นักวิเคราะห์คาด “โอบามา” แผนสูง หวังดึงลาวออกจากใต้ร่มเงาจีน

รอยเตอร์ - นักวิเคราะห์คาด ผู้นำอเมริกาจะใช้การเดินทางเยือนเวียงจันทน์เดือนหน้า บ่อนทำลายอิทธิพลของจีนในอาเซียน จากการดึงลาวมาเป็นพวกโดยใช้เวียดนามเป็นสื่อกลาง เนื่องจากรัฐบาลชุดใหม่ในเวียงจันทน์ดูเหมือนต้องการตีจากปักกิ่ง และหันไปคบค้ากับเพื่อนบ้านอย่างฮานอยมากกว่า

การเดินทางสู่ลาวในสัปดาห์หน้า เพื่อเข้าร่วมการประชุมสุดยอดอาเซียน ถูกคาดหมายว่า เป็นความพยายามครั้งสุดท้ายก่อนอำลาตำแหน่งในช่วงต้นปีหน้าของประธานาธิบดีสหรัฐฯ บารัค โอบามา ในการผลักดันการปรับสมดุลนโยบายต่างประเทศ เพื่อให้ความสำคัญมากขึ้นกับเอเชีย ซึ่งถูกมองว่า เพื่อตอบโต้การขยายอิทธิพลทางเศรษฐกิจและการทหารในภูมิภาคนี้ของจีน

นักการทูตชี้ว่า โอบามาอาจสบช่องเข้าหาลาวผ่านทางเวียดนาม ซึ่งมีกรณีพิพาทกับจีนในทะเลจีนใต้ ทำให้เบนเข็มไปเป็นพันธมิตรใกล้ชิดกับอเมริกา เนื่องจากรัฐบาลชุดใหม่ในเวียงจันทน์ที่เข้าบริหารประเทศในเดือนเมษายนที่ผ่านมานั้น ดูเหมือนพร้อมผละจากปักกิ่งไปซบอกฮานอย

โอบามาจะเป็นประธานาธิบดีสหรัฐฯ คนแรกที่เดินทางเยือนลาวขณะดำรงตำแหน่ง

ทั้งนี้ อเมริกาเคยทำ “สงครามลับ” ด้วยการทิ้งระเบิดราว 2 ล้านตัน ถล่มลาวระหว่างต่อสู้กับเวียดนาม โดยระเบิด 30% ไม่ทำงาน กลายเป็นภาระตกค้างที่อันตรายและมีต้นทุนการเก็บกู้สูง

ลาวนั้นมีความสำคัญทางยุทธศาสตร์สำหรับทั้งเวียดนาม และจีน อาทิ เป็นประตูเปิดสู่ไทยสำหรับเวียดนาม และเป็นเกตเวย์สำคัญสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้สำหรับกลยุทธ์การค้า “เส้นทางสายไหมใหม่” ของจีน

นอกจากนั้น ลาวที่กำลังพัฒนาโรงไฟฟ้าพลังน้ำในแม่น้ำโขง ยังมีเป้าหมายจะเป็น “แบตเตอรีแห่งเอเชีย” ด้วยการขายพลังงานให้เพื่อนบ้าน

แม้เป็นการยากที่จะเข้าถึงนโยบายของรัฐบาลลาว ทว่า นักการทูตตะวันตกบางคนได้ตรวจพบสัญญาณการเปลี่ยนแปลงบางอย่าง

สัญญาณแรกคือ การปลดเกษียณของรองนายกรัฐมนตรี สมสะหวาด เล่งสะหวัด ที่ควบคุมคณะกรรมการอำนวยการโครงการทางรถไฟมูลค่า 7,000 ล้านดอลลาร์ของจีน ทำให้เชื่อกันว่า โครงการนี้จะถูกระงับ เนื่องจากรัฐบาลไม่พอใจเงื่อนไขข้อตกลง

นอกจากนั้น เมื่อไม่นานนี้เจ้าหน้าที่ในรัฐบาลชุดใหม่ของนายกรัฐมนตรี ทองลุน สีสุลิด ที่หลายคนเรียนจบจากเวียดนาม ยังยกคณะไปเยือนฮานอยเมื่อไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา ซึ่งถือเป็นการเยือนต่างประเทศครั้งแรก

ในการประชุมสมาคมประชาชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) สองครั้งที่ผ่านมา ซึ่งลาวเป็นเจ้าภาพ เวียงจันทน์ยังมีท่าทีแปลกแยกจากจีนมากกว่ากัมพูชา ที่นับวันยิ่งถูกมองว่า เป็นดาวบริวารของปักกิ่ง

เฟือง เหวียน จากศูนย์เพื่อการศึกษากลยุทธ์และการระหว่างประเทศ ซึ่งเป็นกลุ่มคลังสมองในวอชิงตัน ชี้ว่า ความสนใจเชิงกลยุทธ์ของอเมริกา คือ ต้องการรู้ว่าลาวจะมีอิสระเชิงกลยุทธ์ในบางระดับหรือไม่ เนื่องจากไม่ต้องการให้ลาวอยู่ในรูปแบบความสัมพันธ์กับจีนแบบเดียวกับกัมพูชา

เจ้าหน้าที่กลาโหมคนหนึ่งในวอชิงตันไม่ได้แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับประเด็นกลยุทธ์ที่ครอบคลุม แต่บอกเพียงว่าลาวเป็น “พันธมิตรสำคัญ” ของสหรัฐฯ

ทางด้านโฆษกกระทรวงต่างประเทศของจีน กล่าวว่า จีนยินดีต้อนรับทุกประเทศ ซึ่งรวมถึงประเทศทั้งภายในและภายนอกภูมิภาค เพื่อพัฒนาความสัมพันธ์ที่สร้างสรรค์ ตราบที่ความสัมพันธ์นั้นเป็นประโยชน์อย่างแท้จริงต่อความสงบสุข เสถียรภาพ และความมั่งคั่งของภูมิภาค

ข้อมูลของกระทรวงพาณิชย์จีนและสื่อของรัฐ ระบุว่า จีนลงทุนในลาวถึงปีละประมาณ 1,000 ล้านดอลลาร์ ในปี 2014 และ 2015

แอนโทนี เนลสัน ผู้อำนวยการสภาธุรกิจอเมริกา - อาเซียน เผยว่า วอชิงตันนำบริษัทแค่ 7 - 8 แห่งเข้าหารือเพื่อหาช่องทางลงทุนในลาว เทียบกับเวียดนามที่หอบหิ้วนักธุรกิจจากบริษัท 30 - 40 แห่งไปลาว ถือว่าเป็นจำนวนที่ต่างกันมาก

เนลสัน เสริมว่า ด้วยเหตุนี้จึงไม่ใช่เรื่องบังเอิญที่ประเทศที่มีการพัฒนาในระดับต่ำที่สุดอย่างลาว และกัมพูชา กระตือรือร้นที่สุดที่จะให้การสนับสนุนจุดยืนของจีนในการหารือระหว่างประเทศ