ผิดสัญญาอีกแล้วครับ ผมตั้งใจว่าจะเริ่มเขียนวัฒนธรรมจีนเป็นชุดต่อเนื่องกัน แต่แล้วผมต้องเดินทางไปต่างประเทศด่วน จึงเสนอเรื่องเป็นชุดไม่ได้ ต้องคั่นด้วยเรื่องเบาๆ สักสองชิ้นก่อนครับ
แม่น้ำแยงซีเกียงเป็นแม่น้ำสายใหญ่สายหนึ่งของโลก มันใหญ่มันกว้างมากจนไม่น่าเชื่อว่าคนเราจะสร้างเขื่อนมากั้นมันได้ แต่คนจีนก็สร้างเขื่อนยักษ์มากั้นมันสำเร็จแล้ว
จีนนี่ก็แปลก เขาชอบทำโครงการอะไรใหญ่ ใหญ่ชนิดเป็นสิ่งมหัศจรรย์ของโลกไปเลย
บางสิ่งเป็นการสร้างอนุสรณ์ส่วนตัว เช่น สุสานจิ๋นซี ซึ่งเมื่อก่อนนี้ ผู้คนอ่านจดหมายประวัติศาสตร์ “สื่อจี้” (บันทึกประวัติศาสตร์เล่มแรกของโลก) เขียนโดยซือหม่าเชียน อ่านแล้วเหลือเชื่อว่าจิ๋นซีฮ่องเต้คนโบราณ จะสร้างสิ่งก่อสร้างใหญ่โตพิสดารพันลึกอะไรขนาดนั้น แต่พอมาขุดเจอ “กองทัพหุ่นดิน” ซึ่งเป็นส่วนเดียวของสุสานจิ๋นซีฮ่องเต้เข้า ทีนี้เลยต้องเชื่อบันทึกของซือหม่าเชียน ตอนนี้เลยยังไม่กล้าเปิดสุสานของจิ๋นซีฮ่องเต้ เพราะบันทึกสื่อจี้บอกว่า ได้วางยาพิษ ปรอท และกลไกกับดักไว้มากมาย
ที่สำคัญคือ ทุนและเทคโนโลยียังไม่พร้อม ขืนขุดขึ้นมา จะรักษาสภาพเดิมเอาไว้ไม่ได้ ดังที่ “ กองทัพหุ่นดิน” ที่ขุดตกแต่งแล้ว กำลังเผชิญปัญหามากมายอยู่ในขณะนี้
สิ่งมหัศจรรย์บางสิ่งก็เป็นการทำเพื่อป้องกันประเทศและพลเมือง เช่น กำแพงเมืองจีน ซึ่งมันมีมาก่อนจิ๋นซีฮ่องเต้แล้ว จิ๋นซีฮ่องเต้เป็นเพียงผู้มาต่อเติมให้มันติดต่อเนื่องกัน ( แต่เดิมก่อนที่จิ๋นซีฮ่องเต้จะรวมแผ่นดินเป็นเอกภาพ กำแพงนั้นอยู่ในแต่ละก๊ก) และส่งเสริมขยายให้ใหญ่โตขึ้น หลังจากนั้นในประวัติศาสตร์มีการบูรณะขนาดใหญ่อีกสองครั้ง
สิ่งมหัศจรรย์บางอย่าง ทำเพื่อสร้างสรรค์ทางเศรษฐกิจ แต่เนื่องจากเป็นโครงการขนาดยักษ์ ประชาชนเดือดร้อนมาก และฮ่องเต้มีจุดบกพร่อง ก็เลยกลายเป็นชนวนทำให้ราชวงศ์ล่มสลายไปเลย
เช่น “ลำน้ำเลือด – ต้ายุ่นเหอ “ ต้ายุ่นเหอแปลว่าแม่น้ำลำเลียงขนาดใหญ่ สุยหยางตี้ ฮ่องเต้ ฮ่องเต้องค์ที่สองของราชวงศ์สุย ทรงให้ขุดขึ้นเพื่อเป็นเส้นทางคมนาคมทางน้ำเชื่อมภาคใต้ของจีนกับภาคกลางของจีน คลองขนาดใหญ่นี้ มีความสำคัญทางเศรษฐกิจมาก แต่ก็เป็นเหตุให้ราษฎรก่อจลาจล แผ่นดินเดือด จนราชวงศ์สุยล่มสลาย ลำคลองนี้เลยมีสมญาว่า “ลำน้ำเลือด”
