เอเจนซีส์ - พลเมืองอเมริกัน 5 คนกำลังเดินทางกลับสหรัฐฯ หลังวานนี้ (18 ก.ย.) ได้รับการปล่อยตัวจากเรือนจำอิหร่านเป็นอิสระในข้อตกลงวอชิงตันยอมช่วยเตหะรานสามารถเข้าถึงเงินขายน้ำมัน 6 พันล้านดอลลาร์ที่อยู่ในบัญชีเกาหลีใต้ แถมสั่งลดโทษ 5 ผู้ต้องหาอิหร่านโทษเบาในสหรัฐฯ มีสวิตเซอร์แลนด์ และกาตาร์เป็นกาวใจตัวกลาง
CBS สื่อสหรัฐฯ รายงานวานนี้ (18 ก.ย.) ว่า พลเมืองอเมริกันจำนวน 5 คน ที่ถูกขังในเรือนจำอิหร่านได้รับอิสระวันจันทร์ (18) แต่เป็นเพราะสหรัฐฯ ไม่มีความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการกับอิหร่านนับตั้งแต่ปี 1979 ส่งผลทำให้สวิตเซอร์แลนด์ต้องยื่นมือมาช่วยเป็นตัวกลาง
โดย นาดีน โอลีวิเยร์ (Nadine Olivier) เอกอัครราชทูตสวิตเซอร์แลนด์ประจำกรุงเตหะราน เป็นผู้ดูแลการนำตัวพลเมืองอเมริกันทั้ง 5 คนขึ้นเครื่องบินกาตาร์
ซึ่งคนทั้งหมดอ้างอิงจากบีบีซีของอังกฤษได้แก่ โมราด ตาห์บาซ (Morad Tahbaz) เซียมาค นามาซี (Siamak Namazi) และอีหมัด ชาร์จี (Emad Shargi) ส่วนอีก 2 คนยังไม่มีการเปิดเผยชื่อ
และในขณะเดียวกันซึ่งนอกเหนือจากช่วยอิหร่านเข้าถึงเงินรายได้ขายน้ำมันแล้ว ประธานาธิบดีไบเดน ยังตกลงยอมที่จะผ่อนพันโทษแก่ชาวอิหร่าน 5 คนที่ไม่ได้กระทำความผิดข้อหารุนแรง ซึ่งรวมถึง เมห์รดัด เมโออิน อันซารี (Mehrdad Meoin Ansari) ถูกดำเนินคดีในปี 2021 ในคดีละเมิดมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจกับอิหร่าน
และคาวีห์ ลอตโฟลาห์ อฟราเซีนบี (Kaveh Lotfolah Afrasiabi) นักวิชาการและผู้พำนักอาศัยถาวรในสหรัฐฯ อาศัยในรัฐแมสซาชูเซตส์ถูกดำเนินคดีหลังเป็นนายหน้าไม่จดทะเบียนให้รัฐบาลเตหะราน
โอลีวิเยร์เป็นคนคอยเฝ้าจับตาสวัสดิภาพของคนทั้งหมดนับตั้งแต่คนเหล่านั้นถูกย้ายตัวออกจากเรือนจำอีวิน (Evin) และเข้าไปกักตัวภายในบ้านพักแทนเมื่อสิงหาคม ล่าสุด หลังประธานาธิบดีสหรัฐฯ โจ ไบเดน ยอมตกลงในหลักการแลกเปลี่ยนนักโทษกับอิหร่าน
สื่อสหรัฐฯ รายงานว่า หลังจากที่พลเมืองอเมริกันทั้งหมดขึ้นเครื่องแล้ว เอกอัครราชทูตสวิตเซอร์แลนด์ที่ทำหน้าที่เป็นหูและตาให้วอชิงตันได้ยืนยันต่อกระทรวงต่างประเทศสหรัฐฯ ว่า ผู้ต้องหาอเมริกันทั้งหมดนั้นอยู่บนเครื่องเป็นที่เรียบร้อย
