ที่โดน “ใบสั่ง” ข้างต้น แต่รวมถึงบริษัทอื่นด้วย
ด้านโคคา-โคล่า ได้วางแผนที่จะออนแอร์โฆษณารับตรุษจีน 2 เวอร์ชั่นด้วยกัน ตัวแรกเนื้อหาเกี่ยวกับตัวการ์ตูนแพนด้าน้อย ที่พยายามหาทางกลับบ้านในช่วงวันหยุด จะฉายทางซีซีทีวี ขณะที่โฆษณาเกี่ยวกับหมูจะฉายเฉพาะสถานีโทรทัศน์ท้องถิ่น ที่ไม่มีผู้ชมนับถือศาสนาอิสลามมากนัก ตามที่โฆษกจากบริษัทน้ำดำชื่อก้องโลกเผย
การออกใบสั่งแบนหมูนับเป็นความเคลื่อนไหวสำคัญสำหรับรัฐบาล เพราะที่ผ่านมารัฐบาลให้ความสำคัญกับผู้ชมส่วนใหญ่มากกว่าคนเฉพาะกลุ่ม โดยปัจจุบันจีนมีประชาชนชาวมุสลิมอย่างน้อย 20 ล้านคน แต่คิดเป็นสัดส่วนแค่ 2% ของประชากรทั้งประเทศเท่านั้น
ในสายตาของชาวจีนส่วนใหญ่ หมูซึ่งเป็น 1 ใน 12 นักษัตร มีความหมายเชิงบวก ชาวจีนหลายสิบล้านเกิดในปีกุน คนที่เกิดในปีนี้ เชื่อว่าจะมีความสุขและซื่อสัตย์สุจริต นักโหราศาสตร์ทำนายว่า ปีนี้นับเป็นฤกษ์งามยามดีสำหรับคลอดบุตร
นอกจากนี้ เนื้อหมูยังเป็นเนื้อที่ชาวจีนนิยมบริโภคอย่างกว้างขวาง จากข้อมูลขององค์การสหประชาชาติ โดยเฉลี่ยรับประทานกันคนละไม่ต่ำกว่า 35 กิโลกรัมต่อปี อย่างในงานเลี้ยงตามมณฑลทางตอนใต้ของประเทศ คนส่วนใหญ่มักย่างหมูทั้งตัว แล้วตกแต่งไฟกระพริบสีแดงในเบ้าตาของมัน
ทั้งนี้ การห้ามโทรทัศน์แพร่ภาพหมูเกิดขึ้นหลังจากที่มีข่าวตำรวจจีนบุกสังหารชาวมุสลิม 18 ศพ ที่รัฐบาลเชื่อว่าเป็นผู้ก่อการร้าย ณ ค่ายฝึกในเขตปกครองตนเองซินเจียง ทางภาคตะวันตก ใกล้กับชายแดนปากีสถาน ด้านนักเคลื่อนไหวชาวมุสลิมออกมาเรียกร้องให้มีการตรวจสอบข้อเท็จจริงดังกล่าว
ขณะเดียวกัน แหล่งข่าววงในของอุตสาหกรรมสื่อโฆษณาในจีนกล่าวว่า คณะผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์ให้สัมภาษณ์กับซีซีทีวีเมื่อเร็วๆ นี้ว่า ควรหลีกเลี่ยงการเอ่ยอ้างถึงหมู เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความขัดแย้งในกลุ่มคนต่างศาสนา คำสั่งข้างต้นประกาศออกมาในขณะที่บริษัทโฆษณาหลายๆ แห่งกำลังอยู่ในขั้นตอนสุดท้ายของการผลิตโฆษณาต้อนรับตรุษจีนที่จะมีขึ้นในวันที่ 18 กุมภาพันธ์นี้
ซีซีทีวีนับว่าเป็นเครือข่ายกระจายสัญญาณโทรทัศน์ที่ผูกขาดของประเทศ เป็นทั้งบริษัทสื่อรายใหญ่ที่สุดในประเทศ และเป็นกระบอกเสียงของพรรคคอมมิวนิสต์ บริษัทโฆษณาจ่ายเงินให้แก่ซีซีทีวีไปกว่า 1,200 ล้านเหรียญสหรัฐเมื่อปีที่แล้ว เพราะหลายรายการ อาทิ รายงานสภาพอากาศภาคค่ำ โดยปกติมีผู้ชมมากถึง 200 ล้านคน
แน่นอนว่า คำสั่งดังกล่าวจะส่งผลกระทบอย่างมาก บริษัทโฆษณาหลายแห่งจะต้องวุ่นวายกับการเปลี่ยนแปลงโฆษณาในวินาทีสุดท้าย แต่เอเจนซี่โฆษณาส่วนหนึ่งให้สัมภาษณ์ว่า พวกเขาไม่ถึงกับประหลาดใจในการกระทำของรัฐบาลมาก เพราะที่ผ่านมารัฐบาลปักกิ่งพยายามควบคุมสื่อและกระแสวัฒนธรรมใหม่
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา คณะกรรมการบริหารกิจการวิทยุ ภาพยนตร์ และโทรทัศน์แห่งชาติจีน (SARFT) ได้สั่งแบนโฆษณาเพิ่มขนาดทรวงอก และรายการเรียลิตี้โชว์ ซึ่งมีเยาวชนอายุกว่า 18 ปีเข้าร่วมการแข่งขัน
แม้รัฐบาลพยายามโละหมูออกจากโฆษณาและรายการโทรทัศน์ แต่ร้านค้าต่างๆ ยังคงจำหน่ายสินค้าเกี่ยวกับหมูอย่างคึกคัก อาทิ สตาร์บัคส์ ร้านกาแฟชื่อดัง กำลังจำหน่ายกระปุกออมสิน และตุ๊กตารูปหมู ขณะที่วอลท์ ดิสนีย์ พยายามทำการตลาดโดยชู พิคเล็ท ตัวการ์ตูนหมูในเรื่องวินนี่ เดอะ พูห์ “พิคเล็ท จะเป็นตัวการ์ตูนของดิสนีย์ที่ได้รับความนิยมที่สุดในปี 2007”