มาร์โก รูบิโอ รัฐมนตรีต่างปรเทศสหรัฐฯ เมื่อวันศุกร์ (24 ม.ค.) ระงับเงินช่วยเหลือที่มอบแก่ต่างชาติ ในปัจจุบันเกือบทั้งหมด เป็นเวลา 90 วัน คำสั่งที่สร้างความช็อกแก่พวกเจ้าหน้าที่ภายในกระทรวงการต่างประเทศเอง ขณะที่ดูเหมือนว่ามันจะมีผลบังคับใช้กับเงินทุนความช่วยเหลือด้านการทหารที่ป้อนแก่ยูเครนด้วย
คำสั่งของรูบิโอ ซึ่งออกถึงผู้มีตำแหน่งด้านการทูตและด้านกงสุลทุกคน กำหนดให้พวกเจ้าหน้าที่ของกระทรวงการต่างประเทศ หยุดดำเนินการใดๆ ในด้านโครงการมอบความช่วยเหลือแก่ต่างประเทศที่มีอยู่ในปัจจุบันเกือบทั้งหมด เว็บไซต์ข่าวโพลิติโกรายงานอ้างอิงเอกสารคำสั่ง ที่มีผลบังคับใช้ในทันที
ดูเหมือนว่าคำสั่งนี้จะเป็นยกระดับจากคำสั่งบริหารของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ เมื่อเร็วๆ นี้ ที่ออกคำสั่งให้ทางกระทรวงการต่างประเทศระงับอนุมัติเงินช่วยเหลือต่างประเทศเป็นเวลา 90 วัน ในระหว่างที่รอการพิจารณาการทบทวนของรัฐมนตรีว่าการระทรวงการต่างประเทศ
ในคำสั่งของประธานาธิบดีทรัมป์นั้น ไม่ชัดเจนว่าจะมีผลกระทบอย่างไรหรือไม่กับเงินทุนต่างๆ ที่จัดสรรไว้แล้วหรือเงินช่วยเหลือยูเครน
อย่างไรก็ตาม คำสั่งนี้ของรูบิโอ ดูเหมือนจะส่งผลกระทบต่อทุกอย่างตั้งแต่ความช่วยเหลือด้านการพัฒนาไปจนถึงความช่วยเหลือทางทหาร ซึ่งอาจรวมถึงความช่วยเหลือแก่ยูเครน ซึ่งที่ผ่านมาสหรัฐฯ ภายใต้รัฐบาลไบเดน ได้จัดส่งอาวุธยุทโธปกรณ์แก่เคียฟแล้วมูลค่าหลายหมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ เพื่อต้านทานการรุกรานจากรัสเซีย
เว็บไซต์ขาวโพลิติโก อ้างอิงแหล่งข่าวเจ้าหน้าที่ 2 คน ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้ ระบุว่า สำหรับกรอบคำสั่งใหม่ นั่นหมายความว่าจะไม่มีการดำเนินการใดๆ ในการกระจายเงินช่วยเหลือไปยังโครงการต่างๆ ที่ได้รับการอนุมัติจากรัฐบาลสหรัฐฯ แล้ว
รายงานข่าวระบุว่า คำสั่งนี้สร้างความรู้สึกช็อกแก่เจ้าหน้าที่กระทรวงการต่างประเทศบางส่วน "มันเหมือนกับกระทรวงการต่างประเทศจุดชนวนนิวเคลียร์ใส่ความช่วยหลือต่างประเทศ" เจ้าหน้าที่กระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ อีกคนระบุ
กระนั้นเอกสารได้เปิดช่องว่างสำหรับการตีความ และมอบข้อยกเว้นบางประการ มันเจาะจงว่าเงินช่วยเหลือด้านการทหารที่มอบแก่ต่างประเทศ สำหรับอียิปต์และอิสราเอล จะยังคงเดินหน้าต่อไป และไฟเขียวแก่ความช่วยเหลือด้านอาหารฉุกเฉิน รวมถึงค่าใช้จ่ายที่ชอบด้วยกฎหมายต่างๆ ที่เกิดขึ้นก่อนหน้าวันที่มีการประกาศคำสั่งนี้ "ภายใต้กรอบความช่วยเหลือในปัจจุบัน" นอกจากนี้ ในเอกสารระบุว่าการตัดสินใจต่างๆ "จำเป็นต้องดำเนินการให้สอดคล้องกับเงื่อนไขต่างๆ ของความช่วยเหลือนั้นๆ"
