ทัศนะ โดย...พิเชฐ แสงทอง มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี
** บทความนี้มีการเปิดเผยเนื้อหาบางส่วนของภาพยนตร์
จะว่าไปแล้วมันก็เหมือน “สงครามเงียบ” ครึ่งแรกของหนังโอ้โลมให้ผู้ชมโรแมนติกไปกับการเดินทางกลับไปหาแฟนเก่า 3 คนของอู๊ด-ตัวละครที่กำลังจะตายมะเร็งระยะสุดท้าย โดยที่ผู้ชมไม่รู้ตัวสักนิดเลยว่า ทั้งหมดนี้คือการสาธิตให้เห็นความ (จะ) ตาย และหายนะของรักแบบหนึ่ง คือ รักที่เห็นแก่ตัว
อนุภาค (motif) การเดินทางกลับไปหาแฟนเก่าของหนังเด่นเสียจนผู้ชมจำนวนมากเพลิดไปกับประเด็นนี้ (ซึ่งชื่อเรื่องมันก็ชวนให้คิดไปเช่นนั้น แม้ว่าลึกๆ แล้วชื่อดูจะครอบคลุมคอนเซ็ปต์ได้ทั้งเรื่องก็ตาม) จนยกมันขึ้นมาพูดถึงจนกระทั่งแทบจะกลายเป็นทั้งหมดของหนัง ทั้งที่จริงแล้วมันคือพล็อตย่อยของพล็อตใหญ่ที่ว่าด้วยนิยามความรัก และผลพวงจากการนิยามรักและการปฏิบัติต่อรักที่แตกต่างภายใต้นิยามที่แตกต่าง
บางคนจึงบ่นว่าหนัง “อืด” อย่างกับอะไรดี... เพราะบังเอิญถูกดึงดูดให้ไปติดกับอนุภาคที่ดูเหมือนจะโรแมนติกนี้
แต่หากมองหนังผ่านพล็อตเรื่องใหญ่ว่าด้วย “สงครามความรัก 2 แบบ” ก็จะพบว่ามันไม่ได้อืดเลย แถมหนังกระชับและให้น้ำหนักแทบจะเท่าๆ กันด้วยซ้ำ เพื่อสุดท้ายแล้วจะทำให้เห็นคุณค่าของรักแบบหนึ่ง และเททิ้งรักแบบหนึ่ง
อู๊ด คือตัวละครที่สาธิตให้เห็นถึงรักที่เห็นแก่ตัว รักที่มีแต่ตัวเองเป็นศูนย์กลาง ทั้งกับความสัมพันธ์ที่เขามีกับผู้หญิงคนที่ 1-2-3-4 หรือแม้กระทั่งกับเพื่อนอย่าง บอส ก็ยังเป็นความเห็นแก่ตัว อยากครอบครอง หึงหวง รุนแรง และมักง่าย
ครึ่งแรกของหนังและครึ่งหลังประปราย จึงเป็นการลงทัณฑ์อู๊ด หากเราจะมองว่าอู๊ดคือตัวแทนของเพศชาย หนังก็ปฏิบัติการลงทัณฑ์ผู้ชายที่ด้อยค่ารักลงเป็นเพียงการเติมเต็มอัตตาและความพร่องด้อยของตัวเอง พร้อมๆ กับที่ยกย่องผู้หญิง (ซึ่งถูกนักวิจารณ์จำนวนหนึ่งมองว่า “ถูกด้อยค่า”) ให้กลายเป็นเพศที่มีคุณค่า เป็นตัวของตัวเอง และพยายามประคับประคองความรักความสัมพันธ์พร้อมๆ กับยังปกปักรักษาคุณค่าในตัวเองไว้ได้
ผู้หญิงที่มีค่าเหล่านี้ล้วน “ถูกทิ้ง” จากผู้ชายเห็นแก่ตัวอย่างอู๊ด ภายหลังพวกเธอถูกทิ้ง จึงต่างก็มีชีวิตที่ดี ลงตัว อบอุ่น ประสบความสำเร็จตามฝันของตัวเองทั้งสิ้น