โครงการเขื่อน “สามโตรก-ซานเสีย” ก็จะมีผลยาวไกลต่อไปในประวัติศาสตร์แน่นอน
โครงการเขื่อนซานเสีย ส่งผลกระทบใหญ่ๆ ห้าด้าน ดังนี้
1.จะเป็นแหล่งสนองไฟฟ้าจากพลังน้ำที่ใหญ่ที่สุด เมื่อโครงการเสร็จสมบูรณ์แล้ว เครือข่ายเขื่อนต่างๆ จะผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังน้ำ เพียงพอสนองให้คนจีนครึ่งประเทศ ไฟฟ้าจากเขื่อนนี้แห่งเดียว มีปริมาณมากกว่าไฟฟ้าที่ประเทศไทยผลิตได้
2.จะทำให้ร่องน้ำเดินเรือในแม่น้ำแยงซีเกียงกว้างขึ้น ทำให้การขนส่งทางแม่น้ำแยงซีสะดวกขึ้น การขนถ่ายสินค้าจากแหล่งอุตสาหกรรมในมณฑลเสฉวนออกสู่ตลาดสากลสะดวกขึ้น อุตสาหกรรมและการค้าขายวัตถุดิบจากมณฑลเสฉวนและดินแดนตอนใน จะขยายตัวขึ้นมากมาย
3.จะเป็นส่วนหนึ่งของโครงการผันน้ำจากภาคใต้ไปสู่ภาคเหนือ เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำในภาคเหนือ
4.จะประกันมิให้ดินแดนลุ่มแม่น้ำแยงซีตอนกลางและล่าง ประสบภัยน้ำท่วมอีก ชาวจีนแถบลุ่มแม่น้ำแยงซีตอนกลางและตอนล่าง ประสบความเสียหายมากมานหมาศาลมาหลายพันปีแล้ว คือพื้นที่บริเวณนั้นเป็นที่ลุ่มต่ำ หลายจุดชาวบ้านอาศัยอยู่ในที่ลุ่มต่ำกว่าระดับน้ำในแม่น้ำแยงซีเสียอีก โดยต้องสร้างเขื่อนดินกั้นเป็นแนวตลอดริมแม่น้ำ เมื่อเสร็จหน้าเพาะปลูก ชาวบ้านก็ต้องรวมตัวกันขนดินไปซ่อมเสริมสร้างเขื่อนดินนั้นมาตลอดนับเวลาเป็นพันปีมาแล้ว
ใครได้ไปเที่ยวเมืองอู่ฮั่น ลองสังเกตดู ที่นาแถบนั้นอยู่ต่ำกว่าระดับแม่น้ำแยงซี
5.ทำให้ธุรกิจท่องเที่ยวล่องชมแม่น้ำแยงซี ขยายตัวเพิ่มขึ้น แม้ว่าความตื่นเต้นตอนที่เรือแล่นผ่านช่องแคบ และการเที่ยวดูโบราณสถานจะสูญเสียไป แต่เนื่องจากการเดินเรือได้สะดวกขึ้น มีเรือเดินได้มากขึ้น กิจการท่องเที่ยวจึงน่าจะขยายตัวมาก
6.และแน่นอนว่า ปัจจัยต่างๆ ข้างต้น จะทำให้ดินแดนแถบ “ซานเสีย” ซึ่งในอดีตมีเศรษฐกิจล้าหลัง นับเป็นเขตยากจน เมื่อมีปัจจัยใหม่ต่างๆ ข้างต้น เศรษฐกิจแถวซานเสียย่อมจะเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว
อย่างไรก็ตาม มองด้านดีด้านเดียวก็จะเกิดผลทั้งหกประกาข้างต้น แต่ทุกอย่างย่อมประกอบด้วยสองด้าน ผลกระทบด้านลบต่อสิ่งแวดล้อม ยังต้องจับตาตรวจสอบกันไปอีกนาน นักวิชาการจำนวนไม่น้อยเป็นห่วงผลกระทบด้านลบ แต่ก็ไม่อาจต่อต้านอะไรได้ .
