“ดูเตอร์เต” เปิดทางสำรวจทรัพยากรในทะเลจีนใต้ร่วมกับ “จีน-เวียดนาม”

เอเอฟพี - ประธานาธิบดีโรดริโก ดูเตอร์เต แห่งฟิลิปปินส์ ระบุวันนี้ (16 พ.ค.) ว่าตนยินดีพิจารณาทำข้อตกลงสำรวจทรัพยากรธรรมชาติในทะเลจีนใต้ร่วมกับจีนและเวียดนาม และไม่มีแผนนำคำตัดสินของศาลระหว่างประเทศเมื่อปีที่แล้วมากดดันปักกิ่ง

“ถ้าเราได้อะไรมาโดยไม่ต้องทะเลาะเบาะแว้งกัน มันไม่ดีหรือ” ดูเตอร์เต ให้สัมภาษณ์ต่อสื่อมวลชนแดนตากาล็อกหลังเดินทางกลับจากกรุงปักกิ่ง พร้อมย้ำว่าข้อตกลงที่ทำร่วมกับจีนและเวียดนามนั้นจะต้องมีความ “เป็นธรรมและสมดุล”

อย่างไรก็ตาม ผู้นำฟิลิปปินส์ไม่ได้เอ่ยถึงมาเลเซียและบรูไน ซึ่งเป็นอีก 2 ชาติในอาเซียนที่อ้างกรรมสิทธิ์ในทะเลจีนใต้เช่นกัน

การแก่งแย่งอธิปไตยเหนือน่านน้ำซึ่งเป็นทั้งแหล่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติขนาดใหญ่ส่งผลให้ทะเลจีนใต้กลายเป็นพื้นที่ที่มักเกิดการเผชิญหน้าทางทหารระหว่างประเทศคู่กรณีมานานหลายสิบปี

สถานการณ์ยิ่งร้อนระอุขึ้นในช่วงไม่กี่ปีมานี้ หลังจากที่จีนเข้าไปถมทะเลสร้างหมู่เกาะเทียมและเสริมกำลังทหารในทะเลจีนใต้

ในขณะที่อดีตประธานาธิบดีเบนิโญ อากีโน ตัดสินใจใช้กฎหมายระหว่างประเทศเล่นงานจีน ดูเตอร์เต ซึ่งเข้ามารับตำแหน่งผู้นำฟิลิปปินส์เมื่อกลางปีที่แล้วกลับเลือกที่จะพักข้อพิพาทนี้ไว้ และหันมาฟื้นฟูความสัมพันธ์อันดีกับปักกิ่งเพื่อดึงดูดเม็ดเงินลงทุนและความช่วยเหลือนับพันๆ ล้านดอลลาร์

ดูเตอร์เต ได้มีโอกาสหารือกับประธานาธิบดีสี จิ้นผิง และนายกรัฐมนตรี หลี่ เค่อเฉียง ของจีน ระหว่างเดินทางไปร่วมการประชุมซัมมิตว่าด้วยยุทธศาสตร์ “หนึ่งแถบ หนึ่งเส้นทาง” (One Belt, One Road) ซึ่งมีขึ้นเมื่อวันอาทิตย์ที่ 14 พ.ค. ณ กรุงปักกิ่ง

เขากล่าวยกย่องผู้นำจีนทั้งสองว่าเป็นคน “ใจดี เปิดกว้าง และมีความจริงใจ”

การไปเยือนจีนครั้งนี้นับเป็นครั้งที่ 2 ของ ดูเตอร์เต ซึ่งเข้าบริหารประเทศเมื่อเกือบ 1 ปีก่อน โดยเขาอ้างว่าฝ่ายจีนได้ยื่นข้อเสนอลงทุนในฟิลิปปินส์เพิ่มมากขึ้น ซึ่งถือเป็น “ลาภลอย” (windfall) สำหรับชาวฟิลิปปินส์

อดีตประธานาธิบดีอากีโนได้ยื่นฟ้องต่อศาลอนุญาโตตุลาการถาวรที่กรุงเฮก (Permanent Court of Arbotration) เพื่อให้ช่วยตัดสินข้อพิพาททางทะเลระหว่างจีนกับฟิลิปปินส์ ซึ่งศาลได้มีคำพิพากษาเมื่อเดือน ก.ค. ปีที่แล้วว่า จีนไม่มีพื้นฐานทางกฎหมายที่จะนำแผนที่เส้นประ 9 เส้น (nine-dash line) มาอ้างกรรมสิทธิ์เหนือทะเลจีนใต้ และอ้างความชอบธรรมในการถมทะเลสร้างเกาะเทียมภายในเขตเศรษฐกิจจำเพาะของฟิลิปปินส์

อย่างไรก็ตาม ดูเตอร์เตระบุว่า ตนได้ยืนยันกับ สี และ หลี่ ว่าจะไม่หยิบยกคำพิพากษาของศาลกรุงเฮกมาพูดถึงอีก

“เราเห็นตรงกันว่า ยังมีเวลาที่ผมจะทวงถามเรื่องคำตัดสินของศาล แต่ไม่ใช่ตอนนี้” ดูเตอร์เต ระบุ

จีนและฟิลิปปินส์จะเปิดการหารือโดยตรงเรื่องปัญหาทะเลจีนใต้ในสัปดาห์นี้ ซึ่งเป็นสิ่งที่รัฐบาลอากีโนเคยหลีกเลี่ยงมาโดยตลอด เนื่องจากเห็นว่าการเจรจาทวิภาคีเช่นนี้จะทำให้มะนิลาเสียเปรียบ

ดูเตอร์เต ระบุว่า เขาต้องการหยิบยกเรื่องระเบียบปฏิบัติทางทะเล (code of conduct) ขึ้นมาพูดด้วย หลังจากที่จีนและอาเซียนได้เจรจาเรื่องนี้กันมานานกว่า 15 ปีแล้ว

อดีตประธานาธิบดีกลอเรีย อาร์โรโย เคยทำข้อตกลงกับจีนและเวียดนามเมื่อปี 2005 เพื่อร่วมกันสำรวจหาแหล่งน้ำมันในทะเลจีนใต้ ทว่าข้อตกลงนี้ก็ต้องพับไป หลังนักการเมืองในฟิลิปปินส์ร้องเรียนว่าเป็นการละเมิดอธิปไตยของชาติ และยังกล่าวหาว่าอาร์โรโยเป็นคนทรยศ