ในที่สุด บัตรประจำตัวประชาชนคนจีนรุ่นเก่าสีขาว-ดำ ที่ใช้กันมานาน 20 ปี ก็ได้ฤกษ์เปลี่ยนโฉมใหม่ให้ดูไฉไล แถมยังมีคุณสมบัติสุดทันสมัยสมชื่อบัตรอัจฉริยะ แต่กลับสร้างความปวดเศียรเวียนเกล้าให้กับชาวบ้านไม่น้อย เพราะมีข้อจำกัดที่ยุบยิบหยุมหยิมเกินที่หลายคนจะยิ้มออก โดยเฉพาะประกาศิตที่ว่า ‘ย้อมผมสีจัดจ้านเกินไป ห้ามทำบัตรใหม่’
หลังตรุษจีนเป็นต้นมา หลายบ้านที่มีสมาชิกอายุครบ 16 ปีบริบูรณ์ หรือถึงกำหนดเปลี่ยนบัตรประชาชนใบใหม่ ต่างทยอยได้รับหนังสือแจ้งจากทางการจีน ให้ไปถ่ายรูปตามสถานที่ที่ระบุเพื่อนำมาทำบัตร แต่ปรากฏว่า หลายคนต้องถูกปฏิเสธ เหตุเพราะ ‘ไปเปลี่ยนสีผมมา’
ทำให้บรรดาวัยโจ๋อินเทรนด์ และคนที่เพิ่งเปลี่ยนลุคใหม่ต้อนรับปีไก่ หรือหวังจะให้ตัวเองดูสวยใสเท่ห์เก๋ขึ้นบนบัตรใบใหม่ ต้องเสียใจและเสียเงินอีกรอบเพื่อย้อมผมให้กลับดำดังเดิม งานนี้ร้านเสริมสวยหลายแห่ง เลยพลอยได้รับอานิสงส์ไปด้วยโดยปริยาย
ผลสำรวจร้านทำผมในเมืองเซี่ยงไฮ้ พบว่า จากเดิมที่แทบไม่มีลูกค้ามาย้อมผมดำเลย ช่วงนี้กลับมีคนมาทำผมสีดำเพิ่มขึ้นถึง 30% เนื่องจากส่วนใหญ่จะต้องไปถ่ายรูปเพื่อทำบัตร ID รุ่นใหม่ ส่วนร้านรับถ่ายรูปติดบัตรบางแห่ง ถึงกับต้องเตรียมสเปรย์เปลี่ยนผมดำไว้บริการ เพราะไม่อยากเสียลูกค้า
เจ้าหน้าที่ทะเบียนราษฎร์ที่เซี่ยงไฮ้ระบุว่า ด้วยเหตุที่บัตร ID รุ่นใหม่เป็นบัตรสี และรูปถ่ายบนบัตรควรเป็นภาพที่ตรงกับตัวตนที่แท้จริงของผู้ถือบัตรมากที่สุด ดังนั้น จึงไม่อนุญาตให้ใช้รูปถ่ายที่มีการย้อมสีผม
ด้านหน่วยงานในกว่างโจว บอกว่า “ย้อมผมมา ไม่มีปัญหา ขอเพียงไม่ใช่สีที่แปลกประหลาดจนเกินไป เช่นสีเขียวจี๊ดหรือแดงแป๊ด ก็พออนุโลมได้ แต่ถ้าดีที่สุด คือผมสีดำตามธรรมชาติ เพราะบัตรประชาชนมีความสำคัญทางราชการมาก ไม่เหมือนบัตรอื่นๆ ทั่วไป”
ฝ่ายทะเบียนราษฎร์ส่วนกลางของจีนยังชี้แจงแถลงไขถึงกฎกติกามากมายว่า “รูปถ่ายที่ใช้ทำบัตรประชาชน ไม่ควรไว้ผมยาวเกินไป แม้จะปล่อยผมได้ แต่ห้ามให้ผมบังดวงตา ส่วนเรื่องย้อมสีผม ถึงยังไม่ได้ตั้งเป็นกฎข้อห้าม แต่จะถูกคอมพิวเตอร์คัดแยกเป็นรูปถ่ายที่มีสีผิดเพี้ยน และถูกระบุว่าเป็นรูปที่ไม่ผ่านเกณฑ์”
พร้อมทั้งย้ำหนักแน่นกับบรรดาตี๋หมวยว่า “เวลาไปถ่ายรูปตามร้านเพื่อทำบัตร ID รุ่นใหม่ ห้ามใส่เครื่องแบบพนักงาน หรือชุดนักศึกษา หากปกติเป็นคนใส่แว่น รูปที่ถ่ายมาก็ต้องใส่แว่นด้วย ถ้าเป็นแว่นที่เลนส์จะสะท้อนแสงเฟลช ให้ใส่เฉพาะกรอบแว่นแทนได้ นอกจากนั้น ควรใส่เสื้อมีปกสีเข้ม หลีกเลี่ยงเสื้อสีขาวหรือเทา เพราะจะกลืนกับฉากที่กำหนดให้เป็นสีขาว ซึ่งอาจถูกคอมพิวเตอร์จัดให้เป็นรูปที่ไม่ผ่านเกณฑ์เช่นกัน”
ทั้งนี้ บัตร ID รุ่นใหม่ของชาวมังกร พัฒนาโดยบริษัทชิงหัวถ่งฟังไมโครอิเล็กทรอนิกส์ ร่วมกับสถาบันวิจัยไมโครอิเล็กทรอนิกส์ แห่งมหาวิทยาลัยชิงหัว เริ่มใช้แล้วในหลายเมือง เช่น ปักกิ่ง เทียนจิน เซี่ยงไฮ้ เซินเจิ้น กว่างโจว และฉางซา ฯลฯ คาดว่าจะสามารถโละบัตรประชาชนเก่าทั่วประเทศได้ภายในปลายปี 2008
บัตรรุ่นใหม่นี้ มีชิปพิเศษที่บันทึกข้อมูลแบบดิจิตอล ทั้งสะดวกใช้ และป้องกันการปลอมแปลงได้สูง แม้จะมีเสียงติติงว่า บัตร ID รุ่นใหม่ขาดเรื่องกรุ๊ปเลือด และสถานภาพสมรส แต่เลขบัตรประชาชนคนจีน ก็เป็นเสมือนรหัสไขไปสู่เบื้องหลังของแต่ละคน บอกให้รู้ถึงประวัติการอพยพโยกย้ายถิ่นฐาน รวมทั้งบ่งชี้ถึงประวัติเสีย ผิดกฎหมาย หรือเคยมีพฤติกรรมร้ายในวงการธุรกิจได้
คุณสมบัติล้ำสมัยซะขนาดนี้ แค่ ‘ย้อมสีผม’ ไม่น่าห้ามกันเลย !
เรียบเรียงจาก ซินหัวเน็ต / ไชน่าคอม / เป่ยจิงยูธเน็ต
