'กองกำลังเคิร์ดซีเรีย'ที่สหรัฐฯหนุนหลัง เปิดยุทธการชิงคืน'ร็อกเกาะฮ์' เมืองหลวงของไอเอส ระบุตกลงวอชิงตันแล้ว ห้าม'ตุรกี'ยุ่งเกี่ยว

เอเอฟพี/เอพี - กองกำลังอาวุธที่นำโดยชาวเคิร์ดและสหรัฐฯให้การหนุนหลัง ประกาศในวันอาทิตย์ (6 พ.ย.) เปิดการรุกโจมตีเพื่อชิงคืนเมืองร็อกเกาะฮ์ เมืองในซีเรียซึ่งมีฐานะเป็นนครหลวงในทางพฤตินัยของกลุ่ม “รัฐอิสลาม” (ไอเอส) ขณะเดียวก็แถลงแสดงความหวังว่า ตุรกีจะไม่ “เข้าแทรกแซงในกิจการภายในของซีเรีย”

“สงครามใหญ่เพื่อปลดปล่อยร็อกเกาะฮ์ (Raqa) และพื้นที่โดยรอบได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว” จีฮาน ชัยค์ อาเหม็ด โฆษกผู้หนึ่งของกองกำลังฝ่ายประชาธิปไตยชาวซีเรีย (Syrian Democratic Forces หรือSDF) กล่าวในที่ประชุมแถลงข่าวซึ่งจัดขึ้นที่เมือง เอนอิสซา (Ain Issa หรือ Ein Issa) อันอยู่ห่างจากร็อกเกาะฮ์ไปทางเหนือราว 50 กิโลเมตร

การปฏิบัติการคราวนี้ซึ่งตั้งชื่อรหัสว่า ยุทธการ “ความโกรธแค้นของยูเฟรทีส” (The Wrath of the Euphrates) มีนักรบเข้าร่วมราว 30,000 คน และเริ่มต้นขึ้นตั้งแต่คืนวันเสาร์ (5) อาเหม็ดกล่าว

ทางด้าน ตอลัล เซลโล โฆษกอีกผู้หนึ่งของ SDF บอกกับสำนักข่าวเอเอฟพีว่า ยุทธการนี้แบ่งออกเป็น 2 ระยะ โดยระยะแรกเป็นการเข้ายึดพื้นที่รอบๆ ร็อกเกาะฮ์ และโดดเดี่ยวนครแห่งนี้ จากนั้นจึงถึงระยะที่ 2 ที่เป็นการ “เข้าควบคุมเองนี้” โดยตรง

“การสู้รบคราวนี้จะไม่ใช่เรื่องง่ายๆ และจะต้องอาศัยการปฏิบัติการที่แม่นยำและระมัดระวัง เนื่องจากไอเอสจะต้องป้องกันป้อมปราการใหญ่ของตน เพราะรู้ดีว่าการสูญเสียร็อกเกาะฮ์จะเท่ากับพวกเขาจบสิ้นแล้วในซีเรีย” เขากล่าว

ผู้สื่อข่าวของเอเอฟพีผู้หนึ่งในเมืองเอนอิสซา พบเห็นนักรบติดอาวุธของ SDF จำนวนหลายสิบคนอยู่บนยานยนต์ที่มุ่งตรงไปยังแนวหน้า

ยุทธการที่เฝ้ารอกันมานานแล้วนี้ บังเกิดขึ้น 2 ปีภายหลังจากที่พวกไอเอสเข้ายึดครองพื้นที่ผืนใหญ่ของซีเรียและอิรัก และประกาศดินแดน 2 ฟากฝั่งซีเรีย-อิรักของพวกเขาเป็น “คอลิฟะฮ์” หรือรัฐที่ปกครองแบบอิสลามซึ่งมีประมุขเป็น “คอลิฟะฮ์” หรือ “กาหลิบ”

ช่วงไม่กี่เดือนหลังๆ นี้ นักรบญิฮาดกลุ่มนี้ต้องพ่ายแพ้สูญเสียดินแดนไปอย่างต่อเนื่อง และเวลานี้ก็กำลังถูกกดดันจากแนวรบหลายๆ ด้านพร้อมๆ กัน

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอิรัก ภายหลังประกาศเปิดยุทธการโจมตียึดคืนเมืองโมซุล เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม เวลานี้กองกำลังอาวุธหลายๆ ฝ่ายกำลังเข้าประชิดเมืองใหญ่ที่สุดในปกครองของไอเอสแห่งนี้จากหลายๆ ด้าน โดยที่ “กองกำลังต่อต้านการก่อการร้าย” หน่วยรบพิเศษสังกัดกระทรวงมหาดไทยอิรัก ได้เริ่มบุกเข้าสู่พื้นที่ภายในโมซุลแล้วตั้งแต่วันศุกร์ (4) ถึงแม้กำลังเผชิญการต้านทานอย่างดุเดือดเหนียวแน่นจากพวกไอเอส

