ยูเครนอยู่ในสภาพลำบากยากยิ่ง เมื่อรัสเซียสามารถบุกเข้าสู่ ‘ดนิโปรเปตรอฟสก์’

(เก็บความจากเอเชียไทมส์ www.asiatimes.com)

Ukraine in a bind as Russia moves into Dnipropetrovsk
by Andrew Korybko
10/06/2025

การที่กองทัพรัสเซียรุกเข้าสู่แคว้นดนิโปรเปตรอฟสก์ ซึ่งอยู่ตรงภาคกลางของยูเครนได้สำเร็จ บีบบังคับให้เคียฟต้องทำการแนวรบถึง 3 ด้านพร้อมๆ กัน กลายเป็นสถานการณ์หนีเสือปะจระเข้ ซึ่งอาจทำให้เส้นแนวหน้าที่ตึงตัวยิ่งอยู่ก่อนแล้ว ถึงขั้นพังทลายได้ทีเดียว

กระทรวงกลาโหมรัสเซียแถลงเมื่อวันอาทิตย์ (8 มิ.ย.) ที่ผ่านมาว่า กองทหารของพวกเขาได้รุกเข้าสู่แคว้นดนิโปรเปตรอฟสก์ (Dnipropetrovsk) ของยูเครนแล้ว โดยที่โฆษกทำเนียบเครมลิน ดมิตริ เปสคอฟ (Dmitry Peskov) ยืนยัน [1] ว่า นี่เป็นส่วนหนึ่งในแผนการของประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน แห่งรัสเซีย เพื่อจัดสร้างพื้นที่กันชน [2] ไม่ให้กองกำลังฝ่ายปรปักษ์เข้ามาประชิดดินแดนของฝ่ายตนในอนาคตข้างหน้า

อันที่จริงเรื่องนี้เป็นสิ่งที่คาดการณ์กันได้ล่วงหน้า [3] ตั้งแต่ช่วงปลายเดือนสิงหาคมปีที่แล้ว ในทันทีที่สงครามแย่งชิงเมืองโปครอฟสก์ (Battle of Pokrovsk) เริ่มต้นขึ้นมา ทว่าฝ่ายรัสเซียกลับกำลังสามารถบรรลุผลตามที่ต้องการได้ โดยกระทั่งยังไม่ทันได้เข้ายึดเมืองป้อมค่ายแข็งแกร่งที่เป็นศูนย์คมนาคมทรงความสำคัญทางยุทธศาสตร์ในแคว้นโดเนตสก์ (Donetsk) แห่งนั้นด้วยซ้ำ กองทหารรัสเซียเพียงแค่เคลื่อนกำลังอ้อมโปครอฟสก์ไป หลังจากสามารถเจาะทะลุผ่านแนวรบด้านใต้ของดอนบาสส์ได้สำเร็จ พัฒนาการเช่นนี้ทำให้ยูเครนตกอยู่ในสถานการณ์หนีเสือปะจระเข้ที่ยากลำบากมาก
(หมายเหตุผู้แปล - ดินแดนดอนบาสส์ Donbass หมายถึงแคว้นโดเนตสก์กับแคว้นลูฮันสก์ Luhansk ที่อยู่ติดกัน พื้นที่นี้เป็นเขตอุตสาหกรรมสำคัญมาตั้งแต่ยุคสหภาพโซเวียต และเป็น 2 ใน 4 แคว้นของยูเครน ซึ่งรัสเซียได้ประกาศผนวกเข้าเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของตนเมื่อเดือนกันยายน 2022 ดูเพิ่มเติมได้ที่ https://simple.wikipedia.org/wiki/Russian_annexation_of_Donetsk,_Kherson,_Luhansk_and_Zaporizhzhia_oblasts#:~:text=On%2030%20September%202022%2C%20Vladimir,they%20wanted%20to%20join%20Russia.)


