คองเกรสกร่อย-ไล่บี้ ‘ติ๊กต็อก’ เป็นภัยความมั่นคงแห่งชาติ แต่คนอเมริกันกลับเทใจส่งแอปจีน “เทมู” แชมป์ดาวน์โหลด

ขณะที่เหล่านักการเมืองในวอชิงตันกังวลเกี่ยวกับความเสี่ยงด้านความมั่นคงจาก “ติ๊กต็อก” ผู้บริโภคอเมริกันเป็นสิบๆ ล้านคนกลับเทใจให้แอปชอปปิ้งตัวใหม่จากจีนอย่าง “เทมู” จนกระทั่งมันกลายเป็นแอปที่มีการดาวน์โหลดสูงสุด 4 เดือนรวด นอกจากนี้ ยังมีข้อมูลบ่งชี้ว่า แพลตฟอร์มยอดฮิตบางแห่งในอเมริกาขณะนี้มีรากเหง้ามาจากจีนเหมือนกัน

ลอรี ซิลวา จ่ายค่าต่างหูแค่ 1.25 ดอลลาร์ และคาร์ดิแกน 15 ดอลลาร์ ในการชอปปิ้งออนไลน์ที่แอปเทมู และกลายเป็นหนึ่งในผู้บริโภคเป็นสิบๆ ล้านคนในอเมริกาที่ตกอยู่ในมนตร์เสน่ห์ของแพลตฟอร์มจีนแห่งนี้ ด้วยสินค้าที่ทั้งราคาถูกและมีให้เลือกมากมาย

ต้นเดือนเมษายนนี้ เทมูกลายเป็นแอปที่มีการดาวน์โหลดมากที่สุดในอเมริกาติดต่อกันเป็นเดือนที่ 4 อย่างไรก็ดี การได้รับความนิยมอย่างรวดเร็วของ เทมู เกิดขึ้นขณะที่พวกแพลตฟอร์มที่มีความเชื่อมโยงกับจีนกำลังเผชิญการตรวจสอบเข้มงวดขึ้น โดยเฉพาะพวกนักการเมืองจากพรรคใหญ่ทั้งสองไม่ว่าจะเป็นเดโมแครต หรือรีพับลิกัน ต่างดูมีความพร้อมใจสามัคคีกันที่จะแบน “ติ๊กต็อก” โดยที่แรงต่อต้านเพียงอย่างเดียวในตอนนี้คือ มันเป็นแอปโปรดของคนเจนZ การทำอะไรรุนแรงเกินไปย่อมต้องเจอปฏิกิริยาชนิดที่ถ้าหลีกเลี่ยงได้ พวกนักการเมืองต้องการหลีกเลี่ยงมากกว่า

จากข้อมูลของ “เซ็นเซอร์ ทาวเวอร์” นอกจาก ติ๊กต็อก และเทมู แล้ว แพลตฟอร์มยอดฮิตที่มีการดาวน์โหลดกันอย่างอุดหนาฝาคั่งในอเมริกาขณะนี้อีกบางแห่งมีรากเหง้ามาจากจีนเหมือนกัน เป็นต้นว่า แอปตัดต่อวิดีโอ “แคปคัต” และอัปสตาร์ทสายแฟชั่นอย่าง “ชีอิน”

เทมูนั้นวางตำแหน่งตัวเองเป็นซูเปอร์สโตร์แบบเดียวกับแอมะซอน โดยมีของขายทุกอย่างตั้งแต่เมกอัพ จนถึงของใช้ภายในบ้านและเครื่องอิเล็กทรอนิกส์ และการเปิดตัวอย่างเงียบๆ ของ เทมู เมื่อเดือนกันยายนปีที่แล้ว ถือได้ว่าเป็นการจู่โจมตลาดอเมริกาครั้งแรกของ “พินตัวตัว” ยักษ์ใหญ่อี-คอมเมิร์ซจีน ผู้เป็นบริษัทแม่ของ เทมู

ความสำเร็จอย่างรวดเร็วของ เทมู ทำให้แพลตฟอร์มแห่งนี้กลายเป็นแอปชอปปิ้งจีนแห่งที่ 2 ที่โด่งดังในอเมริกาในรอบไม่กี่ปีมานี้ รองจาก ชีอิน ที่เป็นขวัญใจขาชอปเจน Z