การสูญเสียโมซุลและร็อกเกาะฮ์ จะทำให้ไอเอสหมดสิ้นศูนย์กลางประชากรขนาดใหญ่ที่สุดของพวกเขา ซึ่งจะสร้างความเสียหายอย่างร้ายแรงให้แก่ข้ออ้างของกลุ่มนี้ที่ประกาศตนเองเป็น “รัฐ”

ทว่าการเข้ายึดเมืองใหญ่ 2 แห่งนี้ ซึ่งทั้งคู่ยังคงมีประชากรพลเรือนพำนักอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก ก็ได้รับการคาดหมายกันว่าจะเป็นกระบวนการที่ยาวนานและน่าที่จะนองเลือด

การขับไล่นักรบญิฮาดกลุ่มนี้ให้ออกไปจากที่มั่นในเขตตัวเมืองใหญ่ของพวกเขา ถูกมองว่าเป็นฉากจบปิดเกมที่จะต้องเกิดขึ้น นับตั้งแต่ที่กลุ่มพันธมิตรนานาชาตินำโดยสหรัฐฯเริ่มการโจมตีถล่มทางอากาศใส่พวกไอเอสในฤดูร้อนปี 2014

กลุ่มพันธมิตรยังได้ให้การฝึกอบรมและส่งที่ปรึกษาทางทหารจำนวนหลายร้อยคนเข้าไปร่วมงานกับกองกำลังของอิรัก และนักรบซีเรียที่ผ่านการคัดสรร ซึ่งก็รวมถึง SDF ด้วย

ระหว่างการแถลงข่าวในวันอาทิตย์ (6) SDF ซึ่งเป็นแนวร่วมที่ประกอบด้วยกองกำลังของชาวเคิร์ด, ชาวอาหรับ, และกองกำลังชาวคริสต์ บอกว่าพวกเขาได้รับอาวุธใหม่ๆ จากพันธมิตรนานาชาติ สำหรับการสู้รบในสมรภูมิร็อกเกาะฮ์ ในจำนวนนี้ก็รวมถึงจรวดต่อสู้รถถังด้วย

ไม่นานหลังจากไปเยือนอิรักเมื่อเดือนตุลาคมที่ผ่านมาเพื่อตรวจสอบสถานการณ์ของการบุกโจมตีเมืองโมซุล รัฐมนตรีกลาโหม แอชตัน คาร์เตอร์ ของสหรัฐฯ แถลงว่า การบุกโจมตีร็อกเกาะฮ์ก็จะเกิดขึ้น “ภายในเวลาไม่กี่สัปดาห์”

เขากล่าวด้วยว่า แนวความคิดที่จะเปิดยุทธการโจมตีโมซุลและร็อกเกาะฮ์ในห้วงเวลาเดียวกันนี้ “เป็นส่วนหนึ่งในการวางแผนของเรามาระยะหนึ่ง”

ทว่าในสมรภูมิร็อกเกาะฮ์นั้น สถานการณ์มีความสลับซับซ้อนยิ่งกว่าที่โมซุลมาก

ภายหลังจากเกิดสงครามกลางเมืองมาเป็นเวลา 5 ปี ซีเรียได้ถูกแบ่งแยกออกเป็นเขตปกครองเล็กๆ ย่อยๆ ของกลุ่มต่างๆ โดยที่ทั้งระบอบปกครองของประธานาธบดีบาชาร์ อัล-อัสซาด, ไอเอส, และกองกำลังฝ่ายกบฎต่อต้านอัสซาดหลายๆ กองกำลัง ต่างก็ยึดครองพื้นที่เล็กบ้างใหญ่บ้างเอาไว้ทั้งสิ้น

คาร์เตอร์ระบุเจาะจงว่า SDF สามารถที่จะเป็นหุ้นส่วนทางภาคพื้นดินของพันธมิตรนานาชาติในการรุกชิงคืนร็อกเกาะฮ์ และในสัปดาห์ที่แล้ว SDF ก็ประกาศว่าตนเองจะเป็นผู้นำการบุกคราวนี้

ภายในแนวร่วม SDF กองกำลังสำคัญที่มีฐานะครอบงำกองกำลังอื่นๆ ได้แก่ หน่วยพิทักษ์ประชาชนชาวเคิร์ด ซึ่งเป็นกองกำลังอาวุธของชาวเคิร์ดในซีเรีย ใช้ชื่อย่อว่า YPG ช่วงไม่กี่เดือนหลังๆ มานี้ SDF ประสบความสำเร็จในการขับไล่พวกไอเอสออกไปจากพื้นที่จำนวนหนึ่งในบริเวณตอนเหนือของซีเรีย ซึ่งก็รวมทั้งเมืองสำคัญอย่าง มานบิจ ในเดือนสิงหาคม

