“วังละโว้” นอกจากจะมีชื่อเสียงในการบุกเบิกวงการภาพยนตร์ไทยแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่หลายอาจจะไม่รู้นั่นคือวังนี้ยังเลื่องชื่อในเสน่ห์ปลายจวักที่มีอาหารชาววังอันเลื่องชื่อเป็นมรดกตกทอดสืบต่อกันมา โดยหม่อมอุบล ยุคล ณ อยุธยาพระชายาของพระองค์ชายเล็ก-พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ ได้มอบมรดกชิ้นสำคัญให้ลูกสาวอย่างท่านหญิงปัทมนรังษี เสนาณรงค์ เพื่อส่งต่อถึงลูกหลานอย่างคุณมะปราง-ปัทมวดี เสนาณรงค์ ไว้อย่างครบถ้วน
เมนูเด็ดของวังละโว้ซึ่งสืบทอดต่อกันมาหลายเมนูล้วนแล้วแต่กลายเป็นจานโปรดของสมาชิกราชสกุลยุคล อาทิ ข้าวปิ้ง ซึ่งเป็นอาหารโปรดของหม่อมอุบล ยุคล , ลูกบอม เมนูโปรดของท่านมุ้ย แต่ที่ขึ้นชื่อที่สุดของวังนี้คือ “ข้าวแช่” จะทำปีละครั้งในช่วงเทศกาลสงกรานต์ที่สมาชิกยุคลจะมารวมตัวกัน ณ วังละโว้
นอกจากนี้อาหารบางเมนูก็ถูกสงวนไว้เป็นความลับ แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไปก่อนที่วัฒนธรรมดีๆเลือนหายท่านหญิงปัทมนรังษี จึงพร้อมถ่ายทอดเรื่องราวของ “ซุปสาคู” ที่ถือเป็นเมนูลับเพื่อสุขภาพและยังเป็นเสมือนทูตอาหารที่สำคัญแห่งวังละโว้ให้เราฟังอีกด้วย
ท่านหญิงปัทมนรังษี เสนาณรงค์ ทายาทองค์ที่ 2 ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ และ หม่อมอุบล ยุคล ณ อยุธยา ย้อนเล่าถึงเรื่องอาหารชาววังว่า เป็นอาหารที่มีเสน่ห์แต่ละชนิดถูกรังสรรค์ขึ้นมา ต้องใช้ความพิถีพิถันในการปรุงแต่งรสชาติ ไม่เพียงแต่ให้อร่อยลิ้นเท่านั้น หากแต่ยังต้องตกแต่งให้งดงามวิจิตรบรรจงผ่านต้นเครื่องฝีมือเอกของแต่ละสมัยสืบเนื่องกันมาเป็นเวลาที่ยาวนานนับศตวรรษ
“คุณแม่ (หม่อมอุบล) สอนทำอาหารตั้งแต่เด็ก ได้เข้าครัวบ่อยก็รู้สึกคุ้นเคย ความท้าทายนอกจากการตกแต่งให้งดงามแล้วยังต้องอร่อยด้วย เมื่อนำขึ้นโต๊ะต้องให้ถูกรสปากผู้รับประทาน ที่สำคัญอาหารทุกจานต้องมีความหมายในตัวเอง เช่นทานเพื่อสุขภาพหรือเพื่อความอร่อย แต่ละเมนูไม่ใช่ว่าจะคิดสูตรทำกันง่ายๆโดยเฉพาะอาหารเพื่อสุขภาพ ซึ่งของวังละโว้มีหลายจานแต่ที่ถือเป็นเอ็กคลูซีฟเลยคือ “ซุปสาคู” เป็นอาหารที่ท่านพ่อ (พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอนุสรมงคลการ) ทรงโปรดมากเพราะเป็นอาหารสุขภาพ เวลาที่คนในบ้านป่วยไม่สบายก็จะต้องรับประทาน และถือเป็นทูตชั้นดีเป็นธรรมเนียมของวังละโว้ที่เมื่อรู้ว่าลูกหลานหรือคนรู้จักที่นับถือไม่สบายก็จะส่งซุปสาคูไปเป็นของเยี่ยม”