ซิลวา วัย 65 ปี ที่อาศัยอยู่ในแคลิฟอร์เนีย บอกว่า เทมู มีสินค้าหลายอย่างที่แอมะซอนและร้านค้าออนไลน์หลายแห่งก็ขาย ทว่า เทมู เสนอราคาซึ่งถูกกว่ามาก

ลูกค้าอีกคนคือ สเตฟานี โวลฟ์ วัย 38 ปี เล่าว่า ตอนแรกเธอลองสั่งซื้ออายไลเนอร์และเครื่องประดับเพื่อทดสอบบริการของแทมู ในเดือนมกราคมที่ผ่านมา ผลปรากฏว่า ได้รับสินค้าเร็วเกินคาด และเมื่อรู้ว่าเป็นแอปถูกกฎหมาย เธอจึงเริ่มสั่งซื้อเพิ่มอีก

สปอตโฆษณาซึ่งยิงออกมาช่วงการแข่งขันซูเปอร์โบวล์ เดือนกุมภาพันธ์ปีนี้ ที่เรียกร้องให้ผู้ชมฟุตบอลอเมริกันรายการนี้จำนวนกว่า 100 ล้านคน “ชอปแบบมหาเศรษฐี” ได้ผลดีมาก ส่งให้ เทมู ได้รับความนิยมล้นหลามยิ่งขึ้น

จากข้อมูลของเซ็นเซอร์ ทาวเวอร์ มีการดาวน์โหลด เทมู ในอเมริกาถึง 33 ล้านครั้งนับจากเปิดตัว และจำนวนผู้ใช้พุ่งพรวดในช่วงเดือนที่มีการแข่งขันซูเปอร์โบวล์ ซึ่งเป็นรายการทีวีที่มีผู้ชมมากที่สุดในอเมริกา

ความเชื่อมโยงกับจีน

เซิง ลู่ อาจารย์ของมหาวิทยาลัยเดลาแวร์ ที่ศึกษาด้านแฟชั่นและเครื่องแต่งกาย ชี้ว่า การแจ้งเกิดของชีอิน และเทมู เกิดขึ้นขณะที่บริษัทแฟชั่นชั้นนำของอเมริกาพากันลดความเกี่ยวข้องกับจีนเนื่องจากกังวลกับสถานการณ์ตึงเครียดระหว่างรัฐบาล 2 ประเทศ

ลู่เพิ่มเติมว่า ทั้ง 2 แบรนด์นี้เสาะหาสินค้าจากจีนเป็นหลัก โดย เทมู ส่งสินค้าจากจีนโดยตรงด้วยซ้ำ ขณะที่ แอมะซอน มีศูนย์กระจายสินค้าในอเมริกา ส่งผลให้ เทมูสามารถใช้ประโยชน์จากจุดแข็งของจีนในการผลิตเครื่องแต่งกายที่หลากหลายกว่าและมีความยืดหยุ่นมากกว่า ขณะเดียวกัน ก็มีคุณสมบัติเข้าข่ายได้รับการยกเว้นภาษีนำเข้าจากอเมริกาสำหรับการขนส่งสินค้ามูลค่าต่ำ

ทางด้านชีอินก็เช่นกัน เอเอฟพีได้ข้อมูลมาว่า พวกซัปพลายเออร์ในจีนของแพลตฟอร์มนี้ เมื่อได้คำสั่งซื้อสินค้าของโรงงานแล้ว ต้องแล้วเสร็จตั้งแต่ผลิตจนถึงจัดส่งภายใน 7-18 วัน

ลู่เสริมว่า เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (เอไอ) และบิ๊กดาต้ามีบทบาทสำคัญในการขยายตัวและประสบความสำเร็จ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีของชีอินที่ใช้ข้อมูลซึ่งรวบรวมจากแอปและช่องทางโซเชียลมีเดียอื่นๆ เพื่อให้ได้รับข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับพฤติกรรมการชอปปิ้งและไลฟ์สไตล์ของผู้บริโภค ซึ่งช่วยให้บริษัทสามารถนำเสนอสินค้าที่ตรงตามความต้องการของตลาดมากขึ้น

