ป่าชายเลนริมคลองบ้านตำมะลัง อ.เมือง จ.สตูล หนาแน่นไปด้วยต้นไม้ป่าชายเลนนานับชนิด และหนึ่งในนั้นมีต้นถั่วขาว หรือรุ่ย ชื่อตามท้องถิ่นว่า “โร้ย” (ภาษามลายู) โดยฝักของไม้ป่าชายเลนชนิดนี้สามารถนำมารับประทานได้
โดยรูปทรงฝัก เป็นรูปทรงกระบอกเรียวโค้ง ผลอ่อนสีเขียวที่ชาวบ้านเก็บไปทาน โดยผลแก่เต็มที่จะมีสีน้ำตาลอมม่วง นอกจากนี้ ใบโกงกางที่ชาวบ้านเรียก “ใบขลู” ก็จะเก็บไปทอดกุ้งเป็นอาหารว่าง อาหารจากธรรมชาติที่สรรค์สร้างให้ชาวบ้านตำมะลัง อ.เมือง จ.สตูล แห่งนี้ได้รับประทานกัน
หมู่บ้านตำมะลังใต้ หมู่ 3 อ.เมือง จ.สตูล โดยเฉพาะที่บ้านกำนัน เป็นจุดที่บริการนักท่องเที่ยวได้ชมวิถีชีวิตของชาวบ้านริมคลองป่าชายเลน ซึ่งเป็นหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ มีการนำอาหารพื้นบ้าน อย่าง “ขนมบั๊วะบาโร้ย” หรือที่รู้จักคือขนมจากลูกถั่วขาว ที่หมู่บ้านแห่งนี้ทานกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ นำมาปรุงเป็นอาหารให้ชิมกัน
ขั้นตอนการทำบอกเลยว่าต้องใช้ความอดทนพอสมควร เพราะใช้เวลาในการทำไม่น้อยกว่า 5 ชั่วโมง เริ่มแรกต้องนำผลฝักถั่วขาวไม้โกงกาง มาขูดผิวออกให้หมด แล้วนำไปแช่น้ำเพื่อล้าง จากนั้นนำไปต้ม ขั้นตอนนี้ที่ต้องใช้เวลาต้มน้ำแรกประมาณ 1-2 ชั่วโมง ขึ้นอยู่กับไฟที่ใช้ว่าแรงแค่ไหนด้วย โดยส่วนใหญ่ชาวบ้านจะใช้ไฟจากไม้ฟืน จากนั้นต้มน้ำทิ้งเปลี่ยนน้ำใหม่เพื่อลดความขมของฝักต่ออีก 1-2 ชั่วโมง น้ำต้มสุดท้ายให้ใช้น้ำต้มจากขี้เถ้าถ่าน เพื่อให้เนื้อฝักถั่วขาวมีรสชาติดี เป็นสูตรของชาวบ้านที่นี่เลย
ในระหว่างรอต้มฝักถั่วขาว หรือ “บั๊วะบาโร้ย” ชาวบ้านได้เตรียมส่วนผสมไว้พร้อมคลุกเคล้า ซึ่งมีมะพร้าวอ่อนขูด น้ำตาลทรายขาว และน้ำตาลอ้อย จากนั้นก็เตรียมแป้งทอดกรอบผสมเตรียมพร้อมทอดใบขลู ใบโกงกางหน้ากุ้ง ระหว่างรอต้มฝักถั่วขาว
โดยอาหารทั้ง 2 ชนิดนี้จะมีให้เห็น และรับประทานกันเฉพาะที่บ้านตำมะลัง อ.เมืองสตูล และพื้นที่ริมคลองบางส่วนของ อ.เมืองสตูลเท่านั้น นักท่องเที่ยวที่ชื่นชอบเสน่ห์วิถีชาวบ้านดินแดนมุสลิมชายแดนสตูล สามารถแวะมาชมชิมกันได้ ไม่เฉพาะอาหารทั้ง 2 ชนิดนี้ ที่นี่ยังขึ้นชื่อเรื่องอาหารทะเลแห้ง กะปิ กุ้งแห้ง ปลาเค็ม และอีกมากมาย
เมื่อทอดใบขลูเสร็จแล้ว ก็นำมารับประทานกับน้ำจิ้มหวาน อร่อย กรอบ รสชาติฝาดนิดๆ ส่วนของฝักถั่วขาว หลังต้มเสร็จแล้วนำมาคลุกเคล้ากับมะพร้าวอ่อนที่ขูดเตรียมไว้ น้ำตาลทรายขาว และน้ำตาลอ้อย ก็พร้อมเสิร์ฟรับประทานได้เลย รสชาติก็จะคล้ายกับมันต้มคลุกมะพร้าว แต่ที่แน่ๆ เป็นฝักถั่วขาวจากไม้ป่าชายเลนไม้ที่ให้คุณประโยชน์ทั้งคน และสัตว์น้ำชายฝั่งที่บ่งบอกถึงความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรท้องทะเลของที่นี่
