(เก็บความจากเอเชียไทมส์ www.atimes.com)
China to restrict exports of strategic metal antimony
by Jeff Pao
17/08/2024
จีนคือประเทศที่จัดหาจัดส่งและดำเนินการผลิตพลวง (แอนติโมนี) รายใหญ่ที่สุดของโลก โดยที่สารกึ่งโลหะนี้ถูกใช้ในการผลิตพวกขีปนาวุธอินฟราเรด, อาวุธนิวเคลียร์, และกล่องส่องกลางคืน, กระทั่งเซมิคอนดักเตอร์เจนเนอเรชั่นหน้า เวลานี้ปักกิ่งกำลังพยายามอาศัยฐานะครอบงำเหนือพลวง มาเป็นมาตรการอีกอย่างหนึ่งเพื่อตอบโต้เอาคืนการบีบคั้นของวอชิงตันที่มุ่งจำกัดกีดกั้นไม่ให้มีการจัดส่ง “ชิป” มายังประเทศจีน
ประเทศจีนกำลังจะควบคุมการส่งออกพลวง (แอนติโมนี antimony) ด้วยเหตุผลทางด้านความมั่นคงแห่งชาติ นี่คือมาตรการล่าสุดจากแรงขับดันของปักกิ่งที่มุ่งจำกัดการส่งออกพวกสินค้าโลหะทางยุทธศาสตร์ ท่ามกลางสงครามการค้ากับฝ่ายตะวันตกที่กำลังขยายตัวบานปลายออกไปเรื่อยๆ ทั้งนี้ มาตรการแบบนักกีดกันการค้า [1] เช่นนี้จะเริ่มมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 15 กันยายนเป็นต้นไป
สารกึ่งโลหะ (metalloid) สีเทาแวววาวชนิดนี้ ถูกนำไปใช้งานกันมากที่สุดในฐานะที่เป็นสารหน่วงเปลวไฟ โดยคิดเป็นประมาณครึ่งหนึ่งของการใช้งานกันในทั่วโลกในปี 2023 สำนักข่าวรอยเตอร์รายงาน [2] โดยอ้างอิงว่าเป็นข้อมูลจากบริษัทหลักทรัพย์ CICC สำหรับอีกราว 20% ถูกใช้ในการทำกระจกโซลาร์ photovoltaic glass ที่สามารถยกระดับการทำงานของโซลาร์เซลล์, ส่วนที่เหลือใช้ในแบตเตอรีแบบตะกั่ว-กรด (lead-acid batteries) รายงานของรอยเตอร์ระบุ
พลวงยังถูกใช้ในอุปกรณ์ทางทหาร อย่างเช่น พวกขีปนาวุธอินฟราเรด, อาวุธนิวเคลียร์, และกล้องมองกลางคืน ตลอดจนเป็นสารทำให้พวกลูกปืนและรถถังมีความแข็งมากขึ้น
กระทรวงพาณิชย์ของจีน และสำนักงานบริหารทั่วไปด้านศุลกากรของจีน (General Administration of Customs) กล่าวในคำแถลง [3] ที่ออกเมื่อวันพฤหัสบดี (15 ส.ค.) ว่า บริษัททั้งหลายจำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากรัฐบาลก่อนจึงจะสามารถส่งออก สินแร่พลวง, ออกไซด์และไฮไดรด์ของพลวง, สารประกอบ อินเดียม แอนติโมไนด์ (indium antimonides สารประกอบทำจากอินเดียมกับพลวง) สารประกอบ ออร์แกโน-แอนติโมนี, ตลอดจนเทคโนโลยีในการแยกทองคำ-พลวง
“มันเป็นการปฏิบัติตามหลักสากลอยู่แล้ว สำหรับการดำเนินการควบคุมการส่งออกพลวง, พวกวัสดุที่มีความแข็งพิเศษระดับ superhard, ตลอดจนรายการอื่นๆที่เกี่ยวข้อง” เป็นคำแถลงของผู้ทำหน้าที่โฆษกให้แก่กระทรวงพาณิชย์จีน [4]
