เจ้าหน้าที่ระดับสูงรายหนึ่งของกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ กล่าวว่ายังเร็วเกินไปที่จะพูดถึงการจัดตั้งกลุ่มก้อนพันธมิตรทหารแบบเดียวกับนาโต ในภูมิภาคเอเชีย หลัง ชิเกรุ อิชิบะ อดีตรัฐมนตรีกลาโหมญี่ปุ่น เรียกร้องให้หารือในประเด็นดังกล่าวในเชิงลึก
อิชิบะ ซึ่งเป็นตัวเต็งที่จะก้าวมาสืบทอดตำแหน่งแทนนายกรัฐมนตรีฟูมิโอะ คูชิดะ เรียกร้องเมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ให้จัดตั้ง "นาโตเวอร์ชันเอเชีย" ด้วยการรวมข้อตกลงด้านความมั่นคงต่างๆ ในภูมิภาค ให้กลายเป็นข้อตกลงกลาโหมอย่างเป็นทางการ "อย่างน้อยๆ เราก็ควรพูดคุยกันในหัวข้อนี้ในเชิงลึกมากขึ้น"
อย่างไรก็ตาม ระหว่างร่วมเวทีสัมมนาหนึ่ง ในกรุงวอชิงตัน เมื่อวันอังคาร (17 ก.ย.) ดาเนียล คริเทนบริงค์ ผู้ช่วยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ด้านเอเชียตะวันออกและแปซิฟิก ปฏิเสธคำชี้แนะของอิชิบะ
"มันเร็วเกินไปที่จะพูดเกี่ยวกับความมั่นคงร่วมในบริบทดังกล่าว และการจัดตั้งสถาบันอย่างเป็นทางการ" คริเทนบริงค์ระบุ ตามรายงานของหนังสือพิมพ์นิกเกอิเอเชีย "สิ่งที่เรามุ่งเน้นคือการลงทุนในด้านโครงสร้างอย่างเป็นทางการที่มีอยู่ในภูมิภาค และจะเดินหน้าเสริมสร้างเครือข่ายแห่งความสัมพันธ์นี้ทั้งอย่างเป็นทางการและไม่เป็นทางการ แล้วเราจะรอดูอีกทีว่ามันจะไปอยู่ในจุดไหน"
สอดคล้องกับความเห็นของเจ้าหน้าที่สหรัฐฯ รายหนึ่ง ซึ่งไม่ประสงค์เอ่ยนาม ให้สัมภาษณ์กับนิกเกอิเอเชีย ว่า "นาโตเอเชีย ไม่ใช่สิ่งที่เรากำลังมองหาในภูมิภาคแห่งนี้"
แม้เจ้าหน้าที่บอกว่าสหรัฐฯ ต้องการหลีกเลี่ยงจัดตั้ง "พันธมิตรลักษณะกลุ่มก้อนทางทหาร" ในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก แต่วอชิงตันได้ใช้เวลาหลายทศวรรษที่ผ่านมา สร้างเครือข่ายความเป็นหุ้นส่วนและข้อตกลงพหุภาคีต่างๆ ในขอบเขตที่บรรดาคู่อริทั้งหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งจีน มองว่าเป็นการก้าวย่างสู่ "นาโตเอเชีย" โดยพฤตินัย
ข้อตกลง AUKUS ระหว่างออสเตรเลีย สหราชอาณาจักร และสหัฐฯ รวมถึงการสนทนาจตุรภาคีว่าด้วยความมั่นคง (QUAD) ระหว่างออสเตรเลีย อินเดีย ญี่ปุ่น และสหรัฐฯ ถูกประณามจากจีน ว่าเป็นความพยายามของวอชิงตัน ในการยั่วยุเผชิญหน้าในภูมิภาค
ขณะเดียวกัน การยกระดับความร่วมมือระหว่างนาโต กับญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ออสเตรเลียและนิวซีแลนด์ ก็ถูกประณามจากปักกิ่งด้วยเช่นกัน โดยโฆษกระทรวงการต่างประเทศจีน เรียกร้องเมื่อเดือนกรกฎาคม ให้พวกผู้นำของกลุ่มนี้หยุดสร้างความตึงเครียด เร่ขายแนวคิดแบบสงครามเย็น และยั่วยุการเผชิญหน้าเป็นกลุ่มก้อนในเอเชีย-แปซิฟิก
รัสเซีย จีน และเกาหลีเหนือ ต่างวิพากษ์วิจารณ์สนธิสัญญากลาโหมที่สหรัฐฯ คงไว้กับเกาหลีใต้และญี่ปุ่น เช่นเดียวกับการซ้อมรบร่วมระหว่างอเมริกา เกาหลีใต้ และญี่ปุ่น ที่เพิ่มขนาดและความถี่มากขึ้น นอกจากนี้แล้วยังมีการใช้วาทกรรมต่อต้านรัสเซียและต่อต้านจีนด้วย จากคำกล่าวอ้างของ เจอร์จี ซิโนเวียฟ หัวหน้าฝ่ายภูมิภาคเอเชีย ของกระทรวงการต่างประเทศรัสเซีย
ข้อเสนอของ อิชิบะ ก็ถูกวิจารณ์ภายในญี่ปุ่นเช่นกัน "แก่นแท้ของนาโตคือการป้องกันชาติสมาชิกหนึ่งๆ ร่วมกันจากการโจมตีติดอาวุธของศัตรูร่วมต่างประเทศ" โทชิมิตสึ โมเตกิ ผู้ถูกยกเป็นอีกคนที่จะก้าวมาแทนที่ คิชิดะ กล่าว "แต่มันไม่เหมือนกับยุโรป เอเชียประกอบด้วยประเทศต่างๆ ที่มีวัฒนธรรมและระบบการเมืองที่หลากหลาย แต่ละประเทศก็มีความสัมพันธ์กับจีนต่างกันออกไป"
คิชิดะ ซึ่งประกาศว่าญี่ปุ่นควรกระชับความสัมพันธ์กับนาโตและพันธมิตร แถลงเมื่อเดือนที่แล้ว ว่าเขาจะลาออกจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี และผู้นำพรรคลิเบอรัล เดโมแครต ปาร์ตี (แอลพีอาร์) ท่ามกลางคะแนนนิยมที่ดำดิ่ง ขณะที่พรรคแอลพีอาร์ จะโหวตเป็นการภายในเลือกคนที่จะมาสืบทอดตำแหน่งของ คิชิดะ ในวันที่ 27 กันยายน
(ที่มา : นิกเกอิเอเชีย/อาร์ทีนิวส์)