ผู้จัดการออนไลน์ 24/01/06 อาศรมสยาม-จีนวิทยาได้จัดการบรรยายหัวข้อเรื่อง ‘ความเป็นอมตะในวัฒนธรรมจีน’ โดยผศ.ถาวร สิกขโกศล ณ อาคารคณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เมื่อบ่ายวานนี้ (23 ม.ค.) ซึ่งนัยของคำว่า ‘อมตะ’ ในที่นี้หมายถึง ความไม่เน่าเปื่อย (不朽) ที่แยกเป็น ‘อมตะทางกายเนื้อ’ กับ ‘อมตะทางเกียรติคุณ’
อ.ถาวร เท้าความถึงยุคราชวงศ์ซาง (ศตวรรษที่ 17-11 B.C.) ซึ่งพ่อค้าขึ้นมาเป็นชนชั้นปกครอง สมัยนั้นผู้คนไม่ได้ลงมือปฏิบัติคุณธรรมด้วยตัวเอง อาศัยพิธีกรรมบูชาเทพเจ้า ขอให้ช่วยปกปักษ์รักษาคุ้มครอง เน้นกอบโกยผลประโยชน์ จนท้ายที่สุดก็สิ้นยุคพ่อค้าเป็นใหญ่
จากนั้นเกษตรกรได้ก้าวขึ้นมาเป็นใหญ่บ้างในสมัยราชวงศ์โจว (ศตวรรษที่ 11 B.C.– 771 B.C.) ซึ่งกลับเน้นให้ประพฤติปฏิบัติดี แล้วพระเจ้าจะคุ้มครองเอง อีกทั้งยังได้สร้างระบบปกครองเชิงคุณธรรม (以德治国) ที่ถ้ากษัตริย์ไม่ปกครองโดยธรรม ประชาชนก็สามารถลุกขึ้นมาปฏิวัติโค่นล้มได้ ขณะที่ในฝ่ายของประชาชน จะเน้นใช้ ‘หลี่ (礼)หรือ ประเพณีที่ดีงาม’ เป็นครรลองของคนในสังคม
ด้วยปรัชญาเน้นคุณธรรมทั้งชนชั้นปกครองและสามัญชนนี้เอง ที่ทำให้ราชวงศ์โจวยิ่งใหญ่และตั้งอยู่ได้ยาวนาน
กล่าวได้ว่า ‘คุณธรรมจีน’ ได้ก่อร่างสร้างฐานตั้งแต่ก่อนกำเนิดปรัชญาเมธีขงจื้อเสียอีก แต่ขงจื้อคือผู้รวบรวมแนวคิด ปรับแก้ให้เข้ากับชีวิตประจำวัน และเผยแพร่ให้ขยายไปทั่วแดนมังกร
อ.ถาวรย้ำว่า การสร้างคุณธรรมอมตะ ต้องปรับปรุงฝึกฝนทั้งภายในและภายนอก “อย่างที่คนแต้จิ๋วกล่าวว่า คนเราจะดีหรือไม่ ในใจต้องมีคุณธรรม‘(เต๋อ -德) ก่อน แล้วออกไปสู่การกระทำ (สิง- 行) ที่ดี ก็จะเป็นอมตะ” และเมื่อคนเรามีจิตใจและพฤติกรรมที่ถึงพร้อมซึ่งความดี ก็ย่อมจะมีความก้าวหน้าและประสบความสำเร็จในชีวิตได้ไม่ยาก
ที่สำคัญ คนไม่ต้องยิ่งใหญ่ ขอให้มีคุณธรรมไว้ ย่อมมีคนยกย่องสรรเสริญ และประวัติศาสตร์จะจารึกเอง
อ.ถาวรยังได้ยกวาทะของอัครมหาเสนาบดีจังเหวินจ้ง ในอดีตแคว้นหลู่ ที่ระบุไว้ในพงศาวดารจั่วจ้วนบรรพหลู่เซียงกงว่า “สูงสุดคือสร้างคุณธรรม – 立德 รองลงมาคือสร้างผลงาน – 立功 ถัดลงมาคือสร้างคมวาทะ(หรือวรรณกรรม) – 立言 แม้นานก็มิเสื่อมคลาย นี้แลคืออมตะ ส่วนการพิทักษ์กุลวงศ์ธำรงกุลศักดิ์ เพื่อรักษาศาลกุลเทพบิดร ให้สถิตสถาพรมีอนุชนสืบศักดิ์เซ่นสรวงไม่ขาดสายนั้น พบเห็นได้ทั่วทุกแคว้น เป็นความยืนยงของยศศักดิ์ หาใช่ความเป็นอมตะไม่”.