แม่น้ำแยงซีเกียงเป็นแม่น้ำสายใหญ่สายหนึ่งของโลก มันใหญ่มันกว้างมากจนไม่น่าเชื่อว่าคนเราจะสร้างเขื่อนมากั้นมันได้ แต่คนจีนก็สร้างเขื่อนยักษ์มากั้นมันสำเร็จแล้ว
จีนนี่ก็แปลก เขาชอบทำโครงการอะไรใหญ่ ใหญ่ชนิดเป็นสิ่งมหัศจรรย์ของโลกไปเลย
บางสิ่งเป็นการสร้างอนุสรณ์ส่วนตัว เช่น สุสานจิ๋นซี ซึ่งเมื่อก่อนนี้ ผู้คนอ่านจดหมายประวัติศาสตร์ “สื่อจี้” (บันทึกประวัติศาสตร์เล่มแรกของโลก) เขียนโดยซือหม่าเชียน อ่านแล้วเหลือเชื่อว่าจิ๋นซีฮ่องเต้คนโบราณ จะสร้างสิ่งก่อสร้างใหญ่โตพิสดารพันลึกอะไรขนาดนั้น แต่พอมาขุดเจอ “กองทัพหุ่นดิน” ซึ่งเป็นส่วนเดียวของสุสานจิ๋นซีฮ่องเต้เข้า ทีนี้เลยต้องเชื่อบันทึกของซือหม่าเชียน ตอนนี้เลยยังไม่กล้าเปิดสุสานของจิ๋นซีฮ่องเต้ เพราะบันทึกสื่อจี้บอกว่า ได้วางยาพิษ ปรอท และกลไกกับดักไว้มากมาย
ที่สำคัญคือ ทุนและเทคโนโลยียังไม่พร้อม ขืนขุดขึ้นมา จะรักษาสภาพเดิมเอาไว้ไม่ได้ ดังที่ “ กองทัพหุ่นดิน” ที่ขุดตกแต่งแล้ว กำลังเผชิญปัญหามากมายอยู่ในขณะนี้
สิ่งมหัศจรรย์บางสิ่งก็เป็นการทำเพื่อป้องกันประเทศและพลเมือง เช่น กำแพงเมืองจีน ซึ่งมันมีมาก่อนจิ๋นซีฮ่องเต้แล้ว จิ๋นซีฮ่องเต้เป็นเพียงผู้มาต่อเติมให้มันติดต่อเนื่องกัน ( แต่เดิมก่อนที่จิ๋นซีฮ่องเต้จะรวมแผ่นดินเป็นเอกภาพ กำแพงนั้นอยู่ในแต่ละก๊ก) และส่งเสริมขยายให้ใหญ่โตขึ้น หลังจากนั้นในประวัติศาสตร์มีการบูรณะขนาดใหญ่อีกสองครั้ง
สิ่งมหัศจรรย์บางอย่าง ทำเพื่อสร้างสรรค์ทางเศรษฐกิจ แต่เนื่องจากเป็นโครงการขนาดยักษ์ ประชาชนเดือดร้อนมาก และฮ่องเต้มีจุดบกพร่อง ก็เลยกลายเป็นชนวนทำให้ราชวงศ์ล่มสลายไปเลย
เช่น “ลำน้ำเลือด – ต้ายุ่นเหอ “ ต้ายุ่นเหอแปลว่าแม่น้ำลำเลียงขนาดใหญ่ สุยหยางตี้ ฮ่องเต้ ฮ่องเต้องค์ที่สองของราชวงศ์สุย ทรงให้ขุดขึ้นเพื่อเป็นเส้นทางคมนาคมทางน้ำเชื่อมภาคใต้ของจีนกับภาคกลางของจีน คลองขนาดใหญ่นี้ มีความสำคัญทางเศรษฐกิจมาก แต่ก็เป็นเหตุให้ราษฎรก่อจลาจล แผ่นดินเดือด จนราชวงศ์สุยล่มสลาย ลำคลองนี้เลยมีสมญาว่า “ลำน้ำเลือด”
โครงการเขื่อน “สามโตรก-ซานเสีย” ก็จะมีผลยาวไกลต่อไปในประวัติศาสตร์แน่นอน
