เอเจนซีส์/MGRออนไลน์ - ประธานาธิบดียูเครน โวโลดิมีร์ เซเลนสกี พลาดรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพประจำปี 2023 หลังคณะกรรมการโนเบลนอร์เวย์วันศุกร์ (6 ต.ค.) ประกาศให้ นาร์เกส โมฮัมมาดี (Narges Mohammadi) นักสู้เพื่อสิทธิสตรีอิหร่านที่อยู่ในเรือนจำเตหะราน ท่ามกลางเสียงกดดันให้เผยแพร่ภาพกล้องทีวีวงจรปิดเผยนาทีตำรวจศีลธรรมอิหร่านทำร้าย อาร์มิตา เกราวานด์ (Armita Geravand) วัย 16 ปี จนโคม่า วันอาทิตย์ (1 ต.ค.) เหตุไม่ยอมสวมฮิญาบ
นิวส์วีกของสหรัฐฯ รายงานวันนี้ (6 ต.ค.) ว่า คณะกรรมการโนเบลนอร์เวย์แถลงวันศุกร์ (6) ตัดสินให้รางวัลโนเบลสาขาสันติภาพประจำปีนี้ที่เฝ้ารอเป็นของนักต่อสู้เพื่อสิทธิสตรีอิหร่านที่โดนกดขี่ นาร์เกส โมฮัมมาดี (Narges Mohammadi) ที่ยังคงอยู่ในเรือนจำเตหะราน
คณะกรรมการกล่าวสรรเสริญความกล้าหาญของโมฮัมมาดี ว่า เธอต่อสู้เพื่อผู้หญิงอิหร่านทั้งหลายที่โดนกดขี่ข่มเหงและสู้เพื่อสนับสนุนสิทธิมนุษยชนและเสรีภาพเพื่อคนทั้งหมด
เอเอฟพีรายงานว่า โมฮัมมาดี วัย 51 ปี ที่เป็นทั้งนักข่าวและนักเคลื่อนไหวได้ใช้เวลาส่วนใหญ่ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมาเข้าและออกเรือนจำเป็นว่าเล่นในการต่อต้านกฎบังคับผ้าคลุมศรีษะฮิญาบ และโทษประหารชีวิต
รางวัลสูงสุดของสถาบันโนเบลที่มอบให้เธอเกิดขึ้นหลังคลื่นมหาชนแผ่ไปทั่วอิหร่านหลังการเสียชีวิตของมาห์ซา อามินี (Mahsa Amini) ที่โดนตำรวจศีลธรรมอิหร่านจับกุมต่อการละเมิดกฎการแต่งกายที่เข้มงวดของเตหะราน
นิวส์วีกชี้ว่า รางวัลโนเบลสาขาสันติภาพปีนี้กลายเป็นที่จับตาของหลายคนเป็นเพราะมีชื่อประธานาธิบดียูเครน โวโลดิมีร์ เซเลนสกี รวมอยู่ในนั้นเกิดขึ้นระหว่างที่ยูเครนกำลังอยู่ระหว่างทำสงครามกับรัสเซีย
เซเลนสกีนั้นมีผู้ถือหางในการชนะโดยเว็บไซต์เดิมพันชื่อดังอังกฤษ ไนเซอร์ ออดส์ (Nicer Odds) ได้จัดให้เขามีโอกาสที่จะชนะรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพอยู่ที่ +220 ในสหรัฐฯ
อย่างไรก็ตาม เฮนริค อูรดาล (Henrik Urdal) ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยสันติภาพออสโล (Peace Research Institute Oslo) ได้แสดงความเห็นว่ามีเสียงค่อนแคะว่าการที่มีชื่อเซเลนสกีปรากฏเป็นเพราะเขาเป็นที่รู้จักในวงกว้าง
อย่างไรก็ตาม เซเลนสกี นั้นไม่น่าจะสามารถเป็นผู้ชนะในปีนี้ได้เป็นเพราะ สงครามในยูเครนที่กำลังสู้รบอย่างหนักกับรัสเซียยังคงดำเนินอยู่ และเป็นตามปกติที่คณะกรรมการโนเบลจะเลือกผู้นำโลกที่อยู่ในความขัดแย้งในอดีต มันมักจะเกิดขึ้นหลังจากที่ข้อตกลงสันติภาพบรรลุไปแล้ว เอเอฟพีชี้
อูรดาล แสดงความเห็นว่า “ผมไม่คิดว่าคณะกรรมการจะมอบรางวัลให้ผู้นำในระหว่างสงครามระหว่าง 2 ชาติ”
ทั้งนี้ รางวัลโนเบลสันติภาพถูกประกาศในเวลา 11.00 น.ตามเวลาท้องถิ่นของนอร์เวย์ในวันศุกร์ (6)
Mint ของอินเดียรายงานว่า ผู้เข้าชิงนอกเหนือจากเซเลนสกี และโมฮัมมาดีแล้ว ยังรวมถึงผู้นำฝ่ายค้านรัสเซียที่อยู่ในเรือนจำ อเล็กซี นาวาลนี และอิลฮัม โตห์ตี (Ilham Tohti )นักเคลื่อนไหวชื่อดังที่อยู่ในเรือนจำเรียกร้องเพื่อสิทธิชนกลุ่มน้อยมุสลิมอุยกูร์ในจีน จอ โม ตุน (Kyaw Moe Tun) เอกอัครราชทูตพม่าประจำสหประชาชาติที่ออกมาต่อต้านการทำรัฐประหารของกองทัพพม่าเมื่อปี 2021
แคนดิเดตรางวัลโนเบลสันติภาพปี 2023 ยังรวมถึงศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ ICJ และผู้นำฝ่ายค้านเบลารุส สเว็ตลานา ทีคานอฟสกายา (Sviatlana Tsikhanouskaya) ที่อยู่ระหว่างการลี้ภัยหลังต่อสู้กับเผด็จการเบลารุส ประธานาธิบดี อเล็กซานเดอร์ ลูคาเชนโก เป็นต้น
เอเอฟพีรายงานต่อว่า ในการแถลงประกาศชื่อผู้ชนะ ประธานคณะกรรมการโนเบลนอร์เวย์ เบริต ไรส์-แอนเดอร์เซน (Berit Reiss-Andersen) ยังเรียกร้องให้อิหร่านปล่อยตัวโมฮัมมาดีให้เป็นอิสระ
ทั้งนี้ พบว่าโมฮัมมาดี และผู้ประท้วงหญิงอื่นอีก 3 คนถูกส่งเข้าเรือนจำอีวิน (Evin) ในกรุงเตหะรานหลังประท้วงเผาผ้าคลุมศรีษะฮิญาบในการครบรอบการเสียชีวิตของมาห์ซา อามินี (Mahsa Amini) เมื่อวันที่ 16 ก.ย.