โฆษกผู้นี้กล่าวย้ำว่า มาตรการควบคุมการส่งออกคราวนี้ไม่ได้เล็งเป้าหมายมุ่งเล่นงานประเทศหรือดินแดนใดๆ อย่างเฉพาะเจาะจง ขณะที่การส่งออกซึ่งปฏิบัติตามกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องก็จะได้รับการพิจารณาอนุมัติ เขากล่าวต่อไปว่า ความเคลื่อนไหวครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อปกป้องความมั่นคงแห่งชาติ และปฏิบัติให้เป็นไปตามกฎระเบียบว่าด้วยการไม่แพร่กระจายอาวุธตลอดจนกฎระเบียบระหว่างประเทศอื่นๆ
เขาเน้นว่ารัฐบาลจีนคัดค้านการที่ประเทศหรือดินแดนใดๆ ใช้สินค้าควบคุมที่ได้จากจีนไปยุ่งเกี่ยวพัวพันกับกิจกรรมต่างๆ ที่เป็นการบ่อนทำลายอธิปไตยแห่งชาติ, ความมั่นคง และผลประโยชน์ทางการพัฒนาของจีน
อย่างไรก็ดี คอลัมนิสต์ด้านไอทีที่ตั้งฐานอยู่ในกวางตุ้งผู้หนึ่ง กล่าว [5] ในข้อเขียนเผยแพร่เมื่อวันศุกร์ (16 ส.ค.) ว่า จีนต้องการใช้มาตรการควบคุมการส่งออกพลวงนี้ในการแก้เผ็ดตอบโต้การที่สหรัฐฯสั่งห้ามไม่ให้จำหน่ายชิปแก่แดนมังกร
คอลัมนิสต์ผู้นี้บอกว่า จีนคือประเทศที่มีสินแร่พลวงสำรองและมีความสามารถผลิตพลวงในปริมาณสูงที่สุดในโลก และควรที่จะใช้ประโยชน์จากฐานะได้เปรียบนี้ในการพัฒนาพวกเครื่องมืออินฟราเรด, อุปกรณ์สื่อสารคุณภาพสูง, ผลิตภัณฑ์อัลลอย, ตลอดจนเซมิคอนดักเตอร์เจนเนอเรชั่นหน้า
เขาเน้นว่า บริษัทชิงเต่า เห้าฮั่น ฉวนไฉ เซมิคอนดักเตอร์ จำกัด (Qingdao Haohan Quancai Semiconductor Co Ltd) [6] และบริษัท ออปติกส์ เทคโนโลยี โฮลดิ้ง (Optics Technology Holding) [7] ได้เริ่มต้นทำชิปเจนเนอเรชั่นหน้ากันแล้วโดยใช้ แกลเลียม และ อินเดียม แอนติโมไนด์
ตามข้อมูลของสำนักงานสำรวจทางธรณีวิทยาสหรัฐฯ (US Geological Survey) [8] จีนมีสินแร่สำรองพลวงอยู่ 640,000 ตัน คิดเป็นประมาณ 30% ของสินแร่ทั้งหมดที่มีอยูในโลก ติดตามมาด้วยรัสเซียที่มี 350,000 ตัน (16%), และโบลิเวีย 310,000 ตัน (14%) ในด้านของการผลิตและจัดส่ง ในปี 2023 จีนเป็นผู้ซัปพลายพลวงประมาณ 48% ของโลก ติดตามมาด้วยทาจิกิสถานที่ 25% และตุรกีที่ 7%
สติบีน (Stibine) [9] หรือ แอนติโมนี ไฮไดรด์ (antimony hydride) ถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์เพื่อกระตุ้นซิลิคอนด้วยพลวงปริมาณน้อยๆ โดยใช้กระบวนการเคลือบผิวแบบ chemical vapor deposition (CVD)
พลวงที่อยู่ในรูปของแผ่นฟิล์มบางๆ เป็นตัวตรวจจับแสง (photodetectors) ที่ดี โดยที่ Trimethylstibine ซึ่งเป็นสารประกอบออร์แกโนแอนติโมนีอย่างหนึ่ง คือวัตถุดิบในกระบวนการ metalorganic CVD (MOCVD) ซึ่งใช้ในการทำ ไดโอดเปล่งแสงอินฟราเรด (infrared light-emitting diodes หรือ IR LEDs)