โครงการเขื่อนซานเสีย ส่งผลกระทบใหญ่ๆ ห้าด้าน ดังนี้
1.จะเป็นแหล่งสนองไฟฟ้าจากพลังน้ำที่ใหญ่ที่สุด เมื่อโครงการเสร็จสมบูรณ์แล้ว เครือข่ายเขื่อนต่างๆ จะผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังน้ำ เพียงพอสนองให้คนจีนครึ่งประเทศ ไฟฟ้าจากเขื่อนนี้แห่งเดียว มีปริมาณมากกว่าไฟฟ้าที่ประเทศไทยผลิตได้
2.จะทำให้ร่องน้ำเดินเรือในแม่น้ำแยงซีเกียงกว้างขึ้น ทำให้การขนส่งทางแม่น้ำแยงซีสะดวกขึ้น การขนถ่ายสินค้าจากแหล่งอุตสาหกรรมในมณฑลเสฉวนออกสู่ตลาดสากลสะดวกขึ้น อุตสาหกรรมและการค้าขายวัตถุดิบจากมณฑลเสฉวนและดินแดนตอนใน จะขยายตัวขึ้นมากมาย
3.จะเป็นส่วนหนึ่งของโครงการผันน้ำจากภาคใต้ไปสู่ภาคเหนือ เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำในภาคเหนือ
4.จะประกันมิให้ดินแดนลุ่มแม่น้ำแยงซีตอนกลางและล่าง ประสบภัยน้ำท่วมอีก ชาวจีนแถบลุ่มแม่น้ำแยงซีตอนกลางและตอนล่าง ประสบความเสียหายมากมานหมาศาลมาหลายพันปีแล้ว คือพื้นที่บริเวณนั้นเป็นที่ลุ่มต่ำ หลายจุดชาวบ้านอาศัยอยู่ในที่ลุ่มต่ำกว่าระดับน้ำในแม่น้ำแยงซีเสียอีก โดยต้องสร้างเขื่อนดินกั้นเป็นแนวตลอดริมแม่น้ำ เมื่อเสร็จหน้าเพาะปลูก ชาวบ้านก็ต้องรวมตัวกันขนดินไปซ่อมเสริมสร้างเขื่อนดินนั้นมาตลอดนับเวลาเป็นพันปีมาแล้ว
ใครได้ไปเที่ยวเมืองอู่ฮั่น ลองสังเกตดู ที่นาแถบนั้นอยู่ต่ำกว่าระดับแม่น้ำแยงซี
5.ทำให้ธุรกิจท่องเที่ยวล่องชมแม่น้ำแยงซี ขยายตัวเพิ่มขึ้น แม้ว่าความตื่นเต้นตอนที่เรือแล่นผ่านช่องแคบ และการเที่ยวดูโบราณสถานจะสูญเสียไป แต่เนื่องจากการเดินเรือได้สะดวกขึ้น มีเรือเดินได้มากขึ้น กิจการท่องเที่ยวจึงน่าจะขยายตัวมาก
6.และแน่นอนว่า ปัจจัยต่างๆ ข้างต้น จะทำให้ดินแดนแถบ “ซานเสีย” ซึ่งในอดีตมีเศรษฐกิจล้าหลัง นับเป็นเขตยากจน เมื่อมีปัจจัยใหม่ต่างๆ ข้างต้น เศรษฐกิจแถวซานเสียย่อมจะเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว
อย่างไรก็ตาม มองด้านดีด้านเดียวก็จะเกิดผลทั้งหกประกาข้างต้น แต่ทุกอย่างย่อมประกอบด้วยสองด้าน ผลกระทบด้านลบต่อสิ่งแวดล้อม ยังต้องจับตาตรวจสอบกันไปอีกนาน นักวิชาการจำนวนไม่น้อยเป็นห่วงผลกระทบด้านลบ แต่ก็ไม่อาจต่อต้านอะไรได้ .