มณฑลเสฉวนของจีนอนุญาตให้ประชาชนสามารถมีลูกได้ไม่จำกัด และยังอนุญาตให้พ่อแม่ที่ไม่ได้จดทะเบียนสมรสสามารถขึ้นทะเบียนบุตร และรับสวัสดิการได้เช่นเดียวกับคู่สมรสทั่วไป โดยหวังกระตุ้นให้คนหันมามีลูกเพิ่มขึ้น ท่ามกลางวิกฤตประชากรลดที่กำลังเป็นปัญหาใหญ่ในจีน
นโยบายใหม่ของคณะกรรมการสุขภาพแห่งมณฑลเสฉวน ซึ่งเป็นหนึ่งในมณฑลใหญ่ที่มีประชากรเกือบ 84 ล้านคน มีขึ้นหลังจากที่สำนักงานสถิติแห่งชาติจีนแถลงตัวเลขประชากรลดลงครั้งแรกในรอบ 6 ทศวรรษ โดยมีอัตราการเกิดที่ 6.77 ต่อประชากร 1,000 คนเมื่อปีที่แล้ว ลดลงจากสถิติ 7.52 ในปีก่อนหน้า
ภายใต้นโยบายใหม่นี้ พ่อแม่ที่ไม่ได้จดทะเบียนสมรสในมณฑลเสฉวนจะสามารถขอลงทะเบียนบุตรได้โดยไม่จำกัดจำนวนคน ตั้งแต่วันที่ 15 ก.พ.เป็นต้นไป
“นี่เป็นครั้งแรกในรอบ 40 ปีที่มณฑลของจีนปรับเพิ่มโควตาการมีบุตร” หวัง เฟิง (Wang Feng) อาจารย์ด้านสังคมศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียเออร์ไวน์ ให้ความเห็น
“ที่ผ่านมามีการถกเถียงกันมากเกี่ยวกับการเลิกใช้นโยบายลูกคนเดียว (one-child policy) แต่นี่เป็นครั้งแรกสำหรับมณฑลเสฉวนที่ภาครัฐเลิกบอกประชาชนว่า พวกเขาควรจะมีลูกกี่คน”
นโยบายควบคุมให้ครอบครัวส่วนใหญ่มีบุตรได้เพียงคนเดียวที่จีนใช้มาตั้งแต่ปี 1980 จนถึงปี 2015 ได้นำมาสู่ปัญหาการทำแท้งเพื่อเลือกเพศบุตร และการบังคับคุมกำเนิด และทำให้ในปัจจุบันจีนมีสัดส่วนประชากรชายมากกว่าผู้หญิง
แม้รัฐบาลจีนจะเปลี่ยนกฎให้ประชาชนสามารถมีลูกได้ถึง 2 คนในปี 2016 และขยายเพดานให้อีกเป็น 3 คนในปี 2021 แต่ก็ยังไม่สามารถหลีกเลี่ยงการหดตัวของประชากรซึ่งเกิดขึ้นในปี 2022 เร็วกว่าที่ผู้เชี่ยวชาญคาดการณ์เอาไว้หลายปี
ปรากฏการณ์นี้ทำให้นักประชากรศาสตร์ของจีนเตือนว่า ประเทศจีนกำลังเข้าสู่ความ “ชรา” ก่อนที่จะ “ร่ำรวย” ซึ่งจะส่งผลให้เศรษฐกิจชะลอตัวเนื่องจากรายได้ลดลง ขณะที่รัฐบาลจะต้องแบกรับหนี้สินเพิ่ม เนื่องจากจากค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพและสวัสดิการสังคมที่พุ่งสูงขึ้น
“นโยบายที่มณฑลเสฉวนประกาศออกมาชี้ให้เห็นว่า รัฐบาลจีนกำลังพยายามทำทุกวิถีทาง หลังจากมีข้อมูลยืนยันว่าประชากรจีนลดลง และพบว่ามาตรการที่ใช้ตลอด 5 ปีที่ผ่านมายังไม่ได้ผล” หวัง กล่าว
สื่อทางการจีนออกมาชื่นชมนโยบายใหม่ของมณฑลเสฉวนว่าเป็น “แนวทางบุกเบิก” (exploratory step) ขณะที่เจ้าหน้าที่จากคณะกรรมการสุขภาพแห่งมณฑลเสฉวนชี้แจงว่า การให้สิทธิลงทะเบียนบุตรแก่ผู้ที่ไม่ได้จดทะเบียนสมรสมีจุดประสงค์หลักๆ เพื่อปกป้องสิทธิของ “แม่เลี้ยงเดียว” ไม่ใช่สนับสนุนให้คนมีลูกโดยไม่แต่งงาน นอกจากนี้ ยังมุ่งส่งเสริม “การพัฒนาประชากรอย่างสมดุลในระยะยาว” ด้วย
ที่มา : Washington Post, BBC