การประกาศโนเบลสันติภาพแก่นักต่อสู้เพื่อสิทธิสตรีอิหร่านยังเกิดขึ้นในช่วงเวลาที่ทั่วโลกจับจ้องไปที่การโคม่าของ อาร์มิตา เกราวานด์ (Armita Geravand) วัย 16 ปี ที่มีรายงานว่าโดนตำรวจศีลธรรมเตหะรานทำร้ายร่างกายเมื่อวันอาทิตย์ (1) จนโคม่าจากปัญหาผ้าคลุมญิฮาบไม่ต่างจากอามินี
เดอะการ์เดียนรายงานวานนี้ (5) ว่า แกนนำฝ่ายค้านอิหร่านต่างกดดันรัฐบาลเตหะรานให้เปิดเผยภาพทีวีวงจรปิดออกมา
อาร์มิตาซึ่งยังคงอยู่ในอาการโคม่าในโรงพยาบาลหลังเกิดเหตุวันอาทิตย์ (1) ปรากฏตัวตามภาพกล้องทีวีวงจรปิดโดยสำนักข่าว IRNA ของอิหร่าน
ตามภาพพบว่าวัยรุ่นหญิงอิหร่านวัย 16 ปี ที่ไม่ได้สวมผ้าคลุมฮิญาบมาพร้อมเพื่อนผู้หญิง 2 คนกำลังเดินมุ่งหน้าสู่รถไฟจากชานชาลาเมโทร และก่อนที่จะถึงตัวรถไฟตามภาพพบหนึ่งในผู้หญิงถอยกลับทันทีและล้มอยู่ที่พื้นก่อนที่ผู้หญิงอีกคนจะโดนลากตัวในลักษณะหมดสติจากห้องเคบินโดยบรรดาผู้โดยสาร
พยานในที่เกิดเหตุระบุว่า ในทันทีที่อาร์มิตาเข้าไปด้านในรถไฟ เธอและเพื่อนพบกับตำรวจศีลธรรมอิหร่านและเริ่มมีการโต้เถียงจากการที่วัยรุ่นอิหร่านวัย 16 ปี ไม่สวมผ้าคลุมศรีษะ
พยานอีกรายอ้างว่า อาร์มิตายังคงรู้สึกตัวหลังล้มลงกับพื้น พยานอ้างว่าเห็นตำรวจศีลธรรมอิหร่านคนเดียวกันรออยู่ด้านหลังรถพยาบาลฉุกเฉินที่นำตัวอาร์มิตาไปโรงพยาบาล
เดอะการ์เดียนรายงานว่า สำนักข่าวทางการอิหร่านไม่ยอมเปิดเผยภาพกล้องทีวีวงจรปิดด้านในรถไฟทั้งๆ ที่ภายในรถไฟมีกล้องทีวีวงจรปิดสำหรับเจ้าหน้าที่ความมั่นคง และสำนักข่าวไม่ยอมอธิบายถึงเหตุผลในการไม่เผยแพร่ออกมา
เจ้าหน้าที่อิหร่านอ้างว่า อาร์มิตาล้มฟาดลงกับพื้นเป็นเพราะปัญหาความดันโลหิต แต่ทว่าพยานและกลุ่มสิทธต่างชี้ว่า เธอล้มและเข้าสู่โคม่าเป็นเพราะการเผชิญหน้ากับเจ้าหน้าที่ศีลธรรมอิหร่านจากปัญหาไม่สวมผ้าคลุมศรีษะ
ทั้งนี้ อ้างอิงจากกลุ่มสิทธิมนุษยชน Hengaw ที่เผยแพร่ภาพของเธอผ่านแพลตฟอร์ม X พบอาร์มิตานอนหมดสติอยู่ในโรงพยาบาลขณะที่มีศีรษะมีผ้าพัน และเธอดูเหมือนถูกต่อท่อช่วยหายใจบนเตียง