อ.ถาวร เท้าความถึงยุคราชวงศ์ซาง (ศตวรรษที่ 17-11 B.C.) ซึ่งพ่อค้าขึ้นมาเป็นชนชั้นปกครอง สมัยนั้นผู้คนไม่ได้ลงมือปฏิบัติคุณธรรมด้วยตัวเอง อาศัยพิธีกรรมบูชาเทพเจ้า ขอให้ช่วยปกปักษ์รักษาคุ้มครอง เน้นกอบโกยผลประโยชน์ จนท้ายที่สุดก็สิ้นยุคพ่อค้าเป็นใหญ่
จากนั้นเกษตรกรได้ก้าวขึ้นมาเป็นใหญ่บ้างในสมัยราชวงศ์โจว (ศตวรรษที่ 11 B.C.– 771 B.C.) ซึ่งกลับเน้นให้ประพฤติปฏิบัติดี แล้วพระเจ้าจะคุ้มครองเอง อีกทั้งยังได้สร้างระบบปกครองเชิงคุณธรรม (以德治国) ที่ถ้ากษัตริย์ไม่ปกครองโดยธรรม ประชาชนก็สามารถลุกขึ้นมาปฏิวัติโค่นล้มได้ ขณะที่ในฝ่ายของประชาชน จะเน้นใช้ ‘หลี่ (礼)หรือ ประเพณีที่ดีงาม’ เป็นครรลองของคนในสังคม
ด้วยปรัชญาเน้นคุณธรรมทั้งชนชั้นปกครองและสามัญชนนี้เอง ที่ทำให้ราชวงศ์โจวยิ่งใหญ่และตั้งอยู่ได้ยาวนาน
กล่าวได้ว่า ‘คุณธรรมจีน’ ได้ก่อร่างสร้างฐานตั้งแต่ก่อนกำเนิดปรัชญาเมธีขงจื้อเสียอีก แต่ขงจื้อคือผู้รวบรวมแนวคิด ปรับแก้ให้เข้ากับชีวิตประจำวัน และเผยแพร่ให้ขยายไปทั่วแดนมังกร
อ.ถาวรย้ำว่า การสร้างคุณธรรมอมตะ ต้องปรับปรุงฝึกฝนทั้งภายในและภายนอก “อย่างที่คนแต้จิ๋วกล่าวว่า คนเราจะดีหรือไม่ ในใจต้องมีคุณธรรม‘(เต๋อ -德) ก่อน แล้วออกไปสู่การกระทำ (สิง- 行) ที่ดี ก็จะเป็นอมตะ” และเมื่อคนเรามีจิตใจและพฤติกรรมที่ถึงพร้อมซึ่งความดี ก็ย่อมจะมีความก้าวหน้าและประสบความสำเร็จในชีวิตได้ไม่ยาก
ที่สำคัญ คนไม่ต้องยิ่งใหญ่ ขอให้มีคุณธรรมไว้ ย่อมมีคนยกย่องสรรเสริญ และประวัติศาสตร์จะจารึกเอง
อ.ถาวรยังได้ยกวาทะของอัครมหาเสนาบดีจังเหวินจ้ง ในอดีตแคว้นหลู่ ที่ระบุไว้ในพงศาวดารจั่วจ้วนบรรพหลู่เซียงกงว่า “สูงสุดคือสร้างคุณธรรม – 立德 รองลงมาคือสร้างผลงาน – 立功 ถัดลงมาคือสร้างคมวาทะ(หรือวรรณกรรม) – 立言 แม้นานก็มิเสื่อมคลาย นี้แลคืออมตะ ส่วนการพิทักษ์กุลวงศ์ธำรงกุลศักดิ์ เพื่อรักษาศาลกุลเทพบิดร ให้สถิตสถาพรมีอนุชนสืบศักดิ์เซ่นสรวงไม่ขาดสายนั้น พบเห็นได้ทั่วทุกแคว้น เป็นความยืนยงของยศศักดิ์ หาใช่ความเป็นอมตะไม่”.