ในกระบวนการแลกเปลี่ยนนักโทษ 5 คนที่วอชิงตันมองว่าถูกเตหะรานจับกุมอย่างไม่ชอบธรรมนั้นมี “สวิตเซอร์แลนด์” และ “กาตาร์” เป็นตัวกลางช่วยเหลือ
ทั้งนี้ พบว่าความไม่เชื่อมั่นระหว่างวอชิงตันและเตหะรานแม้กระทั่งระหว่างการแลกเปลี่ยนนั้นมี “สูง” ซึ่งรัฐบาลไบเดนยอมตกลงที่จะช่วยอิหร่านเข้าถึงเงินรายได้ค้าน้ำมันจำนวน 6 พันล้านดอลลาร์ที่อยู่ในบัญชีเกาหลีใต้ที่โดนจำกัด
แหล่งข่าวใกล้ชิดเปิดเผยว่า เงินก้อนนี้ถูกโอนผ่านธนาคารยุโรปในรูปสกุลเงินยูโรเข้าบัญชีที่ถูกจำกัดในกาตาร์ช้าสุดในค่ำวันอาทิตย์ (17)
CBS รายงานว่า เงินรายได้ค่าน้ำมันของอิหร่านก้อนนี้ถูกจ่ายโดยเกาหลีใต้ให้รัฐบาลเตหะรานเมื่อหลายปีก่อนสำหรับน้ำมัน และในที่สุดถูกแช่แข็ง โดยเจ้าหน้าที่ระดับสูงวอชิงตันเปิดเผยว่า เงินก้อนนี้อิหร่านสามารถใช้เพื่อการมนุษยธรรมเท่านั้นโดยจำกัดไปเฉพาะเพื่ออาหาร ยารักษาโรค อุปกรณ์การแพทย์ และผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร
บีบีซี สื่ออังกฤษรายงานเพิ่มเติมว่า ข้อตกลงครั้งประวัติศาสตร์ที่อาจจะช่วยเพิ่มคะแนนเสียงให้ไบเดนซึ่งประกาศมาอย่างยาวนานในการนำตัวคนอเมริกันกลับบ้านนั้นเกิดย้อนไปไกลตั้งแต่กุมภาพันธ์ปีที่แล้ว ซึ่งมีการเจรจาทางอ้อมผ่านตัวกลางโดยกาตาร์มานานหลายเดือน
แหล่งข่าวเปิดเผยว่า มีการเจรจาไม่ต่ำกว่า 9 รอบที่กรุงโดฮา กาตาร์ ซึ่งเจ้าหน้าที่ระดับสูงกาตาร์ยังช่วยเจรจาให้ระหว่างเตหะรานกับวอชิงตัน
สื่ออังกฤษชี้แผนการคือต้องทำให้กระทรวงการคลังสหรัฐฯ ปิดกั้นเตหะรานจากการเข้าถึงเงินจนกระทั่งพลเมืองอเมริกันทั้ง 5 เดินทางออกนอกน่านฟ้าอิหร่านแล้ว ซึ่งรัฐบาลไบเดนกล่าวย้ำหลายครั้งว่ากระทรวงการคลังสหรัฐฯ จะจับตาบัญชีกาตาร์และจำกัดการใช้เงินที่มีไปเพื่อจุดประสงค์ทางมนุษยธรรมเท่านั้น
อย่างไรก็ตาม เจ้าหน้าที่เตหะรานออกมายืนยันเช่นกันว่า ทางอิหร่านจะใช้เงินจำนวนนี้ตามสิ่งที่พวกเขาต้องการ แต่แหล่งข่าวใกล้ชิดยืนยันว่าคงจะไม่ง่ายเป็นเพราะเงิน 6 พันล้านดอลลาร์นั้นจะถูกควบคุมอย่างเข้มงวด