ตรวจเข้มฟาสต์แฟชั่น

อย่างไรก็ดี ความดังของแอปจีนอาจมาพร้อมการตกเป็นเป้าหมายการตรวจสอบ

ตั้งแต่ปี 2021 แล้ว พับลิก อาย องค์กรพัฒนาเอกชนสวิตเซอร์แลนด์ที่เน้นเรื่องการพัฒนาแบบยั่งยืน พบว่า แรงงานบางส่วนในกระบวนการผลิตที่รวดเร็วมากของชีอิน ต้องทำงานวันละ 11-13 ชั่วโมง

ชีอินยังถูกวิจารณ์อย่างหนักเรื่องการสร้างขยะจากฟาสต์แฟชั่น และต้องออกคำแถลงขอโทษสำหรับผลิตภัณฑ์ที่ไม่เหมาะสม เช่น สร้อยคอสวัสดิกะ ในปี 2020

ลู่สำทับว่า การขยายตัวอย่างรวดเร็วในอเมริกาของชีอิน และเทมู ส่งผลให้มีการเก็บรวบรวมข้อมูลส่วนตัวของผู้บริโภคอเมริกันจำนวนมาก คล้ายกับกรณีติ๊กต็อกที่มีแนวโน้มถูกแบนในอเมริกาจากข้อกล่าวหาว่า ข้อมูลที่บริษัทรวบรวมเป็นภัยคุกคามต่อความมั่นคงของสหรัฐฯ และอัลกอริธึมของติ๊กต็อกยังเป็นอันตรายต่อสุขภาพจิตของผู้ใช้

อย่างไรก็ตาม ขณะนี้ เทมู และชีอิน ยังไม่พบชะตากรรมเดียวกับติ๊กต็อกที่เมื่อเดือนที่แล้วประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายบริหาร (ซีอีโอ) ของบริษัทถูกรัฐสภาสหรัฐฯ ซักไซ้ไล่เรียงอย่างไม่ปรานีปราศรัย และกล่าวหาอย่างเป็นเอกฉันท์ว่า แอปโซเชียลมีเดียขวัญใจวัยรุ่นนี้เป็นภัยคุกคามต่ออเมริกา

อันที่จริงข้อกล่าวหาเช่นนี้ก็มีผู้ที่ไม่เห็นด้วย เป็นต้นว่า ศาสตราจารย์มิลตัน มุลเลอร์ จากสถาบันเทคโนโลยีจอร์เจีย โต้แย้งว่าการพูดถึงอันตรายจากการแชร์ข้อมูล โดยใช้สัญชาติของบริษัทมาเป็นเกณฑ์ประเมินภัยคุกคามด้านความมั่นคงนั้น เป็นเกณฑ์การตัดสินที่หยาบมากและมีอคติแบบลัทธิชาตินิยม

งานวิจัยที่มุลเลอร์ร่วมจัดทำและเผยแพร่ออกมาในเดือนมกราคมสรุปว่า ข้อมูลที่ ติ๊กต็อก รวบรวมจะมีประโยชน์ในการสอดแนมต่อเมื่อข้อมูลนั้นมาจากพวกผู้ใช้ที่เชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับส่วนงานความมั่นคงของชาติ รวมทั้งคนเหล่านี้ใช้แอปในวิธีที่ทำให้ข้อมูลอ่อนไหวรั่วไหลเท่านั้น ระดับความเสี่ยงขนาดนี้ย่อมเป็นสิ่งซึ่งเกิดขึ้นได้สำหรับการใช้แอปโซเชียลมีเดียทั่วไปทั้งหมด ไม่เฉพาะกับ ติ๊กต็อก เท่านั้น

นอกจากนี้ ผู้บริโภคมากมายในอเมริกาเวลานี้ ยังไม่สนใจหรือกังวลด้านความมั่นคงแต่อย่างใด หรือไม่ก็คิดว่าพวกตนมีวิธีการที่ดีในการป้องกันตัวเองได้

โวลฟ์บอกว่า เธอใช้เครือข่ายส่วนตัวเสมือนในการติดต่อกับเทมู และจ่ายเงินผ่านแอปเพย์พาลเพื่อให้ปลอดภัยยิ่งขึ้น จึงไม่ต้องกังวลเหมือนบรรดานักการเมืองในวอชิงตัน

(ที่มา : เอเอฟพี)