รอยเตอร์ - ฟิลิปปินส์ประณามจีนมีพฤติกรรม “ก้าวร้าว ไม่เป็นมืออาชีพ ผิดกฎหมายซ้ำซาก” ในทะเลจีนใต้ หลังเกิดเหตุปะทะและเผชิญหน้าหลายครั้งทั้งบนน่านฟ้าและในทะเลเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา อย่างไรก็ดี แถลงการณ์ของมะนิลาระบุจะยังคงเดินหน้าแก้ปัญหาด้วยมาตรการทางการทูต พร้อมเรียกร้องจีนให้กลับสู่แนวทางการหารืออย่างสร้างสรรค์ในประเด็นทะเลจีนใต้
สภาทางทะเลแห่งชาติของฟิลิปปินส์แถลงเมื่อวันจันทร์ (26 ส.ค.) ว่า เครื่องบินจีนทำการบินที่อันตรายต่อเครื่องบินพลเรือนที่ลาดตระเวนเหนือแนวสันดอนสการ์โบโรห์โชล และแนวปะการังซูบี
นอกจากนั้น เมื่อวันอาทิตย์ (25 ส.ค.) เรือจีนยังกีดขวาง พุ่งชน และยิงเครื่องฉีดน้ำแรงดันสูงใส่เรือประมงของรัฐบาลฟิลิปปินส์ที่กำลังนำอาหาร เชื้อเพลิง และยาไปส่งให้ชาวประมงในบริเวณแนวสันดอนซาบีนาโชล
แถลงการณ์ระบุว่า พฤติกรรมเหล่านั้นน่าตกใจ และทำให้เกิดข้อสงสัยเกี่ยวกับความมุ่งมั่นของจีนในการผ่อนคลายสถานการณ์ในทะเลจีนใต้ และสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการเจรจาและหารือ
ฟิลิปปินส์สำทับว่า จะยังคงดำเนินการทางการทูตในการจัดการปัญหาทางทะเล พร้อมเรียกร้องจีนให้กลับสู่แนวทางการหารืออย่างสร้างสรรค์ในประเด็นทะเลจีนใต้
กิลเบอร์โต ทีโอโดโร รัฐมนตรีกลาโหมฟิลิปปินส์ แถลงเมื่อวันจันทร์ว่า การกระทำของจีนผิดกฎหมายอย่างชัดเจน ภายหลังการปะทะใกล้แนวสันดอนซาบีนาโชล และเสริมว่า ฟิลิปปินส์ต้องเตรียมพร้อมเผชิญหน้าและทำความคุ้นเคยกับพฤติกรรมผิดกฎหมายเหล่านั้น
หน่วยยามฝั่งจีนได้ออกมาตอบโต้เกี่ยวกับเหตุการณ์ที่แนวสันดอนซาบีนาโชลโดยระบุว่า เรือของฟิลิปปินส์เพิกเฉยต่อการเตือนอย่างจริงจังหลายครั้งของจีนและจงใจพุ่งเข้าใส่เรือของหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายของจีนเป็นเหตุให้เรือชนกัน
ในวันจันทร์ยังเกิดเหตุการณ์บริเวณแนวสันดอนซาบีนาโชลอีกครั้ง โดยหน่วยยามฝั่งจีนเผยว่า ได้ใช้มาตรการควบคุมกับเรือ 2 ลำของหน่วยยามฝั่งฟิลิปปินส์ที่รุกล้ำน่านน้ำรอบแนวสันดอนดังกล่าวอย่างผิดกฎหมาย อีกทั้งแล่นเข้าหาเรือของหน่วยยามฝั่งจีนอย่างอันตราย
เจ้าหน้าที่ของหน่วยยามฝั่งและหน่วยเฉพาะกิจทะเลจีนใต้ของฟิลิปปินส์ ตลอดจนถึงสถานทูตจีนในมะนิลา ต่างไม่ตอบคำขอสัมภาษณ์เกี่ยวกับเรื่องนี้เนื่องจากเป็นวันหยุดราชการในมะนิลา
ขณะที่ทีโอโดโรตอบคำถามของผู้สื่อข่าวที่ว่า เหตุการณ์เมื่อวันอาทิตย์เข้าข่ายการบังคับใช้สนธิสัญญาระหว่างวอชิงตันกับมะนิลาหรือไม่ โดยบอกว่า การบังคับใช้สนธิสัญญาจะเป็นการทำผิดขั้นตอน ฟิลิปปินส์จะต้องดำเนินการเพื่อป้องปรามการโจมตีด้วยอาวุธด้วยตนเองก่อน
ฟิลิปปินส์และอเมริกามีสนธิสัญญาการป้องกันประเทศร่วมกัน และวอชิงตันประกาศว่า จะช่วยเหลือหากเรือและทหารของฟิลิปปินส์ถูกโจมตีในทะเลจีนใต้
ทางฝ่ายจีนนั้นอ้างสิทธิอธิปไตยเหนือทะเลจีนใต้เกือบทั้งหมด ซึ่งรวมถึงบริเวณที่ฟิลิปปินส์ ไต้หวัน มาเลเซีย อินโดนีเซีย เวียดนาม และบรูไนอ้างสิทธิเช่นเดียวกัน
นอกจากนั้น ปักกิ่งยังไม่ยอมรับคำวินิจฉัยของศาลอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศในปี 2016 ที่ระบุว่า การกล่าวอ้างของจีนไม่มีกฎหมายระหว่างประเทศรองรับ