ปธน.เยเมนบรรลุข้อตกลงนักรบคลายขัดแย้ง สหรัฐฯ ร้องแก้วิกฤตด้วยสันติวิธี

เอเอฟพี/รอยเตอร์ - สื่อมวลชนแห่งรัฐรายงานประธานาธิบดีเยเมนและกลุ่มนักรบชีอะห์บรรลุข้อตกลง 9 ขั้นเมื่อวันพุธ (21 ม.ค.) ที่พวกนักรบจะถอนกำลังออกจากอาคารต่างๆ เพื่อแลกเปลี่ยนกับการโอนอ่อนผ่อนตามในร่างรัฐธรรมนูญ ขณะที่สหรัฐฯ เผยกำลังจับตาวิกฤตอย่างใกล้ชิด หลังนักรบชีอะห์ยึดพื้นที่ส่วนใหญ่ของเมืองหลวงและทำเนียบประธานาธิบดี โดยวอชิงตันเรียกร้องให้แก้ไขปัญหาความขัดแย้งด้วยสันติวิธี ท่ามกลางข้อกล่าวหาว่าพวกหัวรุนแรงฮูธิพยายามก่อรัฐประหาร

สำนักข่าวซาบา รายงานว่ากลุ่มมุสลิมชีอะห์หัวรุนแรงฮูธิ ประกาศถอนกำลังจากทำเนียบประธานาธิบดีที่บุกยึดเมือวันอังคาร (20 ม.ค.) และปล่อยตัวเลขาธิการประธานาธิบดีอับดุล รับบูห์ มานซูร์ ฮาดี ส่วนหนึ่งในข้อตกลงแบ่งสรรอำนาจซึ่งได้รับความเห็นชอบจากกลุ่มก๊กต่างๆ เช่นกัน โดยข้อแลกเปลี่ยนคือการปรับแก้ร่างรัฐธรรมนูญที่เดิมทีกำหนดแบ่งเยเมนออกเป็น 6 เขตสหพันธ์ ซึ่งถูกต่อต้านโดยพวกฮูธี ที่เกรงว่าอำนาจของพวกเขาจะถูกลดทอน

ในความเคลื่อนไหวที่สร้างความตกตะลึงแก่โลกอาหรับ กองกำลังนักรบชนเผ่าฮูธิบุกยึดกรุงซานาเมื่อเดือนกันยายน จากนั้นก็รุกคืบไปยังภาคกลางและตะวันตกของเยเมน ดินแดนที่มีมุสลิมสุหนี่เป็นชนส่วนใหญ่ ทั้งนี้ พวกฮูธิต้องการให้นิกายไซดีของชีอะห์ได้รับสิทธิมากขึ้นและอ้างว่าพวกเขาต่อสู้กับการคอร์รัปชัน

พวกฮูธิซึ่งตอนนี้เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของรัฐบาลเยเมน เคยขู่ว่าจะทำให้สถานการณ์เลวร้ายไปกว่านี้หากว่าข้อเรียกร้องในรัฐธรรมนูญใหม่ของพวกเขาไม่ไดรับการตอบสนอง

ข้อตกลงที่ลงนามเมื่อเดือนที่แล้วระหว่างพรรคการเมืองต่างๆ กับพวกฮูธิ เรียกร้องให้จัดตั้งรัฐบาลสมานฉันท์ชุดใหม่ จากนั้นนักรบฮูธิก็จะถอนกำลังออกจากเมืองหลวง อย่างไรก็ตามจนถึงตอนนี้พวกนักรบก็ยังคงอยู่ในกรุงซานา

สถานการณ์ที่ส่อเค้าคลี่คลายล่าสุดนี้มีขึ้นไม่กี่ชั่วโมง หลังจากสหรัฐฯ เผยว่ากำลังจับตาวิกฤตในเยเมนอย่างใกล้ชิด หลังนักรบชีอะห์ยึดพื้นที่ส่วนใหญ่ของเมืองหลวงและทำเนียบประธานาธิบดี โดยวอชิงตันเรียกร้องให้แก้ไขปัญหาความขัดแย้งด้วยสันติวิธี

เจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลสหรัฐฯ บอกกับเอเอฟพีว่าคณะทำงานด้านความมั่นคงแห่งชาติของประธานาธิบดีบารัค โอบามา เข้ารายงานสถานการณ์ล่าสุดแก่ผู้นำรายนี้แล้ว ขณะที่รัฐบาลของประธานาธิบดีอับดุล รับบูห์ มานซูร์ ฮาดี พันธมิตรทางการเมืองของอเมริกาตกอยู่ในสภาวการณ์ที่ง่อนแง่นเต็มที