ซุปสาคูของวังละโว้ลักษณะคล้ายสาคูเปียก แต่สูตรของหม่อมอุบลจะทำเป็นอาหารคาว โยน้ำซุปทำมาจากการต้มโครงไก่ให้หวานหอมผสมเม็ดสาคูใส่ไก่ฉีก ถือเป็นอาหารที่ทานง่าย ย่อยง่าย จะทานเป็นอาหารเช้าหรืออาหารเย็นก็ได้
ส่วนอีกเมนูใช้สำหรับควบคุมน้ำหนักลูกๆและคนในครอบครัว เป็นไก่อบราดน้ำสลัดโลว์แฟต “เมนูนี้ทำง่าย ลูกๆทานบ่อย ใช้ไก่ตัวเล็กหมักซอส ผ่ากลางยัดไส้ด้วยข้าวผัดกับลูกเกด หอมใหญ่ แครอท แล้วนำไปอบกับเนยเค็ม ส่วนน้ำสลัดโลว์แฟต รสชาติออกเปรี้ยวหวาน รับประทานคู่กับผักและไก่อบแล้วเข้ากันได้ไม่เลี่ยน รสชาติจะกลมกล่อมมาก”
วังละโว้แต่เดิมเป็นครอบครัวใหญ่ เมื่อสมาชิกแต่งงานมีครอบครัวก็แยกย้ายกันออกไป แต่ทุก ๆ สิ้นเดือนจะกลายเป็นประเพณี “รวมพระญาติ” ซึ่งสมาชิกทุกองค์อย่างท่านมุ้ย-หม่อมเจ้าชาตรีเฉลิม, ท่านใหม่-หม่อมเจ้าจุลเจิม และท่านยุ้ย-หม่อมเจ้านภดลเฉลิมศรี รวมทั้งลูก ๆ หลานๆจะมาทานอาหารร่วมกัน โดยมีท่านหญิงลงมือทำอาหารด้วยตนเอง
“พอโตแยกบ้านไปอาหารที่รับประทานก็จะเป็นอีกรสชาติ ทุกเดือนก็เลยนัดทานอาหารร่วมกัน เราก็จัดอาหารชุดใหญ่ตกแต่งให้เหมือนของเดิมมากที่สุด เพราะได้ฝึกมือแล้วยังได้คิดถึงวันเก่าๆด้วย ทุกอย่างต้องใช้สมาธิ ต้องละเอียด อร่อยและงดงาม”
ปัจจุบันท่านหญิงปัทมนรังษี ไม่ได้ลงมือเองด้วยอายุที่มากขึ้น แต่ก็ยังคอยดูแลเรื่องเครื่องปรุงและรสชาติให้เป๊ะตามสูตรเดิม โดยมีแม่มะลิ ซึ่งเป็นแม่ครัวเมื่อครั้งหม่อมอุบลยังอยู่ และลูกหลานของแม่มะลิมาช่วยเป็นลูกมือ ส่วนผู้ที่มาสืบทอดต้นตำรับอาหารต่าง ๆของวังละโว้ไม่ให้สูญหายไปคือคุณมะปราง-ปัทมวดีลูกสาวของท่านหญิงนั่นเอง
“สมัยเด็กๆ เขาจะไม่ชอบทำอาหารนัก มาเริ่มจริงจังก็เมื่อ 5-6 ปีก่อนเขาจะเปิดร้านอาหารเขามาขอให้สอน ดิฉันก็ดีใจว่ามีคนสืบทอดอาหารของครอบครัวแล้ว อีกอย่างที่ดีใจคืออาหารของวังละโว้ได้กลายเป็นที่รู้จักของคนทั่วไปด้วย”
ด้านสาวสังคมคนเก่งคุณมะปราง-ปัทมวดีเล่าว่า พอเริ่มทำก็รู้สึกสนุกแล้วก็รัก แรกๆจะหัดทำอาหารที่ตัวเองชอบอย่างข้าวหมูก้อนทอด, ตับไก่บด, สเต็กเนื้อ, ลูกบอมบ์ ก็มีหลายอย่างที่พัฒนาสูตรให้เข้ากับยุคสมัยมากขึ้น
“อย่างตับบด ปรางค์ก็มาทำ“ขนมปังตับบด” ที่เราใช้ตับไก่มาบดกับเบคอน หัวหอม และครีมมายองเนสสูตรคุณแม่มาคลุกเคล้าได้ที่ก็ทาขนมปังทานได้เลย เมนูไหนที่อร่อยทำง่ายไม่ต้องใช้เวลามาก เอาไปให้เพื่อนทานแล้วเพื่อนชอบ ก็จะขอสูตรไปใช้ในร้าน (หัวเราะ)”
แม้วันเวลาจะล่วงเลยผ่านมาเนินนานแล้ว เสน่ห์แห่งรสชาติอาหาร ความวิจิตรบรรจงบนจานข้าว ภายใต้การคิดค้นของหม่อมอุบลแห่งวังละโว้กลายเป็นมรดกที่ล้ำค่า ทิ้งไว้ให้ลูกหลานชาวไทยได้เรียนรู้รากเหง้าของความเป็นไทย ใครเคยลิ้มลองไม่อาจปฏิเสธความอร่อยได้...