ตัวละครผู้หญิง 3 คนปรากฏตัวไม่กี่ฉาก แต่กลับมีความหมายครอบคลุมความหมายของหนังทั้งเรื่องได้ เนื่องจากรักของพวกเธอคือรักที่หนังเรื่องนี้ต้องการเชิดชู
นั่นคือ รักโรแมนติก
บนการถูกล่อลวงลากจูงโดยอนุภาค “ตามหาแฟนเก่าก่อนตาย” อัน (เสมือน) โรแมนติก การปรากฏตัวของ บอส อาจจะสร้างความงุนงงว่าดาราระดับ ธนภพ ลีรัตนขจร นั้น จะเป็นแค่เพียง “ผู้ติดตาม” อู๊ด แต่ความงุนงงนี้ก็หายไปเมื่อหนังเดินทางมาถึงครึ่งหลัง เพราะบอสไม่ใช่แค่ผู้ติดตามหรือผู้ช่วยไถ่บาป แต่เขาคือพระเอกผู้เข้ามาปกป้องและพิทักษ์รักษาวาทกรรมรักโรแมนติกที่ผู้หญิง 3 คนในครึ่งแรกได้ก่อร่างสร้างรูปไว้
เราจะพบว่า องค์ประกอบความรักของบอสล้วนแล้วแต่โรแมนติกทั้งสิ้น คือ รักข้ามพรมแดนอายุ (บอสยังเด็ก ยังไม่บรรลุนิติภาวะ) พบรักกับผู้หญิงแก่กว่า บอสทุ่มเท ทำความฝันตัวเองให้ตรงกับความฝันของพริม ก่อนที่จะมารู้ภายหลังว่า พริมแสร้งฝันเพื่อที่จะพาบอสไปอยู่นิวยอร์กตามแม่
อย่างไรก็ดี ทั้งบอสและพริม ต่างก็เดินไปบนเส้นทางแห่งความรัก “เพื่ออีกฝ่าย” อันเป็นความรักที่เสียสละบนวาทกรรมรักโรแมนติกนั่นเอง สำหรับบอสการที่พริมรับค่าจ้างจากแม่เพื่อ “หลอกฝัน” จึงเป็นเรื่องใหญ่มาก เพราะมันไม่ต้องตรงนิยามของรักโรแมนติก ซึ่งนั่นก็เป็นอีกช่องหนึ่งที่ทำให้รักโรแมนติกแข็งแรงและเติบโตขึ้นมาอีก นั่นคือ “การลาจากกันด้วยความเข้าใจผิด เพื่อจะกลับมารักกันดูดดื่มและโรแมนติกสุดๆ อีกครั้ง”
บอสและพริมจากกันนานถึง 10 ปี... ถ้าไม่ใช่เพราะวาทกรรมรักโรแมนติก จากกันนานขนาดนี้ ไปมีเมีย มีผัว ลูกคลานตามกันมาเป็นพรวนแล้ว!!
แต่วาทกรรมรักโรแมนติกก็ให้พริมรอบอส และบอสรอพริม มิหนำซ้ำยังรอ (เพื่อพบ) กัน (ใหม่) บนการจำลองฉากที่ทั้งคู่เคยเจอกันเป็นครั้งแรกอีกด้วย...ช่างโรแมนติกเสียนี่กระไร
เป็นความรักโรแมนติกที่แสดงให้เห็นว่า ความปรารถนาหรือความฝันที่จะให้อีกฝ่ายได้ดี ได้ประสบความสำเร็จนั้นแสนจะมีคุณค่า พริมได้เป็นบาร์เทนเดอร์พร้อมเป็นเจ้าของบาร์เล็กๆ น่ารักๆ อย่างที่ฝัน บอสก็มีความสุขที่ได้เห็นพริมเดินมาถึงจุดที่ฝัน
ส่วนอู๊ด ตัวแทนของวาทกรรมรักเห็นแก่ตัวต้องถอยไป การสำนึกผิดนั้นสายเสียแล้ว การจะย้อนกลับมาเดินบนเส้นทางรักโรแมนติก ด้วยการเปลี่ยนใจมารับคีโมเพื่อให้ชีวิตได้เดินต่ออย่างปกตินั้นเป็นการ “สายเสียแล้วไอ้หนุ่ม...”
