จีนซัลโวขีปนาวุธแบบทิ้งตัว รวมทั้งส่งเครื่องบินขับไล่และเรือรบออกปฏิบัติการรอบๆ ไต้หวัน เป็นการเปิดฉากการซ้อมรบด้วยกระสุนจริงในวันพฤหัสบดี (4 ส.ค.) หนึ่งวันหลังจาก “เพโลซี” ท้าทายไม่ฟังคำเตือน ด้วยการเยือนเกาะแห่งนี้ ปักกิ่งยังประกาศกร้าวว่า ความขัดแย้งกับไทเปเป็นกิจการภายในของตน และการลงโทษพวกดื้อรั้นที่ส่งเสริมการประกาศเอกราชของไต้หวัน รวมถึงกองกำลังภายนอกเป็นการกระทำที่ถูกต้องตามกฎหมายและเหมาะสมแล้ว
หลังจากเวลาที่กำหนดไว้ นั่นคือประมาณเที่ยงวัน (ตรงกับราวๆ 11.00 น.เวลาเมืองไทย) ของวันพฤหัสฯ สถานีโทรทัศน์ส่วนกลางของทางการจีน (ซีซีทีวี) รายงานว่า การซ้อมรบได้เริ่มต้นขึ้น โดยจะสิ้นสุดลงในเวลาเดียวกันของวันอาทิตย์ (7) และเสริมว่า การซ้อมรบที่ถือเป็นการซ้อมรบในช่องแคบไต้หวันครั้งใหญ่ที่สุดของจีนจะครอบคลุมการยิงด้วยกระสุนจริงลงในทะเลและขึ้นสู่อากาศในบริเวณรอบไต้หวัน
ในเวลาต่อมา พันเอกอาวุโส สือ อี้ โฆษกกองบัญชาการยุทธบริเวณภาคตะวันออกของจีนแถลงว่า เสร็จสิ้นการยิงขีปนาวุธตามแบบแผนธรรมดา (นั่นคือ ไม่ใช่อาวุธนิวเคลียร์) ในบริเวณน่านน้ำนอกชายฝั่งด้านตะวันออกของไต้หวัน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการซ้อมรบที่วางแผนไว้ โดยมีเป้าหมายในการทดสอบความแม่นยำของขีปนาวุธและความสามารถในการต่อต้านการเข้าถึงพื้นที่ของศัตรู และ/หรือต่อต้านการควบคุมพื้นที่ดังกล่าวของศัตรู
ทั้งนี้ ครั้งล่าสุดที่จีนยิงขีปนาวุธเข้าสู่น่านน้ำรอบไต้หวันคือปี 1996
โกลบัลไทมส์ แท็บลอยด์ของทางการจีนรายงานโดยอ้างอิงนักวิเคราะห์ทางการทหารว่า การซ้อมรบครั้งนี้ “ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน” และเป็นครั้งแรกที่มีการยิงขีปนาวุธข้ามเกาะไต้หวัน
แหล่งข่าวทางการทหารของจีนคนหนึ่งยังเปิดเผยกับสำนักข่าวเอเอฟพีวา การซ้อมรบครั้งนี้จัดขึ้นในแบบเตรียมพร้อมสำหรับการสู้รบจริง กล่าวคือหากกองกำลังไต้หวันเผชิญหน้ากับกองทัพปลดแอกประชาชนจีน (พีแอลเอ) โดยเจตนาและมีการยิงโดยไม่ตั้งใจ พีแอลเอก็จะตอบโต้อย่างแข็งกร้าว
ทางด้านกระทรวงกลาโหมไต้หวันแถลงว่า จีนยิงขีปนาวุธทิ้งตัว (ballistic missile) ชั้นตงเฟิง (Dongfeng) จำนวน 11 ลูก โดยแบ่งเป็น “หลายๆ ระลอก” เข้าสู่น่านน้ำด้านต่างๆ รอบเกาะไต้หวัน
พวกเจ้าหน้าที่ไต้หวันประณามว่า การซ้อมรบของจีนละเมิดกฎเกณฑ์ของสหประชาชาติ อีกทั้งรุกล้ำดินแดนของไต้หวัน และเป็นการท้าทายโดยตรงต่อการบินและการแล่นเรืออย่างเสรี
ขณะที่พรรคประชาธิปไตยก้าวหน้าซึ่งเป็นพรรครัฐบาลของไต้หวัน แถลงว่า จีนกำลังซ้อมรบในน่านน้ำสากลและเส้นทางบินระหว่างประเทศที่มีการใช้งานมากที่สุด และถือเป็นพฤติกรรมที่ไร้ความรับผิดชอบและผิดกฎหมาย
