รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ จ่อเยือนอาเซียน เดินแผนสร้างแนวร่วมต้านอิทธิพลปักกิ่ง

รอยเตอร์ - ไบเดนส่งรัฐมนตรีต่างประเทศทัวร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เล็งกระชับความร่วมมือด้านเศรษฐกิจและความมั่นคงเพื่อสร้างแนวร่วมต้านอิทธิพลจีนในอินโด-แปซิฟิก

แอนโทนี บลิงเคน รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐฯ มีกำหนดเดินทางถึงกรุงจาการ์ตาของอินโดนีเซียในวันจันทร์ (13 ธ.ค.) ก่อนเยือนมาเลเซียและไทยเป็นอันดับต่อไป ซึ่งถือเป็นการเยือนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ครั้งแรกนับจากที่ประธานาธิบดีโจ ไบเดน เข้ารับตำแหน่งเมื่อเดือนมกราคม

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้กลายเป็นสนามประลองเชิงยุทธศาสตร์ที่สำคัญระหว่างอเมริกาและจีน ซึ่งเป็นสองชาติที่มีเศรษฐกิจใหญ่ที่สุดของโลก โดยจีนนั้นอ้างสิทธิเกือบทั้งหมดเหนือทะเลจีนใต้ที่เป็นเส้นทางการค้าสำคัญในภูมิภาค อีกทั้งยังกดดันทางทหารและการเมืองหนักข้อขึ้นต่อไต้หวันที่ปักกิ่งอ้างว่า เป็นดินแดนของตน

แดเนียล คริเทนบริงก์ นักการทูตระดับสูงของอเมริกาในเอเชีย เผยว่า บลิงเคนจะผลักดันเป้าหมายของไบเดนในการยกระดับการเกี่ยวพันกับสมาคมประชาชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) สู่ระดับที่ “ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน” โดยมุ่งเน้นการส่งเสริมโครงสร้างพื้นฐานด้านความมั่นคงในภูมิภาคท่ามกลางสถานการณ์ “การข่มเหง” ของจีน รวมทั้งหารือเกี่ยวกับวิสัยทัศน์ของไบเดนในประเด็นกรอบโครงเศรษฐกิจอินโด-แปซิฟิก

ทั้งนี้ คณะบริหารของไบเดนมองว่า เอเชียอาคเนย์มีความสำคัญต่อความพยายามของวอชิงตันในการต่อต้านอำนาจของจีนที่นับวันจะเพิ่มขึ้น กระนั้น การขาดโครงสร้างอย่างเป็นทางการในการเกี่ยวพันด้านเศรษฐกิจหลังจากอดีตประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ถอนตัวจากข้อตกลงการค้าในภูมิภาคเมื่อปี 2017 ทำให้อเมริกามีความสามารถจำกัดในการสำแดงอิทธิพล ขณะที่ปักกิ่งแผ่ขยายอิทธิพลมากขึ้นทุกขณะ

คณะบริหารของสหรัฐฯ ยังไม่ได้ระบุชัดเจนเกี่ยวกับกรอบโครงเศรษฐกิจ แม้คริเทนบริงก์เผยว่า จะมุ่งเน้นการอำนวยความสะดวกด้านการค้า เศรษฐกิจดิจิทัล ความยืดหยุ่นด้านห่วงโซ่อุปทาน โครงสร้างพื้นฐาน พลังงานสะอาด และมาตรฐานแรงงานก็ตาม

นักวิเคราะห์และนักการทูตเผยว่า บลิงเคนมีแนวโน้มพยายามหว่านล้อมประเทศต่างๆ ด้วยแนวโน้มที่บริษัทอเมริกันจะย้ายฐานการผลิตออกจากจีน อันเป็นส่วนหนึ่งของความพยายามปกป้องห่วงโซ่อุปทานที่อ่อนไหวและการอัดฉีดการพัฒนา กระนั้น ไม่มีสัญญาณว่า อเมริกาจะเสนอเพิ่มช่องทางเข้าถึงตลาดในประเทศตามที่อาเซียนต้องการ

แมทธิว กู๊ดแมน ผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐศาสตร์ประจำภูมิภาคของศูนย์เพื่อการศึกษากลยุทธ์และการระหว่างประเทศในวอชิงตัน ชี้ว่า คณะบริหารของไบเดนต้องพิสูจน์ว่า มีกลยุทธ์ทางเศรษฐกิจที่จะทำให้พันธมิตรและหุ้นส่วนเห็นว่า อเมริกามุ่งมั่นในการเกี่ยวพันทางเศรษฐกิจระยะยาวในภูมิภาคนี้

นักการทูตเอเชียคนหนึ่งกล่าวว่า แม้คณะบริหารของไบเดนแสดงให้เห็นว่า กระตือรือร้นในการยกระดับการเกี่ยวพันกับเอเชียอาคเนย์ด้วยการส่งเจ้าหน้าที่อาวุโสเยือนหลายครั้งในปีนี้ ขณะที่ไบเดนเองร่วมประชุมสุดยอดกับผู้นำอาเซียน แต่อเมริกากลับไม่มีมาตรการรับมือจีนในด้านเศรษฐกิจ ปล่อยให้พญามังกรเป็นผู้นำเกมมาตลอด 20 ปี

เจ้าหน้าที่อาวุโสหลายคนในคณะบริหารของไบเดน ซึ่งรวมถึงเคิร์ต แคมป์เบลล์ ผู้วางนโยบายด้านอินโด-แปซิฟิก ต่างตระหนักถึงความจำเป็นในการแข่งขันด้านเศรษฐกิจกับจีนในภูมิภาคนี้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น แต่ความเคลื่อนไหวในการกลับเข้าร่วมข้อตกลงการค้าที่ทรัมป์ถอนตัวออกมารังแต่จะสร้างปัญหาทางการเมืองเนื่องจากจะขัดขวางกระบวนการฟื้นเศรษฐกิจภายในประเทศที่คณะบริหารให้คำมั่นไว้

อย่างไรก็ตาม กู๊ดแมนทิ้งท้ายว่า แผนการของไบเดนเกี่ยวกับการย้ายฐานการผลิตของบริษัทอเมริกันยังคงน่าสนใจในสายตาประเทศในเอเชียอาคเนย์ แต่ถ้าอยากโน้มน้าวให้สำเร็จ อเมริกาต้องเปิดเผยรายละเอียดเรื่องนี้ให้ชัดเจนขึ้น