เจ้าหน้าที่ปัจจุบันของกระทรวงการต่างประเทศรายหนึ่ง และอดีตเจ้าหน้าที่ในรัฐบาลของไบเดน 2 คน เผยว่าความเคลื่อนไหวระงับครั้งนี้ ดูเหมือนจะเป็นการหยุดมอบความช่วยเหลือแก่พันธมิตรหลักๆ เช่น ยูเครน จอร์แดนและไต้หวัน
การระงับเงินช่วยเหลือแก่ยูเครน ก่อปัญหาอย่างยิ่งแก่พวกเจ้าหน้าที่สหรัฐฯ ที่ต้องการช่วยเหลือเคียฟพิชิตชัยเหนือรัสเซีย
ทรัมป์และบรรดาสมาชิกรีพับลิกัน ประณามมานานหลายปี ในสิ่งที่พวกเขาให้คำจำกัดความว่าการใช้จ่ายเงินช่วยเหลือต่างประเทศโดยเปล่าประประโยชน์ ภายใต้รัฐบาลของโอบามาและไบเดน แต่ในช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมา ทรัมป์ยกระดับวาทกรรมใส่รัสเซีย ขู่คว่ำบาตรเพิ่มเติมเล่นงานมอสโก หากว่าไม่ยอมยุติปฏิบัติการรุกรานยูเครนที่ยืดเยื้อมานานเกือบ 3 ปี และประกาศว่า ปูติน มีหน้าที่รับผิดชอบสำหรับจบสงคราม
รัฐบาลยูเครน ยังไม่ออกมาแสดงปฏิกิริยาต่อความเคลื่อนไหวนี้ แต่บรรดาผู้สนับสนุนของเคียฟ ยังคงส่งเสียงแห่งความหวังว่าการระงับเงินช่วยเหลือ จะไม่กระทบต่อความพยายามทำสงครามของยูเครน
"เรากำลังหาทางทำความเข้าใจว่า มันมีความหมายอย่างไรกับยูเครน เรามั่นใจว่ารัฐบาลจะไม่ปล่อยให้อเมริกาตกหลุมพรางกลยุทธ์หลอกให้กลัวของปูติน" มีคาโล มูร์สกี จากราซอม องค์กรในสหรัฐฯ ที่สนับสนุนยูเครน
อดีตเจ้าหน้าที่อาวุโสของสำนักงานเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศ (USAid) เปิดเผยโดยไม่ขอระบุนามว่า คำสั่งนี้จะทำให้หลายองค์กรต้องหยุดกิจกรรมทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นบริการด้านสุขภาพที่อาจช่วยชีวิตคน การรักษาเอชไอวี โภชนาการ สุขภาพแม่และเด็ก งานด้านการเกษตร การสนับสนุนองค์กรประชาสังคมทั้งหมด และด้านการศึกษา
ตัวเลขจากรัฐบาลสหรัฐฯ ระบุว่า อเมริกาคือผู้บริจาคเงินช่วยเหลือต่างประเทศรายใหญ่ที่สุดในโลก โดยพวกเขาบริจาคเงินกว่า 6.8 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 2.28 ล้านล้านบาท) ในปี 2023 โดยอิสราเอลได้รับเงินช่วยเหลือทางทหารปีละ 3.3 พันล้านดอลลาร์ ขณะที่อียิปต์ได้รับ 1.3 พันล้านดอลลาร์
บรรดาประเทศและดินแดนที่จะได้รับเงินสนับสนุนในลักษณะเดียวกันในปี 2025 ได้แก่ ยูเครน จอร์เจีย เอสโตเนีย ลัตเวีย ลิทัวเนีย ไต้หวัน อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ ไทย เวียดนาม จิบูติ โคลอมเบียมปานามา เอกวาดอร์ อิสราเอล อียิปต์ และจอร์แดน ตามคำขอของรัฐบาลไบเดนที่ยื่นต่อสภาคองเกรส
(ที่มา : โพลิติโก/การ์เดียน)