ด้านโฆษกคณะรัฐมนตรีของไต้หวันก็ออกคำแถลงประณามการซ้อมรบของจีน รวมทั้งระบุว่า เว็บไซต์ของกระทรวงกลาโหม กระทรวงต่างประเทศ และสำนักประธานาธิบดีของตนถูกแฮกเกอร์โจมตี นอกจากนั้น เส้นทางบินระหว่างประเทศ 18 เส้นทางยังหยุดชะงักจากการซ้อมรบ
ขณะเดียวกัน กรมเจ้าท่าไต้หวันออกประกาศเตือนให้เรือทุกลำหลีกเลี่ยงบริเวณที่จีนทำการซ้อมรบ
แหล่งข่าวในไต้หวันยังเปิดเผยกับสำนักข่าวรอยเตอร์ว่า เรือและเครื่องบินของกองทัพจีนข้ามเส้นกึ่งกลางช่องแคบไต้หวันสั้นๆ หลายครั้งเมื่อเช้าวันพฤหัสฯ
ทางฝ่ายจีนซึ่งถือว่า ไต้หวันเป็นมณฑลหนึ่งของตน และสงวนสิทธิในการเข้าผนวกด้วยกำลัง ประกาศเมื่อวันพฤหัสฯ ว่า ความขัดแย้งกับไต้หวันเป็นกิจการภายในของจีน และสำนักงานกิจการไต้หวันแห่งคณะรัฐมนตรีจีนแถลงว่า การลงโทษพวกที่ดื้อรั้นซึ่งส่งเสริมการประกาศเอกราชของไต้หวัน รวมถึงกองกำลังภายนอกนั้น เป็นการกระทำที่เหมาะสมและถูกต้องตามกฎหมาย
ขณะที่ หวัง อี้ รัฐมนตรีต่างประเทศจีน ประกาศขณะที่อยู่ในการประชุมกับรัฐมนตรีต่างประเทศสมาคมอาเซียน ที่จัดขึ้นที่กรุงพนมเปญ ประเทศกัมพูชา วันพฤหัสฯ ว่า การเยือนไต้หวันของ แนนซี เพโลซี ประธานสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐฯ เป็นการกระทำที่บ้าคลั่ง ไร้ความรับผิดชอบ และไร้เหตุผลอย่างยิ่งของอเมริกา
หวังสำทับว่า จีนได้พยายามทางการทูตอย่างที่สุดเพื่อหลีกเลี่ยงวิกฤต แต่จะไม่ยอมให้ผลประโยชน์หลักของประเทศได้รับผลกระทบ
ก่อนหน้านั้นในวันเดียวกัน บรรดารัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนได้ออกคำแถลงเตือนว่า สถานการณ์ที่ไร้ความแน่นอนจากความตึงเครียดในคาบสมุทรไต้หวันอาจนำไปสู่การคำนวณผิดพลาด การเผชิญหน้าอย่างรุนแรง ความขัดแย้ง และผลลัพธ์ที่คาดเดาไม่ได้ในหมู่ชาติมหาอำนาจ
อแมนดา เซียว นักวิเคราะห์อาวุโสด้านจีนของกลุ่มคลังสมอง อินเตอร์เนชันแนล ไครซิส กรุ๊ป มองว่า การประกาศซ้อมรบของจีนคราวนี้ เป็นการยกระดับเพิ่มขึ้นไปอีกจากมาตรฐานเดิมในการใช้กิจกรรมทางทหารต่อไต้หวัน และจากคราวเกิดวิกฤตช่องแคบไต้หวันครั้งล่าสุดในช่วงปี 1995-1996 และเป็นการส่งสัญญาณชัดเจนว่า จีนไม่ยอมรับอธิปไตยของไต้หวัน
อย่างไรก็ตาม นักวิเคราะห์เชื่อว่า จีนไม่ต้องการให้สถานการณ์ลุกลามเกินการควบคุม อย่างน้อยในขณะนี้ โดย ไตตัส เฉิน ผู้ช่วยศาสตราจารย์รัฐศาสตร์ของมหาวิทยาลัยแห่งชาติซุน ยัต-เซ็นในไต้หวัน บอกว่า สิ่งสุดท้ายที่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีนต้องการคือ สงครามที่ระเบิดขึ้นโดยไม่ตั้งใจ
(ที่มา : เอเอฟพี, รอยเตอร์, เอพี)
