เอกสารเผย! จักรพรรดิฮิโรฮิโตะทรงถูกห้ามไม่ให้แสดง “ความสำนึกผิด” ต่อสงคราม

เอเอฟพี – สมเด็จพระจักรพรรดิฮิโรฮิโตะแห่งญี่ปุ่นทรงประสงค์ที่จะแสดงความเสียพระทัยและความสำนึกผิดหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 จบลงไม่นาน แต่นายกรัฐมนตรีในเวลานั้นห้ามพระองค์เอาไว้ สื่อทางการ รายงานวันนี้ (20) โดยอ้างเอกสารที่เพิ่งมีการเปิดเผย

สมุดบันทึก 18 เล่มที่เขียนโดย มิชิจิ ทาจิมะ เจ้าหน้าที่ระดับสูงในสำนักพระราชวัง เปิดเผยการสนทนาระหว่างเขาและสมเด็จพระจักรพรรดิฮิโรฮิโตะระหว่างปี 1949-1953

อ้างจากเอกสารดังกล่าว สมเด็จพระจักรพรรดิตรัสในปี 1952 ว่า “ไม่ว่ายังไง เราคิดจริงๆ ว่าเราจำเป็นต้องแสดงความสำนึกผิด” ในถ้อยแถลงของพระองค์เนื่องในโอกาสได้รับเอกราชคืนของญี่ปุ่นในปีนั้น

สมเด็จพระจักรพรรดิยังตรัสด้วยว่า “สำหรับตัวเรา เรารู้สึกผิดเป็นอย่างมาก เราอยากจะเพิ่มถ้อยคำดังกล่าวลงไป การไตร่ตรองถึงอดีตและความมีระเบียบวินัยในตนเองในอนาคต ถึงแม้ว่าคำพูดอาจเปลี่ยนไปก็ตาม”

อย่างไรก็ตาม นายกรัฐมนตรีในขณะนั้น ชิเกรุ โยชิดะ ได้คัดค้านแผนการแสดงความเสียพระทัยและความสำนักผิดของพระองค์ และบอกเทจิมะว่า “มีความเสี่ยงที่คนจะพูดกันว่าพระองค์มีส่วนรับผิดชอบสำหรับการริเริ่มสงคราม”

ถ้อยคำแสดงความเสียใจและความสำนึกผิดถูกลบออกจากคำปราศรัยที่สมเด็จพระจักรพรรดิตรัสเพื่อเฉลิมฉลองสนธิสัญญาสันติภาพฟรานซิสโก 1951

สมเด็จพระจักรพรรดิฮิโรฮิโตะที่เสด็จสวรรคตในปี 1989 เป็นพระอัยกาของสมเด็จพระจักรพรรดินารุฮิโตะวัย 59 พรรษาที่ทรงขึ้นครองราชบัลลังก์ดอกเบญจมาศเมื่อเดือนพฤษภาคมต่อจากพระบิดาของพระองค์ สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ พระจักรพรรดิญี่ปุ่นพระองค์แรกที่ทรงสละราชสมบัติในรอบกว่า 200 ปี

สมเด็จพระจักรพรรดิฮิโรฮิโตะเคยได้รับการยกย่องบูชาในฐานะสมมุติเทพและทรงมีตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุดของญี่ปุ่นในช่วงการเดินทัพทั่วเอเชียในระหว่างทศวรรษที่ 1930-1940

คำประกาศยอมแพ้ของพระองค์ในสงครามครั้งนั้นออกอากาศทางวิทยุเมื่อวันที่ 15 สิงหาคม ปี 1945 ไม่กี่วันหลังจากสหรัฐฯ ทิ้งระเบิดปรมาณูลงบนเกาะฮิโรชิมะและนางาซากิ

ความรับผิดชอบสำหรับการก่อสงครามของพระองค์ยังคงเป็นประเด็นถกเถียงในหมู่นักวิชาการ โดยเฉพาะชาวอเมริกันที่โต้แย้งว่า พระองค์ไม่ได้ทรงเป็นหุ่นเชิดของกองทัพ แต่เป็นผู้บัญชาการตัวจริงที่รอดพ้นจากกระบวนการยุติธรรมด้วยความช่วยเหลือของสหรัฐฯ

คำถามเกี่ยวกับ “ความสำนึกผิด” ต่อสงครามครั้งนั้นยังคงเป็นเรื่องอ่อนไหวในญี่ปุ่นจนกระทั่งทุกวันนี้

เมื่อวันพฤหัสบดี (15) สมเด็จพระจักรพรรดินารูฮิโตะทรงตรัสถึง “ความสำนึกผิดอย่างยิ่ง” ต่ออดีตสมัยสงครามขิงประเทศ ในการปราศรัยครั้งแรกของพระองค์เพื่อรำลึกวันสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 นับตั้งแต่ทรงขึ้นครองบัลลังก์

ความคิดเห็นของพระองค์ได้รับความสนใจในโตเกียวและทั่วทั้งเอเชียว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงใดๆ หรือไม่ แต่พระองค์ทรงใช้ถ้อยคำแบบเดียวกับที่พระบิดาของพระองค์เคยใช้