ปักกิ่งหวังคลายกระแสทะเลจีนใต้ แย้มโครงการเกาะเทียมใกล้ลุล่วง

เอเจนซีส์ - จีนพยายามบรรเทาความกังวลเพื่อนบ้านและลดการคาดเดาสุ่ม โดยออกมาประกาศในวันอังคาร (16 มิ.ย.) ว่า โครงการถมทะเลในทะเลจีนใต้จะเสร็จลุล่วงในไม่กี่วันข้างหน้า กระนั้นก็ยังสำทับว่า หลังจากนั้นจะจัดสร้างโครงสร้างพื้นฐานบนเกาะจำลองที่เสร็จแล้วเหล่านี้ต่อไปอีก

กระทรวงการต่างประเทศจีนแถลงวันอังคารว่า โครงการถมทะเลบนเกาะและแนวปะการังต่างๆ ในหมู่เกาะสแปรตลีย์ ซึ่งจีนเรียกชื่อว่าหมู่เกาะหนานซา นั้น จะเสร็จสิ้นภายในไม่กี่วันนี้

นอกเหนือจากเป้าหมายทางการทหารแล้ว จีนยืนยันว่า โครงการเหล่านี้มีวัตถุประสงค์หลักด้านพลเรือน อาทิ การค้นคว้าวิจัยและการกู้ภัยทางทะเล และไม่ได้พุ่งเป้าหมายไปที่ฝ่ายที่สามใดๆ หรือมุ่งขัดขวางเสรีภาพในการเดินเรือของประเทศต่างๆ แต่อย่างใด รวมทั้งย้ำว่า โครงการเหล่านั้นอยู่ภายใต้ขอบเขตอธิปไตยของจีน

ลู่ คัง โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีนไม่ได้ระบุระยะเวลาที่ชัดเจน เพียงแต่ยืนยันว่า โครงการเหล่านั้น “ถูกกฎหมาย เหมาะสม และชอบธรรม”

อย่างไรก็ดี คำแถลงนี้มีแนวโน้มจะถูกท้าทายตรวจสอบจากกองทัพสหรัฐฯ โดยเฉพาะอย่างยิ่งภายหลังเหตุการณ์เมื่อเดือนที่แล้วซึ่งเครื่องบินของกองทัพเรืออเมริกันบินเข้าใกล้ๆ หมู่เกาะแห่งหนึ่งที่กำลังมีการถมทะเล แล้วถูกกองทัพจีนติดต่อทางวิทยุเรียกร้องครั้งแล้วครั้งเล่าให้ออกจากบริเวณดังกล่าว

หมู่เกาะสแปรตลีย์ที่เป็นกรณีพิพาทแย่งชิงของหลายประเทศ ตั้งอยู่ในทะเลจีนใต้ที่ถือเป็นเส้นทางขนส่งสินค้าที่คึกคักที่สุดของโลก อีกทั้งอุดมด้วยสัตว์น้ำ ทรัพยากรพลังงานและแร่ธาตุใต้ทะเล ทั้งนี้จีนอ้างสิทธิ์เหนือพื้นที่ทะเลจีนใต้เกือบทั้งหมด และเกิดเป็นกรณีพิพาทแย่งชิงกับเวียดนาม มาเลเซีย บรูไน ฟิลิปปินส์ ตลอดจนไต้หวัน

ถึงแม้สหรัฐฯอ้างว่าไม่ได้เลือกอยู่ข้างใดในกรณีพิพาทเหล่านี้ แต่ก็ยืนกรานเรื่องสิทธิในการเดินเรือโดยเสรี และขณะที่วอชิงตันออกมาเรียกร้องทุกฝ่ายเจรจาเพื่อยุติปัญหา ทว่าก็มีความพยายามที่จะใช้กรณีนี้มาหว่านล้อมพวกเพื่อนบ้านของแดนมังกร ให้เข้าร่วมในแผนยุทธศาสตร์หวนกลับมา “ปักหมุด” ในเอเชียของตน ซึ่งมีเป้าหมายมุ่งสกัดกั้นอิทธิพลของจีน

ทั้งนี้โครงการถมทะเลของจีนกระตุ้นให้เกิดความกังวลว่า ปักกิ่งจะใช้เกาะเทียมเหล่านั้นเป็นฐานทัพเพื่ออ้างสิทธิ์ควบคุมการเดินเรือในทะเลจีนใต้

จากข้อมูลของอเมริกา โครงการของจีนครอบคลุมอาณาบริเวณมากกว่า 2,000 เอเคอร์ โดยมีการก่อสร้างสิ่งปลูกสร้างที่สามารถใช้งานทางทหารหลายโครงการ เช่น การสร้างสนามบิน 2 แห่งที่สามารถรองรับเครื่องบินทหารและอาจเปิดใช้ได้ปลายปีนี้

หรวน จงเจ๋อ จากสถาบันการระหว่างประเทศศึกษา ซึ่งเป็นหน่วยงานคลังสมองของกระทรวงการต่างประเทศจีน ระบุว่า คำประกาศล่าสุดเป็นการส่งสัญญาณความโปร่งใสว่า ปักกิ่งกำลังเดินหน้าแผนการตามที่กำหนดไว้ล่วงหน้า

นอกจากนั้น ยังเป็นความพยายามในการยืนยันกับเพื่อนบ้านว่า โครงการถมทะเลไม่ใช่โครงการปลายเปิด ด้วยความหวังที่จะจำกัดความเสียหายในความสัมพันธ์ซึ่งจีนมีอยู่กับพวกเพื่อนบ้าน

ก่อนหน้านี้ ปักกิ่งยังพยายามป้องกันไม่ให้ประเด็นนี้เป็นข่าวครึกโครมระหว่างที่ฟ่าน ฉางหลง รัฐมนตรีกลาโหมเดินทางเยือนวอชิงตันในเดือนนี้ ทว่า ในช่วงเวลาดังกล่าว แอช คาร์เตอร์ รัฐมนตรีกลาโหมสหรัฐฯ กลับออกมาเรียกร้องให้จีนและประเทศอื่นๆ ระงับโครงการถมทะเลที่คั่งค้างอยู่ไปตลอดกาล และยุติการแปรบริเวณนี้ให้กลายเป็นพื้นที่ทางทหารมากขึ้นไปอีก

ในอีกด้านหนึ่ง เวียดนามที่อ้างสิทธิ์ทับซ้อนกับจีนในหมู่เกาะสแปรตลีย์และหมู่เกาะอื่นๆ ในทะเลจีนใต้ เตรียมส่งรัฐมนตรีกลาโหมไปปักกิ่งในสัปดาห์นี้

ปักกิ่งยังไม่ต้องการให้ข้อพิพาทในทะเลจีนใต้กลายเป็นประเด็นครอบงำ ในระหว่างที่ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง เดินทางเยือนวอชิงตันอย่างเป็นทางการในเดือนกันยายนที่จะถึงนี้

เจ้า เค่อจิน ผู้เชี่ยวชาญด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของมหาวิทยาลัยชิงหวา ในกรุงปักกิ่งชี้ว่า คำแถลงเมื่อวันอังคารเป็นรูปแบบการจัดการวิกฤตที่มุ่งลดการคาดเดาสุ่มและบรรเทาสถานการณ์ตึงเครียด