ประชากรจีนยังคงลดลงในปี 2024 ต่อเนื่องเป็นปีที่ 3 โดยมีจำนวนคนเสียชีวิตมากกว่าเด็กเกิดใหม่ที่เพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อย ขณะที่ผู้เชี่ยวชาญออกมาเตือนว่าแนวโน้มดังกล่าวจะยิ่งทวีความรุนแรงขึ้นในช่วงไม่กี่ปีข้างหน้า
สำนักงานสถิติแห่งชาติจีนแถลงวันนี้ (17 ม.ค.) ว่า จีนมีจำนวนประชากรลดลงอีก 1.39 ล้านคน มาอยู่ที่ 1,408 ล้านคนในปี 2024 จากสถิติเดิม 1,409 คนในปี 2023
ตัวเลขดังกล่าวกระพือความวิตกกังวลว่า เศรษฐกิจจีนใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลกอาจได้รับผลกระทบเนื่องจากจำนวนแรงงานและผู้บริโภคลดลงเรื่อยๆ
ขณะเดียวกัน ต้นทุนในการดูแลผู้สูงวัยและสวัสดิการหลังเกษียณก็ทำให้รัฐบาลท้องถิ่นมีภาระทางการคลังสูงขึ้น
จีนมีเด็กเกิดใหม่รวม 9.54 ล้านคนในปีที่แล้ว เพิ่มขึ้นเล็กน้อยจาก 9.02 ล้านคนในปี 2023 โดยอัตราการเกิดเพิ่มขึ้นเป็น 6.77 ต่อประชากร 1,000 คน เมื่อเทียบกับ 6.39 ต่อประชากร 1,000 คนในปี 2023
จำนวนคนเสียชีวิตในจีนอยู่ที่ 10.93 ล้านคนในปีที่แล้ว ลดลงเล็กน้อยจาก 11.1 ล้านคนในปี 2023 แต่ก็ยังถือว่าแซงหน้าจำนวนเด็กเกิดใหม่
อัตราการเกิดในจีนเริ่มลดลงมานานเป็นสิบๆ ปี สืบเนื่องจากการที่รัฐบาลบังคับใช้นโยบายลูกคนเดียว (one-child policy) ในช่วงระหว่างปี 1980-2015 รวมถึงการขยายตัวอย่างรวดเร็วของชุมชนเมือง
เช่นเดียวกับประเทศเพื่อนบ้าน เช่น ญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ ชาวจีนในชนบทจำนวนมากเลิกทำฟาร์มเกษตรและย้ายเข้ามาอยู่ในเมือง ซึ่งต้นทุนในการเลี้ยงดูบุตรนั้นสูงกว่ามาก
นอกจากค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูและให้การศึกษาแก่บุตรแล้ว ความไม่มั่นคงในอาชีพการงาน บวกกับสภาพเศรษฐกิจจีนที่ชะลอตัวลง ก็ทำให้คู่รักหนุ่มสาวจำนวนมากปฏิเสธที่จะแต่งงานและเริ่มต้นสร้างครอบครัว
นักประชากรศาสตร์ยังพบว่า การเลือกปฏิบัติทางเพศ และความคาดหวังแบบเก่าว่าผู้หญิงจะต้องอยู่บ้านเลี้ยงลูก ก็เป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ปัญหานี้รุนแรงขึ้น
“จำนวนประชากรจีนลดลงเกิดจากเหตุผลเชิงโครงสร้าง หากไม่มีการปฏิรูปเชิงโครงสร้างอย่างถึงรากถึงโคน ตั้งแต่โครงข่ายความปลอดภัยสังคม (social safety net) เรื่อยไปจนถึงการขจัดการเลือกปฏิบัติทางเพศ การลดลงของประชากรจะไม่มีวันแก้ได้” อวิ๋น โจว ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้านสังคมวิทยาจากมหาวิทยาลัยมิชิแกนในสหรัฐฯ ให้ความเห็น
อัตราการแต่งงานในจีนกลับมาเพิ่มขึ้น 12.4% ในปี 2023 หลังจากที่คนส่วนใหญ่รีรอไม่กล้าสร้างครอบครัวในช่วงโควิด-19 ซึ่งการแต่งงานที่เพิ่มขึ้นนี้ก็มีส่วนช่วยให้จำนวนเด็กเกิดใหม่เพิ่มขึ้นในปี 2024 แต่ก็มีการประเมินกันว่าตัวเลขจะกลับมาลดลงอีกครั้งในปี 2025
ที่มา : รอยเตอร์