จากปากคำแม่ของบอส อู๊ดตาย ซึ่งก็คงตายอย่างทรมานและโดดเดี่ยว เพราะตายไปขณะฝันอยากมีชีวิตที่ปกติสุข ซึ่งก็คงรวมปกติสุขแห่งรักโรแมนติกอยู่ด้วยนั่นแหละ
นี่คือบทลงโทษ และการประกาศชัยชนะของรักโรแมนติกในสงครามนิยามรักครั้งนี้
** บทความนี้มีการเปิดเผยเนื้อหาบางส่วนของภาพยนตร์
จะว่าไปแล้วมันก็เหมือน “สงครามเงียบ” ครึ่งแรกของหนังโอ้โลมให้ผู้ชมโรแมนติกไปกับการเดินทางกลับไปหาแฟนเก่า 3 คนของอู๊ด-ตัวละครที่กำลังจะตายมะเร็งระยะสุดท้าย โดยที่ผู้ชมไม่รู้ตัวสักนิดเลยว่า ทั้งหมดนี้คือการสาธิตให้เห็นความ (จะ) ตาย และหายนะของรักแบบหนึ่ง คือ รักที่เห็นแก่ตัว
อนุภาค (motif) การเดินทางกลับไปหาแฟนเก่าของหนังเด่นเสียจนผู้ชมจำนวนมากเพลิดไปกับประเด็นนี้ (ซึ่งชื่อเรื่องมันก็ชวนให้คิดไปเช่นนั้น แม้ว่าลึกๆ แล้วชื่อดูจะครอบคลุมคอนเซ็ปต์ได้ทั้งเรื่องก็ตาม) จนยกมันขึ้นมาพูดถึงจนกระทั่งแทบจะกลายเป็นทั้งหมดของหนัง ทั้งที่จริงแล้วมันคือพล็อตย่อยของพล็อตใหญ่ที่ว่าด้วยนิยามความรัก และผลพวงจากการนิยามรักและการปฏิบัติต่อรักที่แตกต่างภายใต้นิยามที่แตกต่าง
บางคนจึงบ่นว่าหนัง “อืด” อย่างกับอะไรดี... เพราะบังเอิญถูกดึงดูดให้ไปติดกับอนุภาคที่ดูเหมือนจะโรแมนติกนี้
แต่หากมองหนังผ่านพล็อตเรื่องใหญ่ว่าด้วย “สงครามความรัก 2 แบบ” ก็จะพบว่ามันไม่ได้อืดเลย แถมหนังกระชับและให้น้ำหนักแทบจะเท่าๆ กันด้วยซ้ำ เพื่อสุดท้ายแล้วจะทำให้เห็นคุณค่าของรักแบบหนึ่ง และเททิ้งรักแบบหนึ่ง
อู๊ด คือตัวละครที่สาธิตให้เห็นถึงรักที่เห็นแก่ตัว รักที่มีแต่ตัวเองเป็นศูนย์กลาง ทั้งกับความสัมพันธ์ที่เขามีกับผู้หญิงคนที่ 1-2-3-4 หรือแม้กระทั่งกับเพื่อนอย่าง บอส ก็ยังเป็นความเห็นแก่ตัว อยากครอบครอง หึงหวง รุนแรง และมักง่าย
ครึ่งแรกของหนังและครึ่งหลังประปราย จึงเป็นการลงทัณฑ์อู๊ด หากเราจะมองว่าอู๊ดคือตัวแทนของเพศชาย หนังก็ปฏิบัติการลงทัณฑ์ผู้ชายที่ด้อยค่ารักลงเป็นเพียงการเติมเต็มอัตตาและความพร่องด้อยของตัวเอง พร้อมๆ กับที่ยกย่องผู้หญิง (ซึ่งถูกนักวิจารณ์จำนวนหนึ่งมองว่า “ถูกด้อยค่า”) ให้กลายเป็นเพศที่มีคุณค่า เป็นตัวของตัวเอง และพยายามประคับประคองความรักความสัมพันธ์พร้อมๆ กับยังปกปักรักษาคุณค่าในตัวเองไว้ได้
ผู้หญิงที่มีค่าเหล่านี้ล้วน “ถูกทิ้ง” จากผู้ชายเห็นแก่ตัวอย่างอู๊ด ภายหลังพวกเธอถูกทิ้ง จึงต่างก็มีชีวิตที่ดี ลงตัว อบอุ่น ประสบความสำเร็จตามฝันของตัวเองทั้งสิ้น
