ครม.ไฟเขียว “ธีออส 2” เดินหน้าโครงการเทคโนโลยีอวกาศ จิสด้าระบุเป็นมากกว่าแค่ดาวเทียม
ผลการประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2560 ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี อนุมัติการดำเนินโครงการระบบดาวเทียมสำรวจเพื่อการพัฒนา หรือ “ธีออส 2” พร้อมเห็นชอบให้เปลี่ยนแปลงรูปแบบการลงทุนจากรัฐต่อรัฐ (จีทูจี) เป็นการจัดซื้อจัดจ้างตามระเบียบของจิสด้าว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ.2553 ตามที่ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ได้เสนอ โดยนายณัฐพร จาตุศรีพิทักษ์ ที่ปรึกษารัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เป็นผู้แถลงผลดังกล่าว
โครงการดังกล่าวมีเป้าหมายหลักสำคัญที่จะพัฒนาและต่อยอดโครงสร้างพื้นฐานของหน่วยงานต่างๆ เพื่อการปฏิรูประบบตัดสินใจและบริหารเชิงพื้นที่ของประเทศ ทั้งในเรื่องของการพัฒนาและนำส่งดาวเทียม การพัฒนาระบบผลิตภาพถ่ายและบริการภูมิสารสนเทศ การปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ การพัฒนาขีดความสามารถของภาคอุตสาหกรรมและบริการด้านเทคโนโลยีอวกาศ รวมถึงระบบประยุกต์การใช้งาน 6 ด้านได้แก่ ด้านน้ำ ด้านการเกษตร ด้านภัยพิบัติ ด้านความมั่นคง ด้านทรัพยากรธรรมชาติ และด้านการจัดการเมือง ซึ่งจะทำให้เกิดความต่อเนื่องจากการประยุกต์ใช้ประโยชน์ของเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ
โครงการดังกล่าวสืบเนื่องจากคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2557 ได้มอบหมายให้กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รับไปหารือร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อพิจารณาหาแนวทางเตรียมการรองรับกรณีที่ดาวเทียมไทยโชตจะหมดอายุการใช้งาน โดยให้คำนึงถึงประโยชน์ที่คุ้มค่าด้วย ซึ่งสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (จิสด้า) ได้นำรายงานการศึกษาต่างๆ ที่เคยมีมาตั้งแต่ปี 2556 มาทบทวน และรวบรวมข้อมูลเพิ่มเติมจนได้ข้อสรุปว่า
โครงการระบบดาวเทียมสำรวจเพื่อการพัฒนา หรือ ธีออส 2 ต้องเป็นการพัฒนาแบบครบวงจรตั้งแต่ต้นน้ำคือตัวดาวเทียมและการนำส่งกลางน้ำคือระบบคลังข้อมูลและบริการภาพถ่ายและผลิตภัณฑ์เพิ่มค่าที่ได้จากการแปลภาพถ่ายดาวเทียมและปลายน้ำคือระบบประยุกต์ใช้งานของหน่วยงานตามภารกิจต่างๆของประเทศ นอกจากนี้ยังต้องมีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านเทคโนโลยีสารสนเทศต่างๆ การพัฒนาบุคลากรของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และการพัฒนาขีดความสามารถของหน่วยงานวิจัยและสร้างนวัตกรรมรวมถึงผู้ประกอบการด้านอุตสาหกรรมอวกาศและดาวเทียมของประเทศ
"ดังนั้น ระบบธีออส 2 จึงไม่ใช่การจัดหาดาวเทียมแต่เพียงอย่างเดียวแต่ยังเป็นการพัฒนาต่อยอดโครงสร้างพื้นฐานให้กับหน่วยงานต่างๆ เพื่อการปฏิรูประบบตัดสินใจและบริหารเชิงพื้นที่ของประเทศ ซึ่งถือเป็นยุทธศาสตร์สำคัญในการพัฒนาประเทศ ที่จะช่วยพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพิ่มขีดความสามารถทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมให้กับประเทศ" ข้อสรุปจากการศึกษาของจิสด้า
ดร.อานนท์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ กล่าวย้ำว่า ธีออส 2 ไม่ใช่การจัดหาดาวเทียมอย่างเดียว แต่เป็นการพัฒนาและต่อยอดโครงสร้างพื้นฐานของหน่วยงานต่าง ๆ เพื่อการปฏิรูประบบตัดสินใจและบริหารเชิงพื้นที่ของประเทศที่ผู้ใช้งานจะต้องเข้ามามีส่วนร่วมตั้งแต่การกำหนดโจทย์ให้ได้ว่าต้องการอะไร อยากจะเห็นอะไร หรืออยากจะทำอะไร เมื่อรู้เป้าหมายที่แท้จริงแล้ว เราจะสามารถออกแบบระบบเพื่อตอบโจทย์ได้ ซึ่งตรงนี้จะเชื่อมโยงกับความต้องการของประเทศทั้ง 6 ด้าน ได้แก่ ด้านการเกษตร ด้านการจัดการน้ำ ด้านภัยพิบัติ ด้านความมั่นคง ด้านทรัพยากรธรรมชาติ และด้านการจัดการเมืองโดยเฉพาะพื้นที่เศรษฐกิจที่สำคัญ
"ธีออส 2 ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญของการพัฒนาศักยภาพของอุตสาหกรรมอวกาศให้กับประเทศ โดยเฉพาะการส่งเสริมและพัฒนาขีดความสามารถของภาคอุตสาหกรรมและบริการด้านเทคโนโลยีอวกาศ เพื่อให้ประเทศไทยเข้าสู่อุตสาหกรรมอวกาศได้อย่างเต็มรูปแบบ เนื่องจากปัจจุบันหลายประเทศให้ความสำคัญกับการลงทุนในประเทศไทยเป็นอย่างมาก ประกอบกับรัฐบาลไทยมีเป้าหมายที่ชัดเจนในการพัฒนาธุรกิจและอุตสาหกรรมโดยเฉพาะอย่างยิ่งอุตสาหกรรมที่ใช้เทคโนโลยีขั้นสูง เพื่อให้สามารถตอบสนองกับวิสัยทัศน์ไทยแลนด์ 4.0 ตามที่รัฐบาลกำหนด ซึ่งเป็นกลไกที่สำคัญในการพัฒนาประเทศด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม"
หลังจากนี้ระบบธีออส 2 จะใช้เวลาในการดำเนินงาน 5 ปี คือตั้งแต่ปี 2560 - 2564 ด้วยเงินลงทุน 7,800 ล้านบาท โดยกระบวนการที่เหมาะสมคือการประกวดราคาที่จะให้หน่วยงานทั้งของรัฐและเอกชนของประเทศต่างๆ ที่มีขีดความสามารถทางเทคนิคสามารถยื่นข้อเสนอได้