แต่ในขณะที่วอชิงตันเร่งส่งเสริมสนับสนุน SDF ให้เป็นพันธมิตรหลักรายหนึ่งในการสู้รบกับไอเอสในซีเรียนี้เอง ตุรกีที่เป็นพันธมิตรใกล้ชิดของสหรัฐฯ และเป็นประเทศใหญ่มีบทบาทสำคัญในตะวันออกกลาง ก็แสดงท่าทีคัดค้านต่อต้านอย่างรุนแรงต่อ YPG

ทั้งนี้อังการาถือกองกำลัง YPG เป็นกลุ่มก่อการร้าย โดยมองว่าเป็นพวกเดียวกับกองกำลังอาวุธแบ่งแยกดินแดนชาวเคิร์ดในตุรกีเองซึ่งมีชื่อว่า PKK และในเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ตุรกีได้เปิดยุทธการของตนเองภายในภาคเหนือซีเรีย โดยพุ่งเป้าหมายเล่นงานทั้งไอเอสและ YPG

ก่อนหน้านี้ เจ้าหน้าที่ตุรกีหลายรายรวมทั้งประธานาธิบดีเรเจป ตัยยิบ แอร์โดอัน ต่างกล่าวย้ำว่าพวกเขาจะไม่ยอมรับให้ชาวเคิร์ด YPG มีบทบาทในการปลดปล่อยร็อกเกาะฮ์

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว รัฐมนตรีกลาโหมตุรกีเพิ่งเสนอแนะว่า แทนที่จะใช้กองกำลังชาวเคิร์ด กองกำลังกบฎซีเรียที่ตุรกีหนุนหลังอยู่ สามารถที่จะเป็น “ทางเลือก” ได้

ทว่าพวกเจ้าหน้าที่เคิร์ดในซีเรียต่างปฏิเสธไม่ยอมให้ตุรกีหรือกองกำลังที่หนุนโดยตุรกีมีบทบาทใดๆ ในยุทธการตีร็อกเกาะฮ์ และเจ้าหน้าที่สหรัฐฯก็ยอมรับว่า YPG จะมีบทบาทสำคัญเมื่อเปิดการโจมตีร็อกเกาะฮ์ขึ้นมา

“ความหวังของเราก็คือรัฐตุรกีจะไม่เข้ามาแทรกแซงในกิจการภายในของซีเรีย” เจ้าหน้าที่ของ SDF ผู้หนึ่งกล่าวในการแถลงข่าววันอาทิตย์ (6) “ร็อกเกาะฮ์จะเป็นอิสระเสรีด้วยฝีมือบุตรชายของตนเอง”

เซลโล โฆษกผู้หนึ่งของ SDF กล่าวในการแถลงข่าววันอาทิตย์ (6) ว่า SDF ได้ “ทำความตกลงอย่างชัดเจน” กับสหรัฐฯแล้วว่า “ตุรกีหรือกลุ่มติดอาวุธซึ่งเป็นพันธมิตรกับตุรกี จะไม่มีบทบาทใดๆ ในยุทธการ” บุกยึดร็อกเกาะฮ์

ร็อกเกาะฮ์ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำยูเฟรทีส ในภาคเหนือของซีเรีย ก่อนปี 2011 เมืองนี้เป็นบ้านของชาวเมืองราว 240,000 คน และในช่วงสงครามกลางเมืองซีเรีย มีผู้คนจากส่วนอื่นๆ ของประเทศราว 80,000 คนหลบหนีไปอาศัยที่นั่น

ร็อกเกาะฮ์คือเมืองเอกของจังหวัดแห่งแรกในซีเรียที่หลุดออกจากการควบคุมของรัฐบาลอัสซาด เมื่อพวกกบฎเข้ายึดเมืองนี้ไว้ได้ในเดือนมีนาคม 2013 หรือ 2 ปีหลังการลุกฮือต่อต้านอัสซาดเริ่มต้นขึ้น

ไอเอสได้ขับไล่พวกกบฎฝ่ายอื่นๆ ออกไปในเดือนมกราคม 2014 และอีก 5 เดือนต่อมาก็ประกาศจัดตั้ง “คาลีฟะฮ์” ของตน

จากนั้นร็อกเกาะฮ์ก็กลายเป็นฉากของบางเหตุการณ์การสังหารหมู่อย่างเลวร้ายที่สุดของไอเอส รวมทั้งการใช้วิธีลงโทษด้วยการใช้ก้อนหินขว้างจนเหยื่อเสียชีวิต หรือการตัดศีรษะ ตลอดจนการนำเอาผู้หญิงมาเป็นทาสบำเรอกามและทำการซื้อขายแลกเปลี่ยนกัน

คาดหมายกันว่ามีนักรบต่างชาติจำนวนเรือนพันเรือนหมื่นทีเดียวเดินทางไปยังร็อกเกาะฮ์เพื่อเข้าร่วมกับไอเอส และพวกเจ้าหน้าที่อเมริกันระบุว่าที่นี่คือศูนย์ประสาทในการปฏิบัติการโจมตีในต่างแดนของไอเอส