เมื่อวันอังคาร (20 ม.ค.) กลุ่มมุสลิมชีอะห์หัวรุนแรงฮูธิ ฉีกสัญญาหยุดยิงกับรัฐบาล ก่อนก่อเหตุบุกยึดทำเนียบประธานาธิบดีเยเมนในกรุงซานา และยิงปืนใหญ่โจมตีบ้านของประธานาธิบดี อับดุล รับบูห์ มานซูร์ ฮาดี ซึ่งอยู่ในเมืองหลวงแห่งนี้เช่นเดียวกัน โดยมีรายงานว่านายฮาดีอยู่ในบ้านด้วย แต่เจ้าหน้าที่ของเยเมนยืนยันว่า ประธานาธิบดีปลอดภัย

เหตุปะทะล่าสุดเกิดขึ้นเพียงวันเดียว หลังจากกบฏฮูธิกับรัฐบาลบรรลุข้อตกลงหยุดยิงเมื่อวันจันทร์ (19 ม.ค.) หลังจากปะทะกันอย่างรุนแรงมาหลายวัน โดยฝ่ายฮูธิสัญญาว่าจะถอนกำลังออกจากกรุงซานา ขณะที่รัฐบาลให้คำมั่นจะจัดตั้งรัฐบาลที่เป็นเอกภาพชุดใหม่ขึ้นมา

“เราขอประณามอย่างหนักหน่วงต่อความรุนแรงและกลุ่มคนที่กระพือมันขึ้นมา ในความพยายามปั่นป่วนกระบวนการเปลี่ยนผ่านทางการเมืองของเยเมน” เจ้าหน้าที่รายหนึ่งซึ่งไม่ประสงค์เอ่ยนามกล่าว “เรายังคงสนับสนุนความพยายามแก้ไขปัญหาความด้วยสันติวิธี”

ด้านเจ้าหน้าที่กระทรวงกลาโหมบอกกับเอเอฟพีว่า กองทัพสหรัฐฯ พร้อมเข้าอพยพเจ้าหน้าที่ด้านการทูตสหรัฐฯ และบุคลากรอื่นๆ ออกจากเยเมนหากได้รับการร้องขอจากกระทรวงการต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม ยังไม่ได้ดำเนินการใดๆในตอนนี้ แม้เผยว่าเรือสะเทินน้ำสะเทินบก 2 ลำ ได้แก่ยูเอสเอส ไอโว จิมา และยูเอสเอส ฟอร์ต แม็กเฮนรี ซึ่งประจำการอยู่ในภูมิภาค พร้อมเข้าปฏิบัติการทันทีถ้าจำเป็น

นอกจากนี้แล้ว วอชิงตันยังมีทางเลือกอื่นคือใช้ส่งเครื่องบินจากลานบินในประเทศจิบูตี หรือชาติอื่นๆ ในภูมิภาคเข้าอพยพเจ้าหน้าที่ออกมา

นักรบชีอะห์ฮูธิทรงอำนาจ สู้รบกับกองกำลังรัฐบาลมาตั้งแต่ต้นสัปดาห์ ด้วยพวกเขาพยายามกดดันเพื่อให้ได้อำนาจทางการเมืองมากขึ้น ทั้งนี้มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 18 ราย ในปฏิบัติการบุกยึดสำนักงานของนายฮาดีที่ทำเนียบประธานาธิบดีและโจมตีบ้านพักของเขาในวันอังคาร (20 ม.ค.)

รัฐบาลเยเมน ถูกมองว่าเป็นพันธมิตรหลักของสหัฐฯ ในการต่อสู้กับอัลกออิดะห์ ขณะที่หน่วยข่าวกรองของอเมริกาเองก็มองพวกอัลกออิดะห์ในเยเมน ว่าเป็นสาขาที่อันตรายที่สุดของเครือข่ายก่อการร้ายกลุ่มนี้

อีกด้านหนึ่งในวันพุธ (21 ม.ค.) เหล่ารัฐมนตรีต่างประเทศของชาติต่างๆในอ่าวเปอร์เซีย กล่าวหานักรบชีอะห์ในเยเมน ว่าพยายามก่อรัฐประหารต่อประธานาธิบดีฮาดี หนึ่งวันหลังจากพวกนักรบบุกยึดทำเนียบประธานาธิบดี “กลุ่มประเทศความร่วมมืออ่าวอาหรับ (Gulf Cooperation Council) มองสิ่งที่เกิดขึ้นในซานาเมื่อวันอังคาร ว่าเป็นการก่อรัฐประหารต่ออำนาจที่ชอบธรรมตามกฎหมาย” รัฐมนตรีของกลุ่มระบุในถ้อยแถลง ตามหลังประชุมฉุกเฉินในกรุงริยาด

ทั้งนี้ ทางกลุ่มประเทศความร่วมมืออ่าวอาหรับ ซึ่งมีชาวสุหนี่เป็นชนกลุ่มใหญ่ ยังบอกด้วยว่า “พวกเขาสนับสนุนอำนาจที่ชอบธรรมตามรัฐธรรมนูญของฮาดี และปฏิเสธมาตรการใดๆ ที่มีเป้าหมายกำหนดให้มีการเปลี่ยนแปลงโดยใช้กำลัง”