เลือกจุดโฟกัสอย่างไร เมื่อต้องการถ่ายภาพดวงจันทร์ให้ได้ภาพสวย

สำหรับในคอลัมน์นี้ยังคงเป็นเทคนิคในการถ่ายภาพดวงจันทร์ต่อเนื่องจากคอลัมน์ก่อน โดยจะขอนำเสนอเทคนิคง่ายๆ ในการโฟกัสภาพดวงจันทร์อย่างไรให้ได้ภาพที่คมชัด ซึ่งในการถ่ายภาพดวงจันทร์นั้น ก็มีหลากหลายรูปแบบ หลายไอเดียในการถ่ายภาพ โดยปกติทั่วไปเราถ่ายภาพกันอยู่ 2 แบบ หลักๆ คือ

1. การถ่ายภาพดวงจันทร์แบบเดี่ยวๆ หรือแบบ โคลสอัพ

2. การถ่ายภาพดวงจันทร์กับฉากหน้าที่เป็นวัตถุหรือสถานที่

ไม่ว่าจะเป็นการถ่ายภาพดวงจันทร์กับวัตถุที่อยู่บริเวณขอบฟ้า หรือการถ่ายภาพดวงจันทร์แบบเดี่ยวๆ หรือแม้แต่การถ่ายดวงจันทร์ในช่วงเกิดปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์ ก็ล้วนแต่ต้องให้ความสำคัญกับการโฟกัสภาพให้คมชัดก่อนเป็นอันดับแรกก่อนเสมอ

ในการเลือกจุดที่โฟกัสภาพดวงจันทร์ของการถ่ายภาพแต่ละประเภทนั้น อาจมีความแตกต่างกันบ้างตามลักษณะของภาพถ่ายดวงจันทร์แต่ละแบบ โดยขออธิบายง่ายๆ ดังนี้ครับ

1. การถ่ายภาพดวงจันทร์แบบเดี่ยวๆ หรือดวงจันทร์เมื่ออยู่กลางท้องฟ้า

สำหรับการโฟกัสภาพดวงจันทร์แบบเดี่ยวๆ หรือดวงจันทร์เมื่ออยู่กลางท้องฟ้า นั้น เป็นการถ่ายภาพดวงจันทร์อย่าเดียวไม่มีวัตถุอื่นในภาพ ซึ่งผู้ถ่ายควรถ่ายในช่วงที่ดวงจันทร์อยู่ในตำแหน่งสูงที่สุดบนท้องฟ้า เพื่อหลีกหนีชั้นบรรยากาศบริเวณขอบฟ้า ซึ่งเราต้องให้ความสำคัญกับรายลเอียดพื้นผิวและหลุมดวงจันทร์เป็นพิเศษ ดังนี้

1. ตั้งค่าโหมดถ่ายภาพ M (Manual) เพื่อให้สามารถปรับค่าต่างๆ ได้ตามที่ต้องการ

2. ใช้การโฟกัสภาพที่บริเวณขอบและหลุมของดวงจันทร์ช่วยในการโฟกัส

3. เปิดจอหลังกล้อง Live View โดยหน้าจอ LCD ขนาดใหญ่ช่วยกำหนดจุดโฟกัสได้ง่ายขึ้น

4. ใช้การวัดค่าแสงด้วย ฮิสโตแกรม (Histogram) ซึ่งจะแสดงในรูปของกราฟที่บอกปริมาณความสว่างในแกนตั้งและจำนวนพิกเซลที่แต่ละระดับของความสว่างในแกนนอน

5. ปิดระบบกันสั่นทุกครั้ง เมื่อถ่ายภาพดวงจันทร์บนขาตั้งกล้อง



2. การถ่ายภาพดวงจันทร์กับฉากหน้าที่เป็นวัตถุหรือสถานที่ ที่อยู่บริเวณใกล้กับขอบฟ้า

ในการถ่ายภาพดวงจันทร์กับวัตถุที่อยู่บริเวณใกล้กับขอบฟ้า จะแตกต่างจากการถ่ายภาพดวงจันทร์โดยทั่วไป เนื่องจากบริเวณขอบฟ้ามีความหนาแน่นของชั้นบรรยากาศ ดังนั้นการโฟกัสที่ผิวดวงจันทร์จะค่อนข้างยาก เพราะระยะโฟกัสจะเปลี่ยนแปลงตลอดตามสภาพของชั้นบรรยากาศที่เปลี่ยนไปตลอดเวลา

ดังนั้น ในการถ่ายภาพดวงจันทร์กับวัตถุที่อยู่บริเวณใกล้กับขอบฟ้า จากประสบการณ์ “ควรเลือกโฟกัสที่วัตถุที่เป็นฉากหน้า” เพราะสามารถโฟกัสได้ง่ายกว่าและระยะโฟกัสจะไม่เปลี่ยนแปลงมาก ยิ่งถ้าเป็นการโฟกัสดวงจันทร์ทางทิศตะวันออกที่กำลังเคลื่อนที่ขึ้นจากขอบฟ้า ยิ่งโฟกัสยาก (แต่หากท้องฟ้าใสเคลียร์มากๆ ก็อาจจะพอใช้การโฟกัสที่ดวงจันทร์ได้)