วัสดุทั้งหมดเหล่านี้สามารถนำไปใช้ในพวกขีปนาวุธที่ผลิตโดยบริษัทผู้รับเหมารับจ้างทำงานให้กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯทั้งหลาย เป็นต้นว่า ล็อกฮีด มาร์ติน และ เรย์ธีออน โดยที่ทั้ง 2 บริษัทนี้ได้ถูกจีนแซงก์ชั่นขึ้นบัญชีดำมาตั้งแต่ปี 2019
วัสดุแข็งพิเศษ
กระทรวงพาณิชย์และศุลกากรจีนแถลงว่า จีนยังจะจำกัดการส่งออกเครื่องจักรอุปกรณ์ cubic press ที่สามารถทำเพชรสังเคราะห์ (synthetic diamonds) และ microwave plasma-enhanced CVD (MPCVD) ที่ใช้ในการเคลือบเพชร (diamond coatings)
เครื่องจักรอุปกรณ์ cubic press สามารถทำเพชรสังเคราะห์ที่หล่อเลี้ยงให้โตภายในห้องแล็ป ณ ระดับอุณหภูมิสูง และภายใต้ระดับความดันสูง เซมิคอนดักเตอร์แกลเลียมไนไตรด์ (Gallium nitride หรือ GaN) ที่มีเพชรเป็น ซับสเตรต (substrate) หรือก็คือ GaN-on-diamond เป็นสารอุดมคติทีเดียวสำหรับการทำพวกอุปกรณ์พลังสูงความถี่สูง อย่างเช่น amplifiers และ transmitter สำหรับใช้ในทางการทหาร
สื่อหลายแห่งรายงานว่า บริษัทจีนที่เป็นผู้ผลิตเครื่อง cubic press มีอาทิเช่น ลั่วหยาง ฉีหมิง (Luoyang Qiming) [10] และ กุ้ยหลิน เมทัลเลอร์จิคัล แมชีนเนอรี เจนเนอรัล แฟคทอรี (Guilin Metallurgical Machinery General Factory) [11] ขณะที่เพลเยอร์ระดับโลกนั้น รายหนึ่งคือ แมกซ์ ว็อกเกนไรเทอร์ จีเอ็มบีเอช (Max Voggenreiter GmbH) ซึ่งมีหน่วยงานในเครือแห่งหนึ่ง [12] ตั้งอยู่ในปักกิ่ง
เครื่องจักร MPCVD สามารถทำงานเรื่องการเคลือบเพชร ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญยิ่งยวดสำหรับอุปกรณ์ตัวเซนเซอร์ที่ใช้ทางการทหาร และการประยุกต์ใช้งานด้านการตรวจจับ สืบเนื่องจากคุณสมบัติของพวกมันในเรื่องการต้านทานการขีดช่วน, การเป็นตัวนำไฟฟ้าในภาวะความร้อนสูง, และการกันน้ำ ในปี 2019 อาคาน เซมิคอนดักเตอร์ (AKHAN Semiconductor) บริษัทสตาร์ทอัพด้านเทคโนโลยีรายหนึ่งในสหรัฐฯ แถลง [13] ว่า บริษัทจะใช้เทคโนโลยีการเคลือบเพชรของตนในอาวุธต่างๆ ของ ล็อกฮีด มาร์ติน
ปัจจุบัน ผู้ผลิตเครื่องจักร MPCVD ของจีน มีอาทิเช่น วัตต์ไซน์ (Wattsine) [14], ยูนิพลาซึม (Uniplasm) [15], นิวแมน-ฮิวเรย์ ไมโครเวฟ เทค (Newman-hueray Microwave Tech) [16] ส่วนเพลเยอร์ระดับโลก มีอาทิเช่น ดับเบิลยูอีซี ซูเปอร์อะบราสีฟส์ (WEC Superabrasives) [17] ในไต้หวัน, เซกิ ไดมอนด์ ซิสเตมส์ (Seki Diamond Systems) [18] ในสหรัฐฯ และ อีพลาส จีเอ็มบีเอช (Iplas GmbH) [19] ในเยอรมนี
ก่อนหน้านี้ เมื่อเดือนสิงหาคม 2023 จีนได้ประกาศใช้ [20] ระเบียบจำกัดควบคุมการส่งออกแร่แกลเลียม และแร่เจอร์มาเนียม แกลเลียมนั้นใช้ในการทำเซมิคอนดักเตอร์ที่มีความซับซ้อน โดยบ่อยครั้งมักใช้เพื่อปรับปรุงยกระดับอัตราความเร็วและประสิทธิผลการรับส่งข้อมูลในระบบเรดาร์ ขณะที่เจอร์มาเนียมถูกใช้ในการผลิตกล้องส่องกลางคืน และในแผงโซลาร์เซลล์ซึ่งเป็นตัวให้พลังของดาวเทียม
