“เห้งเจีย (ฉีเทียนต้าเสิ้ง) ลิงในวรรณกรรมที่กลายเป็นเทพเจ้า” เป็นวรรณกรรมจากปลายปากกาของ “จรัสศรี จิรภาส” อาจารย์ประจำสาขาวิชาภาษาจีน มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ ซึ่งได้ค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับวานรตั้งแต่สมัยโบราณกาล โดยมนุษย์เชื่อว่า ลิงเป็นสัตว์ลี้ลับ สามารถปกปักรักษา ป้องภัยให้ และเพื่อสืบทอดความเชื่อเหล่านี้ มนุษย์จึงอาศัยการบอกเล่าเป็นนิทานเพื่อทำให้บอกเล่าง่ายและจดจำง่าย ซึ่งนิทานที่ว่า อาจเกิดจากเค้ามูลของความจริงหรือไม่ก็ได้
สำหรับเรื่องราวการเดินทางไปแสวงธรรม ณ ชมพูทวีป ความอุตสาหะและศรัทธาต่อพุทธศาสนาของบุคคลที่ปรากฏในประวัติศาสตร์จริง เช่น พระถังซัมจั๋ง ได้รับการบอกเล่าด้วยความเลื่อมใส ชื่นชม สืบทอดสู่ผู้คนแต่ละยุคสมัยจนกระทั่งกลายเป็นตำนาน ซึ่งมองดูคล้ายว่าพระถังซัมจั๋งเป็นเพียงตัวละครในนิยายเท่านั้น
ตัวละครที่ไม่มีตัวตนจริงในประวัติศาสตร์ อย่าง เห้งเจีย เสียอีก ที่คล้ายว่าดำรงตนอยู่ในโลกนี้จริง ทั้งที่เห้งเจียเป็นตัวละครตัวหนึ่งใน “ไซอิ๋ว” ซึ่งเกิดขึ้นจากจินตนาการที่สั่งสมเอาลักษณะความพิสดารของ “ลิง” ที่ได้ปรากฏในนิทานปรัมปราของชนเผ่าพื้นเมืองแต่ละท้องถิ่น ผนวกกันจนเป็นแบบฉบับของวานรที่ผู้คนรักใคร่ เชิดชู และที่สุด กลายเป็นเทพเจ้าที่ผู้คนเชื่อถือ ศรัทธา
หลายคนสงสัยว่า ต้นกำเนิดที่แท้จริงของเห้งเจียมาจากที่ใดกันแน่ บ้างว่ามาจากอินเดีย หรือ จีน บ้างว่าเห้งเจียเป็นลูกผสมจากหนุมานและลิงในตำนานท้องถิ่นจีน หรือ มาจากวานรในพระคัมภีร์พุทธบางฉบับ ยิ่งกว่านั้น สิ่งใดทำให้ “เห้งเจีย” ซึ่งเป็นเพียง “ลิง” ในตำนาน กลายเป็นที่เคารพบูชาของผู้คน และได้รับการยกย่องให้เป็นเทพเจ้าชั้นสูงของจีน ตลอดจนแรงศรัทธาต่อ “สัตวเทพ” องค์นี้แพร่กระจายเข้าสู่ไทยได้อย่างไร ผู้อ่านสามารถค้นหาคำตอบได้จากผลงานเขียนของ จรัสศรี จิรภาส เล่มนี้ ทั้งนี้ หนังสือดังกล่าว ตีพิมพ์เป็นครั้งแรก เมื่อปี พ.ศ. 2547 โดยสำนักพิมพ์มติชน มีความยาวทั้งสิ้น 182 หน้า ราคาปก 179 บาท