มาถึงตอนนี้ ยูเครนจะต้องสร้างป้อมค่ายเครื่องป้องกันขึ้นที่แนวรบดนิโปรเปตรอฟสก์ ซึ่งอยู่บริเวณภาคกลางของยูเครน พร้อมกันไปกับแนวรบที่แคว้นคาร์คอฟ (Kharkov ชื่อของแคว้นนี้ในภาษารัสเซีย ภาษายูเครนเรียกว่า คาร์คิฟ Kharkiv) ซึ่งอยู่ทางภาคเหนือ และที่แคว้นซาโปริซเซีย (Zaporizhzhia หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า Zaporozhye) ซึ่งอยู่ทางภาคใต้ ในการป้องกันไม่ให้รัสเซียอาศัยที่มั่นใหม่ของตนเพื่อเปิดการรุกเข้าไปในจุดใดๆ ของ 3 แนวรบเหล่านี้

เรื่องนี้อาจสร้างความเครียดเค้นอย่างร้ายแรงให้แก่กองทัพยูเครน ขณะที่พวกเขากำลังต้องดิ้นรนอย่างหนักอยู่ก่อนแล้วในการป้องกันไม่ให้ฝ่ายรัสเซียเจาะทะลุทะลวงครั้งใหญ่เข้าสู่แคว้นซูมี (Sumy) ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยผ่านทางแคว้นคูร์สก์ (Kursk) ของรัสเซีย แล้วเมื่อบวกกับภาวะขาดแคลนกำลังพล รวมทั้งคำถามที่ว่าสหรัฐฯยังจะให้ความช่วยเหลือทางการทหาร-การข่าวกรองต่อไปมากน้อยแค่ไหน เหล่านี้อาจจะเพียงพอถึงขั้นทำให้แนวรบเหล่านี้พังทลายลงได้ทีเดียว

แน่นอนว่า ฉากทัศน์เช่นนี้ได้เคยถูกกล่าวถึงอย่างไม่ค่อยจริงจังอะไรนักมาหลายครั้งแล้วนับแต่ที่รัสเซียเปิดการบุกยูเครนครั้งใหญ่เมื่อกว่า 3 ปีก่อน ทว่าเวลานี้มันดูเหมือนใกล้เคียงความเป็นจริงมากยิ่งกว่าแต่ก่อนนักหนา ท่านผู้สังเกตการณ์ทั้งหลายยังไม่ควรลืมด้วยว่า ปูตินได้เคยบอกกับประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯเอาไว้ว่า เขาจะตอบโต้ [4] การที่ยูเครนเปิดการโจมตีเชิงยุทธศาสตร์ด้วยกองทัพโดรน [5] ใส่กองกำลังนิวเคลียร์ทางยุทธศาสตร์ของแดนหมีขาวเมื่อต้นเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา ซึ่งอาจกลายเป็นการบวกเอา 2 ปัจจัยที่กล่าวไว้ข้างต้นรวมเข้าด้วยกัน เพื่อบรรลุถึงการทะลวงผ่าทางตันที่รัสเซียปรารถนามานาน

เป็นไปได้เหมือนกันว่า การตอบโต้เอาคืนเช่นนี้อาจจะเป็นเพียงการสำแดงกำลังเชิงสัญลักษณ์เท่านั้น ทว่ามันก็อาจจะเป็นอะไรที่ทรงความสำคัญยิ่งกว่านั้น [6] ก็ได้เช่นกัน โอกาสดีที่สุดที่ยูเครนจะสามารถป้องกันไม่ให้เกิดสถานการณ์เช่นนี้ขึ้นมา ก็คือสหรัฐฯต้องบีบบังคับรัสเซียให้ยินยอมแช่แข็งเส้นแนวหน้าปัจจุบันเอาไว้ก่อน หรือไม่เช่นนั้นยูเครนก็จะต้องเปิดการรุกใหญ่อีกคำรบหนึ่ง

