เอเอฟพี - รัฐบาลแคนาดาร้องขอวานนี้ (15 ม.ค.) ให้ทางการจีนเมตตาลดหย่อนโทษแก่พลเมืองแคนาดาซึ่งถูกตัดสินประหารชีวิตในคดีขนยาเสพติด
ออตตาวาได้ประกาศเตือนพลเมืองถึงความเสี่ยงในการถูกจีนบังคับใช้กฎหมายท้องถิ่นตามอำเภอใจ (arbitrary enforcement) หลังจาก โรเบิร์ต ลอยด์ เชลเลนเบิร์ก วัย 36 ปี ถูกศาลในมณฑลเหลียวหนิงของจีนพิพากษาประหารชีวิตเมื่อวันจันทร์ (14) จากเดิมที่เคยถูกตัดสินจำคุกเพียง 15 ปี
คำพิพากษาดังกล่าวมีขึ้นในขณะที่ทั้ง 2 ชาติกำลังเผชิญหน้ากันจากกรณีของ เมิ่ง หว่านโจว ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงินของหัวเว่ย (Huawei) ซึ่งถูกจับกุมที่เมืองแวนคูเวอร์ของแคนาดาเมื่อเดือน ธ.ค. และกำลังถูกพิจารณาส่งตัวเป็นผู้ร้ายข้ามแดนไปยังสหรัฐฯ ฐานละเมิดกฎหมายคว่ำบาตรอิหร่าน
คริสเทีย ฟรีแลนด์ รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศแคนาดาให้สัมภาษณ์สื่อที่เมืองแซงต์ฮยาซินธ์ในรัฐควิเบกว่า “เราได้พูดคุยกับเอกอัครราชทูตจีนประจำแคนาดา และร้องขอให้ทางการจีนกรุณาลดโทษ (clemency)” ให้แก่ เชลเลนเบิร์ก
ก่อนหน้านั้น ปักกิ่งได้วิจารณ์นายกรัฐมนตรี จัสติน ทรูโด ของแคนาดาว่า “พูดจาไม่รับผิดชอบ” หลังออกมากล่าวหาว่าศาลจีนสั่งประหารชีวิตคนตามอำเภอใจ
ฟรีแลนด์ ย้ำว่า รัฐบาลแคนาดามีจุดยืนต่อต้านโทษประหารชีวิตมาแต่ไหนแต่ไร
“เรามองว่ามันคือบทลงโทษที่ไร้มนุษยธรรมและไม่เหมาะสม และเมื่อใดก็ตามที่พลเมืองแคนาดาถูกสั่งประหาร เราก็จะต้องคัดค้านเต็มที่” เธอกล่าว
จีนได้จับกุมอดีตนักการทูตแคนาดา 1 คน และที่ปรึกษาธุรกิจอีก 1 คน โดยอ้างว่ามีพฤติกรรมที่ต้องสงสัยเป็นภัยต่อความมั่นคง ขณะที่ผู้สังเกตการณ์เชื่อว่านี่คือการแก้แค้นที่แคนาดาจับกุมผู้บริหารหัวเว่ย
เชลเลนเบิร์ก ถูกจับในจีนเมื่อปี 2014 และศาลได้พิพากษาจำคุก 15 ปี ริบทรัพย์อีก 22,000 ดอลลาร์เมื่อเดือน พ.ย. ปีที่แล้ว
อย่างไรก็ตาม ภายหลังการยื่นอุทธรณ์ ศาลสูงในมณฑลเหลียวหนิงวินิจฉัยว่าโทษดังกล่าวเบาเกินไป และสั่งให้รื้อการพิจารณาคดีขึ้นมาใหม่ จนนำมาสู่โทษประหารชีวิตในที่สุด
เคนเนธ รอธ ผู้อำนวยการองค์กรฮิวแมนไรต์วอตช์ ชี้ว่าจีนกำลังใช้วิธีจับคนเป็นตัวประกันเพื่อต่อรองทางการเมือง
หลังจากที่แคนาดาออกคำเตือนการเดินทางไปจีน ปักกิ่งก็ตอบโต้ด้วยการเตือนให้พลเมืองของตน “ใช้ความระมัดระวัง” ขณะเดินทางในแคนาดาเช่นกัน
จอห์น คามม์ ผู้อำนวยการมูลนิธิตุ้ยฮวา (Dui Hua Foundation) ซึ่งเป็นหน่วยงานสิทธิมนุษยชน ระบุว่า จีนประหารนักโทษชาวต่างชาติปีละ 1-2 คน ซึ่งส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับคดียาเสพติดแทบทั้งสิ้น