“ไบเดน-สี” หารือทางโทรศัพท์นานเกือบสองชั่วโมงเมื่อวันอังคาร (2 เม.ย.) พูดกันตรงกันตรงมาในเรื่องที่สองฝ่ายมีความเห็นต่างกันอย่างมาก โดยเฉพาะเรื่องไต้หวันและการแข่งขันกันทางเศรษฐกิจ แต่ก็พยายามควบคุมอุณหภูมิความขัดแย้งและจัดการความสัมพันธ์อย่างมีความรับผิดชอบ
ประธานาธิบดีโจ ไบเดนของอเมริกา ย้ำการสนับสนุนไต้หวัน ขณะที่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ยืนกรานว่า ไต้หวันยังคงเป็น “เส้นแดงที่ข้ามไม่ได้” สำหรับจีน
ด้านประมุขแดนมังกรวิพากษ์วิจารณ์ว่า อเมริกาแซงก์ชันจีนและบริษัทของจีนในลักษณะเป็นมาตรการแบบไม่รู้จบเพื่อปิดกั้นเศรษฐกิจ การค้า วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีของแดนมังกร และสำทับว่า ปักกิ่งจะไม่นิ่งเฉย หากอเมริกายืนกรานขัดขวางการพัฒนาเทคโนโลยีระดับสูงและสิทธิ์ในการพัฒนาของจีนต่อไป
ด้านไบเดนตอบกลับว่า วอชิงตันจะยังคงดำเนินมาตรการที่จำเป็นเพื่อป้องกันไม่ให้เทคโนโลยีขั้นสูงของอเมริกาถูกนำไปใช้เพื่อบ่อนทำลายความมั่นคงของประเทศ แต่จะไม่จำกัดการค้าและการลงทุนมากเกินไป
ประมุขทำเนียบขาวยังยืนยันว่า จะไม่ยอมประนีประนอมเรื่องแพลตฟอร์มสื่อสังคม “ติ๊กต็อก” ที่รัฐสภาสหรัฐฯกำลังผลักดันออกกฎหมายเพื่อแบนบริษัทพัฒนาแอปวิดีโอสั้นที่ได้รับความนิยมทั่วโลกแห่งนี้ หากบริษัทแม่ในจีนคือ ไบแดนซ์ ไม่ยอมขายกิจการ
ถึงแม้มีหลายประเด็นที่เห็นต่าง ทว่า ทั้งทำเนียบขาวและสื่อของทางการจีนต่างระบุว่า การหารือครั้งนี้สร้างสรรค์และตรงไปตรงมา รวมทั้งครอบคลุมหัวข้อหลากหลายตั้งแต่ความกังวลเกี่ยวกับปัญญาประดิษฐ์ (เอไอ) จนถึงการสื่อสารทางทหาร
ไบเดนโพสต์บนแพลตฟอร์มเอ็กซ์ว่า เขาเฝ้ารอที่จะจัดการความสัมพันธ์กับจีนอย่างมีความรับผิดชอบในช่วงหลายสัปดาห์หรือหลายเดือนข้างหน้า
แม้การพูดคุยครั้งนี้ไม่ทำให้สถานะความสัมพันธ์ของสองประเทศเปลี่ยนแปลงไปแต่อย่างใด กระนั้น ผู้เชี่ยวชาญ อาทิ โรเบิร์ต ดาลี ผู้อำนวยการสถาบันคิสซิงเจอร์ด้านจีนและอเมริกาของวิลสัน เซ็นเตอร์ ในสหรัฐฯ ระบุว่า การพูดคุยส่วนใหญ่เป็นไปด้วยดี และเป็นการพยายามแสดงให้ประเทศอื่นๆ ทราบว่า อเมริกาและจีนมุ่งมั่นจัดการความสัมพันธ์ระหว่างกัน รวมทั้งพยายามควบคุมความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากความขัดแย้ง
กระนั้น ไม่ได้หมายความว่า การแสดงความคิดเห็นที่ไม่ลงรอยกันระหว่างการพูดคุยที่กินเวลาถึง 1 ชั่วโมง 45 นาทีไม่มีความสำคัญ
สี ย้ำว่า สิ่งที่สหรัฐฯกระทำอยู่ในปัจจุบันไม่ได้เป็นการทำให้ความเสี่ยงลดลง แต่กลับเป็นการสร้างความเสี่ยงเพิ่มขึ้นมาต่างหาก
อย่างไรก็ตาม ไบเดนไม่ยอมล่าถอยจากจุดยืนในการสนับสนุนรัฐบาลไต้หวัน และย้ำว่า ในมุมมองของอเมริกานั้น สิ่งสำคัญคือการรักษาสันติภาพและเสถียรภาพระหว่างช่องแคบไต้หวัน รวมถึงหลักนิติธรรมและเสรีภาพในการเดินเรือในทะเลจีนใต้
ไบเดนยังไม่เห็นด้วยที่จีนยังคงสนับสนุนฐานอุตสาหกรรมการทหารของรัสเซีย รวมถึงนโยบายการค้าของจีน และการที่จีนคุกคามความมั่นคงของอเมริกา
ผู้นำทั้งคู่พบกันครั้งล่าสุดในการประชุมสุดยอดกลุ่มความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิก (เอเปก) ที่ซานฟรานซิสโกเมื่อเดือนพฤศจิกายน ซึ่งสีและไบเดนตกลงกันว่า จะจัดการปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการลักลอบขายเฟนทานิล
การพบกันครั้งนั้นถูกมองว่า เป็นการพยายามผ่อนคลายสถานการณ์ตึงเครียดระหว่างวอชิงตันกับปักกิ่งหลังจากอเมริกายิงบอลลูนจีนที่ถูกสงสัยว่าเป็นบอลลูนสอดแนม
สำหรับการพูดคุยครั้งนี้ ซึ่งถือเป็นความพยายามปฏิบัติตามสิ่งที่ผู้นำทั้งสองตกลงกันที่ซานฟรานซิสโก นั่นคือ มีการติดต่อสื่อสารกันอย่างสม่ำเสมอ แต่ก็เป็นเรื่องที้เกิดขึ้นก่อนเหตุการณ์สำคัญหลายอย่างที่อาจส่งผลต่อความสัมพันธ์จีน-อเมริกา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเดือนหน้าซึ่ง วิลเลียม ไล่ ชิงเต๋อ ที่ปักกิ่งเรียกว่า “ตัวปัญหา” และ “พวกแบ่งแยกดินแดน” จะสาบานตนรับตำแหน่งประธานาธิบดีคนใหม่ของไต้หวัน
หยุน ซุน นักวิชาการอาวุโสและผู้อำนวยการร่วมโครงการเอเชียตะวันออกของสติมสัน เซ็นเตอร์ องค์การคลังสมองในสหรัฐฯ ชี้ว่า จีนต้องการย้ำเตือนอเมริกาให้ดำเนินการอย่างรอบคอบ ก่อนที่ผู้นำใหม่ของไต้หวันจะเข้ารับตำแหน่ง
นอกจากนั้น เจเน็ต เยลเลน รัฐมนตรีคลังสหรัฐฯ ยังมีกำหนดเยือนกวางโจวและปักกิ่งปลายสัปดาห์นี้ และคาดว่า รัฐมนตรีต่างประเทศ แอนโทนี บลิงเคน จะเยือนจีนในอีกไม่กี่สัปดาห์ข้างหน้า
(ที่มา: เอเอฟพี, รอยเตอร์, บีบีซี)