อัษฎมงคลหรือเครื่องหมายแห่งมงคลทั้งแปด เป็นสัญลักษณ์ทางพุทธศาสนาของทิเบต ที่โดยมากปรากฏเป็นลวดลายภาชนะ เครื่องใช้ และเครื่องประดับตกแต่งบนสถาปัตยกรรม ซึ่งมีส่วนคล้ายกับอัษฎมงคลของไทยเรา อันได้แก่ กรอบหน้า คทา สังข์ จักร ธง ชาย ขอช้าง โคเผือก และหม้อน้ำ (บ้างก็ใช้ในพิธีมงคลของพราหมณ์)
สังข์ขาว
พระไตรปิฎก กล่าวว่า สุรเสียงในขณะแสดงธรรมของพระพุทธเจ้านั้น ดังกังวานไกลออกไปทั่วทั้งสี่ทิศ ราวกับเป็นเสียงจากหอยสังข์กระนั้น ดังนั้น ในปัจจุบันจึงมักมีการเป่าหอยสังข์ในพิธีเทศนาธรรมครั้งใหญ่
ในทิเบต สังข์ขาวได้รับการเคารพบูชาเป็นเครื่องสูง ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งเสียงธรรมของพระพุทธองค์ที่ขจรขจายไปทั้งสามพันโลกอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
คนโท
วัดพุทธในทิเบตมักใช้คนโทบรรจุน้ำสะอาดและทรัพย์มณีอันมีค่า บ้างประดับด้วยขนหางนกยูงหรือต้นอยู่อี่ (มีความหมายว่า สมปรารถนา อาจได้แก่ กิ่งสนหรือทับทิม) เพื่อสื่อความหมายถึงความบริสุทธิ์แห่งการหลุดพ้นจากโลก
คนโทจึงเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นสิริมงคล ความบริสุทธิ์สะอาด และโชคลาภ ทั้งยังหมายถึง ทรัพย์สินที่ไม่รั่วไหล ลาภปัญญาอเนกอนันต์ และความมีอายุยืนยาว
ฉัตร(ร่ม)
ในสมัยอินเดียโบราณ บรรดาเชื้อพระวงศ์สูงศักดิ์ มักจะกางร่มหรือฉัตร เมื่อต้องออกจากเคหสถานของตน ภายหลังฉัตรได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องแสดงอิสริยยศในกองทัพ และยังมีความหมายของอำนาจบารมีอีกด้วย
ฉัตร สำหรับพุทธศาสนาในทิเบตจึงเป็นสัญลักษณ์ของการป้องกันภัยจากมารร้าย และคุ้มครองพระพุทธธรรมคำสอน
เงื่อนอนันตภาคย์
เงื่อนอนันตภาคย์หรือเงื่อนแห่งสิริมงคล หมายถึง ปมเงื่อนที่คดเคี้ยวไปมา แต่ทุกช่องทางล้วนสามารถผ่านได้โดยตลอด ด้วยเส้นทางนี้ ผู้ที่อุทิศตนเจริญรอยตามพระพุทธเจ้า ย่อมสามารถค้นพบมุขยปัญญาและความตื่นรู้ ท่ามกลางกระแสธารแห่งชีวิต
ธรรมจักร
ธรรมจักร เป็นสัญลักษณ์ของ 3 สิ่ง นั่นคือ การทำลาย (เพื่อสร้างใหม่) วัฏจักร (หมุนเวียนไม่จบสิ้น) และความสมบูรณ์พร้อม (ไม่สิ้นสุด) หรือที่เข้าใจทั่วไปในหมู่ชาวไทยว่าเป็นสัญลักษณ์ของ วัฎสงสารแห่งการเวียนว่ายตายเกิด ที่หมุนไปไม่มีที่สิ้นสุด
ปลาทอง
หรือมัจฉาบนที่ราบสูง เป็นสัญลักษณ์ของดวงตาแห่งปัญญา
ทิเบตมักใช้สัญลักษณ์เป็นรูปปลาทองคู่หนึ่ง มีความหมายถึงการหลุดพ้น และการกลับชาติมาเกิดใหม่ ความเป็นอมตะ เป็นต้น ในทางพุทธศาสนา หมายถึง การเห็นแจ้งในธรรมและความเป็นอิสระหลุดพ้นจากความทุกข์ทางโลก
ดอกบัว
ดอกบัวมีคุณสมบัติ 4 ประการ ได้แก่ หอม สะอาด นุ่มนวลและงามตา (ทำให้สบายใจ) ทั้งในธรรมชาติของบัวเกิดแต่ตม แต่สามารถคงความสะอาดบริสุทธิ์แห่งตนไว้ได้
ชาวพุทธในทิเบตจึงเห็นว่า ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์ของการบรรลุธรรมขั้นสุดท้ายนั่นคือ การหลุดพ้น
ตุง (ธง)
“ตุง” เป็นธงชนิดหนึ่งที่ใช้ในกองทัพสมัยอินเดียโบราณ
แต่ในพุทธศาสนาใช้ “ตุง” แทนความหมายของการหลุดพ้นจากทุกข์ การบรรลุมรรคผลนิพพาน