เกร็ดความรู้
ดวงจันทร์เป็นบริวารดวงเดียวของโลก มีพื้นผิวที่เต็มไปด้วยหลุมอุกกาบาตมากมาย ส่วนมากเกิดจากการชนของอุกกาบาตปริมาณมหาศาลเมื่อนับพันล้านปีมาแล้ว เราสามารถมองเห็นแสงดวงจันทร์ได้นั้นเป็นเพราะแสงอาทิตย์ที่สะท้อนจากพื้นผิวดวงจันทร์ ในขณะที่ดวงจันทร์โคจรรอบโลก บริเวณสว่างบนดวงจันทร์ที่หันเข้าหาโลกจะมีลักษณะแตกต่างกันในแต่ละวัน เกิดเป็น เฟส หรือ ข้างขึ้นข้างแรม ของดวงจันทร์ โดยคาบของการเกิดข้างขึ้นข้างแรมคือ 29.5 วัน

ดวงจันทร์มีอิทฺธิพลต่อบนโลกมากที่สุด คือทำให้เกิดน้ำขึ้น-น้ำลง เกิดจากอิทธิพลแรงโน้มถ่วงของดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ แต่ดวงจันทร์ส่งอิทธิพลมากกว่าดวงอาทิตย์ แรงโน้มถ่วงของดวงจันทร์จะดึงน้ำในมหาสมุทรด้านใกล้ดวงจันทร์ให้สูงขึ้น แต่ขณะเดียวกันผู้สังเกตที่อยู่อีกด้านหนึ่งของโลกก็จะเห็นน้ำทะเลสูงขึ้นเช่นเดียวกัน เนื่องจากผลต่างของแรงโน้มถ่วงทำให้อีกด้านเหมือนถูกดึงออก ส่งผลให้หนึ่งวันเกิดน้ำขึ้นสองครั้ง

ยานอวกาศลำแรกที่เดินทางไปสำรวจดวงจันทร์ คือ ยานลูนา 2 ของประเทศรัสเซีย ในปี พ.ศ. 2502 และยานอะพอลโล 11 เป็นยานอวกาศลำแรกที่พามนุษย์ไปลงสู่พื้นผิวดวงจันทร์ เมื่อวันที่ 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2512 โดยพบว่าดวงจันทร์ไม่มีชั้นบรรยากาศห่อหุ้ม จึงเป็นสาเหตุให้พื้นผิวดวงจันทร์ เต็มไปด้วยหลุมอุกกาบาตมากมาย ทั้งขนาดใหญ่และเล็ก เราสามารถมองเห็นหลุมอุกกาบาตขนาดใหญ่ได้ด้วยตาเปล่าคือ บริเวณที่เราจินตนาการว่า เป็นกระต่ายบนดวงจันทร์นั่นเอง

นอกจากนี้ยังพบว่าหินบนดวงจันทร์มีอายุมากถึง 3,000 – 4,600 ล้านปี ซึ่งเก่าแก่กว่าหินบนพื้นโลกมาก ดังนั้นจึงเป็นหลักฐานที่สำคัญเกี่ยวกับการเกิดของระบบสุริยะในยุคเริ่มแรก

เกี่ยวกับผู้เขียน
ศุภฤกษ์ คฤหานนท์

สำเร็จการศึกษาครุศาสตรบัณฑิต สาขาฟิสิกส์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ และครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาเทคโนโลยีและการสื่อสาร จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่

ปัจจุบันเป็นหัวหน้างานบริการวิชาการทางดาราศาสตร์ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สดร., เคยทำวิจัยเรื่อง การทดสอบค่าทัศนวิสัยท้องฟ้าบริเวณสถานที่ก่อสร้างหอดูดาวแห่งชาติ มีประสบการณ์ในฐานะวิทยากรอบรมการดูดาวเบื้องต้น และเป็นวิทยากรสอนการถ่ายภาพดาราศาสตร์ในโครงการประกวดภาพถ่ายดาราศาสตร์ ประจำปี 2554 ของ สดร.ในหัวข้อ “มหัศจรรย์ภาพถ่ายดาราศาสตร์ในเมืองไทย”

“คุณค่าของภาพถ่ายนั้นไม่เพียงแต่ให้ความงามด้านศิลปะ แต่ทุกภาพยังสามารถอธิบายด้วยหลักการทางวิทยาศาสตร์ได้อีกด้วย”

อ่านบทความ "มหัศจรรย์ภาพถ่ายดาราศาสตร์" โดย ศุภฤกษ์ คฤหานนท์ ทุกวันจันทร์ที่ 1 และ 3 ของเดือน