‘นิวแคลิโดเนีย’ เตรียมจัดลงประชามติ ‘แยกตัว’ จากฝรั่งเศส

เอเอฟพี - นิวแคลิโดเนีย (New Caledonia) ซึ่งเป็นดินแดนโพ้นทะเลของฝรั่งเศสในมหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตกเตรียมจัดการลงประชามติในวันอาทิตย์นี้ (4 พ.ย.) เพื่อเลือกว่าจะแยกตัวเป็นเอกราชจากเมืองน้ำหอมหรือไม่

หลายฝ่ายเกรงว่า การทำประชามติเรียกร้องเอกราชจะก่อความตึงเครียดระหว่างชาวคานัก (Kanak) ซึ่งเป็นชนพื้นเมืองกับคนผิวขาวซึ่งเข้าไปตั้งรกรากที่หมู่เกาะแห่งนี้

นิวแคลิโดเนียซึ่งถูกฝรั่งเศสยึดครองในปี 1853 เป็นหนึ่งในดินแดนโพ้นทะเลเพียงไม่กี่แห่งที่ยังอยู่ในความดูแลของฝรั่งเศส และยังเป็นแหล่งผลิตแร่นิเกิลซึ่งใช้ในการผลิตอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ โดยมีปริมาณมากถึง 1 ใน 4 ของโลก

ผลประชามติของที่นี่ถือเป็นบททดสอบที่สำคัญสำหรับดินแดนโพ้นทะเลอื่นๆ ซึ่งรู้สึกว่าถูกรัฐบาลปารีสละเลยมาโดยตลอด

เฟรนช์กายอานา (French Guiana) ในอเมริกาใต้ และหมู่เกาะมายอต (Mayotte) ในมหาสมุทรอินเดียต่างเผชิญเหตุประท้วงรุนแรงตั้งแต่ปีที่แล้ว เนื่องจากผู้คนไม่พอใจมาตรฐานการครองชีพที่ตกต่ำ และยังไม่ได้รับความใส่ใจจากฝรั่งเทศเท่าที่ควร

อย่างไรก็ดี มีคนเพียงส่วนน้อยเท่านั้นที่เชื่อว่าประชากร 269,000 คนบนเกาะแห่งนี้จะโหวตแยกตัวเป็นอิสระจากฝรั่งเศส

ชนพื้นเมืองมีจำนวนไม่ถึงครึ่งหนึ่งของผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งทั้งหมด และไม่ใช่ทุกคนที่อยากจะตัดขาดความสัมพันธ์กับปารีสซึ่งอยู่ห่างไกลออกไป 18,000 กิโลเมตร

ผลสำรวจพบว่า ประชากร 60-69% จะโหวต ‘โน’ ซึ่งหมายถึงคัดค้านการแยกตัว

“เรามีทุกอย่างที่จำเป็นเมื่ออยู่กับฝรั่งเศส ทั้งโรงเรียน โรงพยาบาล” มาร์เซลีน โบโล แม่บ้านคนหนึ่งให้สัมภาษณ์ พร้อมยืนยันว่ารู้สึก “ภูมิใจที่ได้เป็นคนฝรั่งเศส”

รอช วามีตัน แกนนำกลุ่มพันธมิตรแบ่งแยกดินแดน UC-FLNKS เรียกร้องให้ชาวคานักออกมาตัดสินอนาคตของตนเอง และพร้อมใจกันโหวตขับไล่เจ้าอาณานิคมฝรั่งเศสที่ยังคงยื้อดินแดนของพวกเขาเอาไว้ ในขณะที่ฝ่ายโหวต ‘โน’ ชี้ถึงงบประมาณ 1,300 ล้านยูโรที่รัฐบาลฝรั่งเศสจ่ายให้แก่นิวแคลิโดเนียทุกปี และเตือนว่าเศรษฐกิจอาจย่ำแย่ลงกว่านี้หากต้องกลายเป็นประเทศโดดเดี่ยว

บางคนยังเกรงว่า นิวแคลิโดเนียอาจถูก ‘จีน’ แผ่อิทธิพลเข้าครอบงำไม่ต่างจากวานูอาตู ซึ่งแยกตัวจากฝรั่งเศสเมื่อปี 1980

ความคับแค้นใจของชนพื้นเมืองซึ่งถูกชาวยุโรปเข้ามาแย่งชิงที่ดินทำกินตลอดหลายสิบปีนำมาสู่เหตุจลาจลซึ่งคร่าชีวิตคนไปกว่า 70 รายในทศวรรษ 1980 กระทั่งมีการทำข้อตกลงนูเมอา (Noumea Accord) ในปี 1998 ที่ว่าด้วยการกระจายอำนาจและปรับสมดุลทางเศรษฐกิจเพื่อกรุยทางสู่การจัดทำประชามติแยกตัว โดยระหว่างนี้นิวแคลิโดเนียจะมีอำนาจปกครองตนเองในหลายด้าน ยกเว้นด้านกลาโหม การต่างประเทศ และการศึกษาขั้นสูงที่ยังต้องอยู่ในความดูแลของรัฐบาลฝรั่งเศส

ทั้งนี้ หากประชาชนส่วนใหญ่เลือกที่จะโหวต ‘โน’ นิวแคลิโดเนียยังมีสิทธิ์จัดทำประชามติได้อีก 2 ครั้ง ก่อนถึงปี 2022