การแช่แข็งเส้นแนวรบเอาไว้ก่อน สามารถทำได้โดยผ่านวิธีการใช้ทั้งการให้รางวัลและการลงโทษ (carrot-and-stick approach) ด้วยการเสนอเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์กับสหรัฐฯที่มีศูนย์กลางอยู่ที่ทรัพยากรของยูเครนบนเงื่อนไขซึ่งดีขึ้นกว่าเดิม เพื่อแลกเปลี่ยนกับการที่สหรัฐฯจะบังคับใช้มาตรการแซงก์ชั่นคว่ำบาตรขั้นทุติยภูมิ (secondary sanctions) ชนิดแรงๆ เอากับพวกลูกค้าที่ซื้อน้ำมันและก๊าซจากรัสเซีย (โดยเฉพาะอย่างยิ่ง จีน และอินเดีย แต่มีความเป็นไปได้ที่จะยกเว้นให้แก่ อียู [7]) หรือทางเลือกอีกทางหนึ่งที่อาจจะทำได้ก็คือ สหรัฐฯอาจลงแรงเพิ่มความช่วยเหลือทางการทหาร-การข่าวกรองแก่ยูเครน หากรัสเซียยังคงปฏิเสธ

สำหรับการเปิดการรุกครั้งใหม่นั้น กองทหารจำนวน 120,000 คน [8] ซึ่งยูเครนชุมนุมรวมพลเอาไว้ตามแนวชายแดนติดต่อกับเบลารุส ตามที่ประธานาธิบดีอเล็กซานเดอร์ ลูกาเชนโก ของประเทศนั้นพูดเอาไว้เมื่อฤดูร้อนที่แล้ว อาจยกข้ามชายแดนบุกเข้าไปในเบลารุส ผู้เป็นพันธมิตรสนิทสนมยิ่งของรัสเซีย และ/หรือรุกข้ามชายแดนเข้าไปในดินแดนบริเวณใดบริเวณหนึ่งซึ่งเป็นที่รับรองกันในระดับนานาชาติของรัสเซีย

อย่างไรก็ดี ความเป็นไปได้ทั้ง 2 ประการนี้ต้องยอมรับว่ามีโอกาสที่จะประสบความสำคัญเพียงน้อยนิด ทั้งนี้เนื่องจากรัสเซียกำลังแสดงท่าทีออกมาอย่างชัดเจนว่าพวกเขาจะต้องบรรลุเป้าหมายต่างๆ ของตนในการสู้รบขัดแย้งคราวนี้ให้มากยิ่งขึ้นไปกว่านี้อีกเสียก่อน จึงจะยินยอมเข้าสู่การหยุดยิงใดๆ [9] เวลาเดียวกัน ความสำเร็จของแดนหมีขาวที่กำลังผลักดันขับไล่ยูเครนให้ต้องถอยออกจากพื้นที่ในแคว้นคูร์สก์ [10] ซึ่งบุกเข้าไปยึดเอาไว้ ย่อมเป็นลางร้ายสำหรับความพยายามที่จะรุกรานอื่นๆ อีก

ในอีกด้านหนึ่ง ลู่ทางความเป็นไปได้ที่ยูเครนจะหาทางตัดการขาดทุนของตน ด้วยการยินยอมอ่อนข้อให้แก่ความเรียกร้องต้องการของรัสเซียเพิ่มมากขึ้นเพื่อจะได้บรรลุถึงสันติภาพ ก็อยู่ในระดับศูนย์ ด้วยเหตุนี้ ยูเครนจึงอาจจะไม่มีทางหลีกเลี่ยง โดยต้องเลือกเพิ่มพูนยกระดับ “การปฏิบัติการแบบนอกแบบแผนปกติ” ในการเล่นงานรัสเซียของตน ไม่ว่าจะเพื่อทดแทนฉากทัศน์ทั้ง 2 อย่างที่กล่าวเอาไว้ข้างต้น หรือเคียงคู่ไปกับการปฏิบัติตามฉากทัศน์ดังกล่าวอย่างใดอย่างหนึ่งหรือทั้ง 2 อย่างไปพร้อมๆ กันเลย

การปฏิบัติการแบบนอกแบบแผนปกติ ดังที่พูดถึงนี้ หมายรวมถึงการลอบสังหาร, การโจมตีในเชิงยุทธศาสตร์โดยใช้โดรน, และการก่อการร้าย อย่างไรก็ตาม ทั้งหลายทั้งปวงเหล่านี้ย่อมจะเป็นการยั่วยุให้รัสเซียดำเนินการตอบโต้เอาคืนตามแบบแผนปกติเพิ่มมากขึ้น (โดยบางทีแดนหมีขาวอาจแก้เผ็ดด้วยการปฏิบัติการให้ใหญ่ยิ่งกว่าที่ยูเครนทำเอาไว้ก่อน) และดังนั้นก็จะสร้างความเจ็บปวดมากขึ้นให้แก่ยูเครน ซึ่งกำลังทำท่าจะต้องปราชัยอยู่แล้ว