ในทิเบต “ตุง” แทนความหมายของ วิถีแห่งการดับทุกข์ ทั้ง 11 อันได้แก่ ศีล สมาธิ ปัญญา การปล่อยวาง ความเมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ความไม่หลงในอัตตา ความตื่นรู้และจิตอันบริสุทธิ์ผ่องใส
เรียบเรียงจาก เชียนหลงเน็ต และ www.artchinanet.com
สังข์ขาว
พระไตรปิฎก กล่าวว่า สุรเสียงในขณะแสดงธรรมของพระพุทธเจ้านั้น ดังกังวานไกลออกไปทั่วทั้งสี่ทิศ ราวกับเป็นเสียงจากหอยสังข์กระนั้น ดังนั้น ในปัจจุบันจึงมักมีการเป่าหอยสังข์ในพิธีเทศนาธรรมครั้งใหญ่
ในทิเบต สังข์ขาวได้รับการเคารพบูชาเป็นเครื่องสูง ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งเสียงธรรมของพระพุทธองค์ที่ขจรขจายไปทั้งสามพันโลกอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
คนโท
วัดพุทธในทิเบตมักใช้คนโทบรรจุน้ำสะอาดและทรัพย์มณีอันมีค่า บ้างประดับด้วยขนหางนกยูงหรือต้นอยู่อี่ (มีความหมายว่า สมปรารถนา อาจได้แก่ กิ่งสนหรือทับทิม) เพื่อสื่อความหมายถึงความบริสุทธิ์แห่งการหลุดพ้นจากโลก
คนโทจึงเป็นสัญลักษณ์ของความเป็นสิริมงคล ความบริสุทธิ์สะอาด และโชคลาภ ทั้งยังหมายถึง ทรัพย์สินที่ไม่รั่วไหล ลาภปัญญาอเนกอนันต์ และความมีอายุยืนยาว
ฉัตร(ร่ม)
ในสมัยอินเดียโบราณ บรรดาเชื้อพระวงศ์สูงศักดิ์ มักจะกางร่มหรือฉัตร เมื่อต้องออกจากเคหสถานของตน ภายหลังฉัตรได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องแสดงอิสริยยศในกองทัพ และยังมีความหมายของอำนาจบารมีอีกด้วย
ฉัตร สำหรับพุทธศาสนาในทิเบตจึงเป็นสัญลักษณ์ของการป้องกันภัยจากมารร้าย และคุ้มครองพระพุทธธรรมคำสอน
เงื่อนอนันตภาคย์
เงื่อนอนันตภาคย์หรือเงื่อนแห่งสิริมงคล หมายถึง ปมเงื่อนที่คดเคี้ยวไปมา แต่ทุกช่องทางล้วนสามารถผ่านได้โดยตลอด ด้วยเส้นทางนี้ ผู้ที่อุทิศตนเจริญรอยตามพระพุทธเจ้า ย่อมสามารถค้นพบมุขยปัญญาและความตื่นรู้ ท่ามกลางกระแสธารแห่งชีวิต
ธรรมจักร
ธรรมจักร เป็นสัญลักษณ์ของ 3 สิ่ง นั่นคือ การทำลาย (เพื่อสร้างใหม่) วัฏจักร (หมุนเวียนไม่จบสิ้น) และความสมบูรณ์พร้อม (ไม่สิ้นสุด) หรือที่เข้าใจทั่วไปในหมู่ชาวไทยว่าเป็นสัญลักษณ์ของ วัฎสงสารแห่งการเวียนว่ายตายเกิด ที่หมุนไปไม่มีที่สิ้นสุด
ปลาทอง
หรือมัจฉาบนที่ราบสูง เป็นสัญลักษณ์ของดวงตาแห่งปัญญา
ทิเบตมักใช้สัญลักษณ์เป็นรูปปลาทองคู่หนึ่ง มีความหมายถึงการหลุดพ้น และการกลับชาติมาเกิดใหม่ ความเป็นอมตะ เป็นต้น ในทางพุทธศาสนา หมายถึง การเห็นแจ้งในธรรมและความเป็นอิสระหลุดพ้นจากความทุกข์ทางโลก
ดอกบัว
ดอกบัวมีคุณสมบัติ 4 ประการ ได้แก่ หอม สะอาด นุ่มนวลและงามตา (ทำให้สบายใจ) ทั้งในธรรมชาติของบัวเกิดแต่ตม แต่สามารถคงความสะอาดบริสุทธิ์แห่งตนไว้ได้
ชาวพุทธในทิเบตจึงเห็นว่า ดอกบัวเป็นสัญลักษณ์ของการบรรลุธรรมขั้นสุดท้ายนั่นคือ การหลุดพ้น
ตุง (ธง)
“ตุง” เป็นธงชนิดหนึ่งที่ใช้ในกองทัพสมัยอินเดียโบราณ
แต่ในพุทธศาสนาใช้ “ตุง” แทนความหมายของการหลุดพ้นจากทุกข์ การบรรลุมรรคผลนิพพาน
ในทิเบต “ตุง” แทนความหมายของ วิถีแห่งการดับทุกข์ ทั้ง 11 อันได้แก่ ศีล สมาธิ ปัญญา การปล่อยวาง ความเมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ความไม่หลงในอัตตา ความตื่นรู้และจิตอันบริสุทธิ์ผ่องใส
เรียบเรียงจาก เชียนหลงเน็ต และ www.artchinanet.com