จีนเป็นผู้ควบคุม [21] ซัปพลายแกลเลียมประมาณ 80% ของโลก และเจอร์มาเนียมราว 60% ของโลก ทั้งนี้ ตามข้อมูลของสมาคมอุตสาหกรรมยุโรปแห่งพันธมิตรวัตถุดิบสำคัญยิ่งยวด (European industry association Critical Raw Materials Alliance หรือ CRMA)
อย่างไรก็ตาม มีนักวิจัยบางคนกล่าว [22] ไว้ตั้งแต่เมื่อเดือนตุลาคมปีที่แล้วว่า ยังไม่มีสัญญาณใดๆ ว่าแร่ทั้ง 2 ชนิดนี้เกิดการขาดแคลนในตลาดโลก
เชิงอรรถ
[1] https://www.reuters.com/world/china/china-limit-antimony-exports-latest-critical-mineral-curbs-2024-08-15/
[2] https://www.reuters.com/markets/commodities/what-is-antimony-why-is-china-curbing-its-exports-2024-08-16/#:~:text=WHAT%20IS%20ANTIMONY%20AND%20WHAT,2023%2C%20according%20to%20brokerage%20CICC.
[3]https://www.mofcom.gov.cn/zwgk/zcfb/art/2024/art_a4711acb06364199a3c5a06d7f2be6d8.html
[4] https://baijiahao.baidu.com/s?id=1807449258821047546&wfr=spider&for=pc
[5] https://baijiahao.baidu.com/s?id=1807528170645816872&wfr=spider&for=pc
[6] https://www.haohanquancai.com/
[7] https://www.votinfrared.com/
[8] https://pubs.usgs.gov/periodicals/mcs2024/mcs2024-antimony.pdf
[9]https://dhss.delaware.gov/dhss/dph/files/stibinelab.pdf#:~:text=Stibine%20is%20a%20colorless%2C%20flammable%20gas%20with,it%20is%20rarely%20encountered%20outside%20of%20laboratories.
[10] http://www.qmdiamond.com/product/2.html
[11] https://www.cccme.cn/products/detail-8087738.aspx
[12] http://www.vogg-china.com/col.jsp?id=101
[13] https://militaryembedded.com/unmanned/test/uas-survivability-the-focus-of-akhanlockheed-martin-collab-on-diamond-based-coatings
[14] https://www.wattsine.com/product-16.html
[15] https://en.uniplasma.com/product/5/
[16] http://www.hueray.cn/product-mpcvd/
[17] https://wec.com.tw/MPCVD.html
[18] http://sekidiamond.com/contact-us/
[19] https://www.iplas.de/en/about-iplas
[20] https://asiatimes.com/2023/07/china-squeezes-key-metal-supplies-in-chip-war-escalation/
[21] https://www.reuters.com/markets/commodities/where-are-strategic-materials-germanium-gallium-produced-2023-07-04/
[22] https://spectrum.ieee.org/gallium-and-germanium