เมื่อสายตาจับจ้องมุ่งไปสู่การปิดเกม สถานการณ์จึงดูเหมือนกับว่ายูเครนได้มาถึงจุดต่ำสุดของเส้นเคิร์ฟ หรือไม่ก็กำลังจะไปถึงตรงจุดนั้น ในแง่มุมที่ว่า พลวัตทางการทหาร-ทางยุทธศาสตร์ กำลังมีการเปลี่ยนแปลงไปในทางที่เป็นผลดีแก่รัสเซียอย่างชนิดที่ไม่สามารถหวนกลับปรับเปลี่ยนคืนมาได้เสียแล้ว

เป็นเรื่องยากลำบากอย่างยิ่งที่จะจินตนาการได้ว่า ยูเครนจะสามารถพาตัวเองให้หลุดออกมาจากสภาพหนีเสือปะจระเข้เช่นนี้ได้อย่างไร ถึงแม้ว่าการสู้รบขัดแย้งครั้งนี้ได้เคยสร้างเซอร์ไพรซ์ให้แก่พวกผู้สังเกตการณ์ในทั้งสองฝ่ายมาก่อนหลายๆ ครั้งมาแล้ว ดังนั้น เซอร์ไพรซ์จึงเป็นสิ่งที่ยังไม่สามารถบอกปัดปฏิเสธได้อย่างสิ้นเชิง กระนั้น มันก็คือฉากทัศน์ที่ดูเหลือเชื่อ ขณะที่ความพ่ายแพ้ปราชัยของยูเครนดูเหมือนกำลังเป็นสิ่งซึ่งจะต้องเกิดขึ้นมาแน่ๆ มากขึ้นๆ ทุกที

ข้อเขียนชิ้นนี้เผยแพร่ครั้งแรกทางแพลตฟอร์ม Substack ของ แอนดรูว์ โคริบโค สามารถบอกรับเป็นสมาชิกจดหมายข่าวของเขาได้ที่ https://korybko.substack.com/subscribe?utm_source=menu&simple=true&next=https%3A%2F%2Fkorybko.substack.com%2F

แอนดรูว์ โคริบโค เป็นนักวิเคราะห์การเมืองชาวอเมริกันที่ตั้งฐานอยู่ในมอสโก ซึ่งมีความชำนาญเป็นพิเศษในเรื่องการเปลี่ยนแปลงของระบบโลกไปสู่ระบบที่มีขั้วอำนาจหลายขั้ว เขาสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอกทางด้านรัฐศาสตร์จากสถาบันความสัมพันธ์ระหว่างประเทศแห่งรัฐมอสโก (Moscow State Institute of International Relations)

เชิงอรรถ
[1] https://substack.com/redirect/c63f2e34-7b92-462d-af1c-7414dadd5662?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc
[2] https://substack.com/redirect/184e9c00-8928-435d-96f9-d1a1523b6faa?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc
[3] https://substack.com/redirect/c08259ba-ec9b-4553-9fb0-ba6a1bd0d1b2?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc
[4] https://substack.com/redirect/d104db3f-adc5-4868-ae6f-02470a2e1dd3?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc
[5] https://substack.com/redirect/5de93fa3-8666-4bf5-830a-095e27ec3a7e?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc
[6] https://substack.com/redirect/f8419f4e-ff88-4a01-98f6-2470a2aa0f10?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc
[7] https://substack.com/redirect/6a9928c1-df1f-4a2a-a937-bc69fb1b5d9a?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc
[8] https://substack.com/redirect/ade0d7f8-af29-4ec6-aaf5-a9505c724cc2?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc
[9] https://substack.com/redirect/bdc9687a-b179-465d-8a61-59762abd0bf4?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc
[10] https://substack.com/redirect/a76557b5-b146-4c34-94fc-f3c4c31d582d?j=eyJ1IjoiN25tMiJ9.ArAjoe3w0B9T_qIn_sADWsrqWSMS2r8ZypYyWEAFxWc