ตัวละครผู้หญิง 3 คนปรากฏตัวไม่กี่ฉาก แต่กลับมีความหมายครอบคลุมความหมายของหนังทั้งเรื่องได้ เนื่องจากรักของพวกเธอคือรักที่หนังเรื่องนี้ต้องการเชิดชู
นั่นคือ รักโรแมนติก
บนการถูกล่อลวงลากจูงโดยอนุภาค “ตามหาแฟนเก่าก่อนตาย” อัน (เสมือน) โรแมนติก การปรากฏตัวของ บอส อาจจะสร้างความงุนงงว่าดาราระดับ ธนภพ ลีรัตนขจร นั้น จะเป็นแค่เพียง “ผู้ติดตาม” อู๊ด แต่ความงุนงงนี้ก็หายไปเมื่อหนังเดินทางมาถึงครึ่งหลัง เพราะบอสไม่ใช่แค่ผู้ติดตามหรือผู้ช่วยไถ่บาป แต่เขาคือพระเอกผู้เข้ามาปกป้องและพิทักษ์รักษาวาทกรรมรักโรแมนติกที่ผู้หญิง 3 คนในครึ่งแรกได้ก่อร่างสร้างรูปไว้
เราจะพบว่า องค์ประกอบความรักของบอสล้วนแล้วแต่โรแมนติกทั้งสิ้น คือ รักข้ามพรมแดนอายุ (บอสยังเด็ก ยังไม่บรรลุนิติภาวะ) พบรักกับผู้หญิงแก่กว่า บอสทุ่มเท ทำความฝันตัวเองให้ตรงกับความฝันของพริม ก่อนที่จะมารู้ภายหลังว่า พริมแสร้งฝันเพื่อที่จะพาบอสไปอยู่นิวยอร์กตามแม่
อย่างไรก็ดี ทั้งบอสและพริม ต่างก็เดินไปบนเส้นทางแห่งความรัก “เพื่ออีกฝ่าย” อันเป็นความรักที่เสียสละบนวาทกรรมรักโรแมนติกนั่นเอง สำหรับบอสการที่พริมรับค่าจ้างจากแม่เพื่อ “หลอกฝัน” จึงเป็นเรื่องใหญ่มาก เพราะมันไม่ต้องตรงนิยามของรักโรแมนติก ซึ่งนั่นก็เป็นอีกช่องหนึ่งที่ทำให้รักโรแมนติกแข็งแรงและเติบโตขึ้นมาอีก นั่นคือ “การลาจากกันด้วยความเข้าใจผิด เพื่อจะกลับมารักกันดูดดื่มและโรแมนติกสุดๆ อีกครั้ง”
บอสและพริมจากกันนานถึง 10 ปี... ถ้าไม่ใช่เพราะวาทกรรมรักโรแมนติก จากกันนานขนาดนี้ ไปมีเมีย มีผัว ลูกคลานตามกันมาเป็นพรวนแล้ว!!
แต่วาทกรรมรักโรแมนติกก็ให้พริมรอบอส และบอสรอพริม มิหนำซ้ำยังรอ (เพื่อพบ) กัน (ใหม่) บนการจำลองฉากที่ทั้งคู่เคยเจอกันเป็นครั้งแรกอีกด้วย...ช่างโรแมนติกเสียนี่กระไร
เป็นความรักโรแมนติกที่แสดงให้เห็นว่า ความปรารถนาหรือความฝันที่จะให้อีกฝ่ายได้ดี ได้ประสบความสำเร็จนั้นแสนจะมีคุณค่า พริมได้เป็นบาร์เทนเดอร์พร้อมเป็นเจ้าของบาร์เล็กๆ น่ารักๆ อย่างที่ฝัน บอสก็มีความสุขที่ได้เห็นพริมเดินมาถึงจุดที่ฝัน
ส่วนอู๊ด ตัวแทนของวาทกรรมรักเห็นแก่ตัวต้องถอยไป การสำนึกผิดนั้นสายเสียแล้ว การจะย้อนกลับมาเดินบนเส้นทางรักโรแมนติก ด้วยการเปลี่ยนใจมารับคีโมเพื่อให้ชีวิตได้เดินต่ออย่างปกตินั้นเป็นการ “สายเสียแล้วไอ้หนุ่ม...”
จากปากคำแม่ของบอส อู๊ดตาย ซึ่งก็คงตายอย่างทรมานและโดดเดี่ยว เพราะตายไปขณะฝันอยากมีชีวิตที่ปกติสุข ซึ่งก็คงรวมปกติสุขแห่งรักโรแมนติกอยู่ด้วยนั่นแหละ
นี่คือบทลงโทษ และการประกาศชัยชนะของรักโรแมนติกในสงครามนิยามรักครั้งนี้