อนุสรณ์สถานในเนปาลเสียหายหนัก ผู้เชี่ยวชาญชี้ยากต่อการฟื้นฟู

เอเอฟพี - ผู้เชี่ยวชาญออกมาระบุในวันอาทิตย์ (26 เม.ย.) ว่ามรดกทางวัฒนธรรมในเนปาลได้รับความเสียหายอย่างมากจากเหตุแผ่นดินไหวรุนแรงครั้งล่าสุดในประเทศแห่งนี้

ในบริเวณใจกลางของกาฐมาณฑุ มีวัดและสิ่งปลูกสร้างมากมายที่ทำขึ้นเมื่อสมัยศตวรรษที่ 12-18 โดยกษัตริย์เนปาลต้องพังทลายเสียหายไปพร้อมกับเหล่าผู้เสียชีวิตเพราะแผ่นดินไหวครั้งล่าสุดนี้

“หอธราหาร” ที่มีความสูง 9 ชั้น ซึ่งมีบันไดวน 200 ขั้น จุดดึงดูดนักท่องเที่ยวที่สำคัญในกาฐมาณฑุ ได้พังทลายลงมาเพราะแผ่นดินไหวขนาด 7.8 เมื่อช่วงเที่ยงวันเสาร์

“ผมเพิ่งจะซื้อตั๋วตรงด้านล่างเพื่อจะขึ้นไปชมหอคอย แล้วจู่ๆ ก็รู้สึกได้ถึงการสั่นไหว” ธาร์มู ซูเบดี ผู้อยู่ในเหตุการณ์วัย 36 ปี เล่าให้นักข่าวฟังขณะที่นอนอยู่บนเตียงโรงพยาบาลในกาฐมาณฑุ

“ภายในไม่กี่นาที หอธราหารก็ถล่มลงมากองอยู่ที่พื้น อาจมีคนกว่า 100 รายอยู่ในนั้น” ซูเบดี บอกเอเอฟพี

ยูเนสโกพยายามรวบรวมข้อมูลขอบเขตความเสียหายซึ่งรวมถึงพระราชวัง 3 แห่งในเมืองปาฏันและภักตปุระ ที่อยู่บริเวณหุบเขากาฐมาณฑุ

“เราเข้าใจว่าจัตุรัสทรวารในกาฐมาณฑุ ปาฏันและภักตปุระ ได้รับความเสียหายอย่างหนัก” คริสเตียน แมนฮาร์ต ตัวแทนยูเนสโกประจำเนปาล บอกกับเอเอฟพี

“วัดหลายแห่งพังทลายลงมา ในปาฏันมีวัด 2 แห่งที่พังราบไม่เหลือชิ้นดี ส่วนจัตุรัสทรวารในกาฐมาณฑุก็ยิ่งแย่ไปกว่านั้นอีก” เขากล่าว

เขาบอกว่า ตอนนี้กำลังประเมินสถานการณ์และรวบรวมข้อมูลว่ามีอะไรที่เสียหายบ้าง ซึ่งหน่วยงานทั้งหมดของยูเอ็นได้รับคำขอจากรัฐบาลเนปาลให้ทำการช่วยเหลือ

สถานการณ์ในตอนนี้เขาบอกว่ายังเร็วไปที่จะพูดคุยถึงเรื่องการก่อสร้างศาสนสถานเหล่านั้นขึ้นมาใหม่ รวมถึงเรื่องที่ว่ายูเนสโกจะสามารถให้ความช่วยเหลือได้มากน้อยเพียงใด

แมนฮาร์ตบอกด้วยว่า ตอนนี้หน่วยงานของเขากำลังตรวจสอบดูว่า ในพื้นที่มรดกโลกอีกแห่งอย่าง “ลุมพินี” ที่ประสูติของพระพุทธเจ้าเมื่อ 2,600 ปีก่อน ได้รับความเสียหายด้วยหรือไม่

“เรายังไม่ได้รับรายงานความเสียหายที่ลุมพินี แต่เราจะพยายามรวบรวมข้อมูลต่อไป” เขากล่าวถึงบริเวณพื้นที่ซึ่งอยู่ห่างจากกาฐมาณฑุไปทางตะวันตกราว 280 กิโลเมตร

ในกาฐมาณฑุ มีชาวบ้านคุ้ยซากปรักหักพังด้วยมือเปล่า ถังและพลั่ว เพื่อค้นหาผู้ที่อาจจะยังติดอยู่ใต้ซากเหล่านั้น ในจัตุรัสทรวารที่เต็มไปด้วยคนในท้องถิ่นและนักท่องเที่ยวต่างชาติตอนเกิดเหตุร้ายเมื่อวันเสาร์

วัดที่มีหลังคาสองชั้น ซึ่งถูกสร้างโดยกษัตริย์เนปาล ได้ถูกแปรสภาพกลายเป็นเศษอิธ ไม้และซากปรักหักพัง ที่กองพะเนินรวมกันอยู่หลายจุดทั่วจัตุรัสแห่งนี้ ในเวลาเพียงแค่ไม่กี่นาที จากภัยพิบัติครั้งล่าสุด

ยูเนสโกได้ระบุไว้บนเว็บไซต์ว่า อนุสรณ์สถานเหล่านั้นเปรียบได้ดั่งจุดศูนย์รวมของเมือง สังคม ศาสนา ซึ่งมีประวัติศาสตร์ที่สำคัญต่อวัฒนธรรมและศาสนาฮินดู พุทธและตันตระ

ยูเนสโกระบุว่า กาฐมาณฑุที่มีมรดกเชิงสถาปัตยกรรมอันเป็นเอกลักษณ์ อย่างพระราชวัง วัดวาอารามและสิ่งปลูกสร้าง ได้ให้แรงบันดาลใจแก่ผู้คนมากมาย ไม่ว่าจะเป็นนักเขียน ศิลปิน นักกวี ทั้งชาวต่างชาติและชาวเนปาล

พี.ดี. บาลาจี คณบดีคณะประวัติศาสตร์และโบราณคดี มหาวิทยาลัยมัดราส ระบุว่า สิ่งที่เกิดขึ้นเป็นความเสียหายที่ไม่อาจแก้ไขได้ การบูรณะให้กลับมาสมบูรณ์ดังเดิมนั้นเป็นไปไม่ได้เลย สำหรับความเสียหายร้ายแรงในพื้นที่ทางประวัติศาสตร์ของเนปาลแห่งนี้