รอยเตอร์ - ท่ามกลางความร้อน เนื้อตัวชุ่มไปด้วยเหงื่อและการกล่าวสุนทรพจน์ที่ยาวนานกว่า 1 ชั่วโมง นายกรัฐมนตรีฮุนเซน ผู้นำกัมพูชา เรียกร้องให้คนงานโรงงานตัดเย็บเสื้อผ้าสำเร็จรูปกว่า 16,000 คน ลงคะแนนเสียงให้กับพรรครัฐบาล และฝูงชนที่กำลังกระสับกระส่ายก็ตื่นตัวขึ้นอีกครั้งเมื่อผู้นำเขมรประกาศว่าทุกคนจะได้รับเงินของขวัญ
“ลูกหลานทั้งหลาย นี่เป็นแค่สิ่งเล็กน้อย ทุกคนจะได้รับเงิน 20,000 เรียล (ประมาณ 5 ดอลลาร์) เป็นของขวัญ ส่วนคนที่ตั้งท้องจะได้รับซองพิเศษเพิ่มด้วย” ฮุนเซนกล่าวกับกลุ่มคนฟังที่โห่ร้องยินดีและปรบมือ
ชาวกัมพูชาจะตบเท้าเข้าคูหาลงคะแนนเสียงเลือกตั้งในวันที่ 29 ก.ค. และฮุนเซน ที่ปกครองประเทศมานานกว่า 30 ปี กำลังพยายามอย่างเต็มที่ที่จะรับประกันชัยชนะในครั้งนี้ หลังการเลือกตั้งในปี 2556 และ 2560 คว้าชัยไปได้ด้วยการใช้เงินเป็นสิ่งจูงใจและมาตรการลงโทษกับฝ่ายค้าน
จากการกระทำดังกล่าว นักวิจารณ์ระบุว่าฮุนเซนได้บ่อนทำลายสถานะของประเทศประชาธิปไตยเสรีนิยม
นายแกม สุขา หัวหน้าพรรคกู้ชาติกัมพูชา (CNRP) พรรคฝ่ายค้านพรรคใหญ่ของประเทศ ถูกจับกุมตัวในเดือนก.ย. จากการถูกกล่าวหาว่ากบฎทรยศชาติ และอีก 2 เดือนถัดมา พรรค CNRP ถูกศาลสูงสั่งยุบพรรค และสมาชิกรัฐสภาของพรรค ถูกแทนที่โดยสมาชิกของพรรคประชาชนกัมพูชา (CPP) ที่เป็นพรรครัฐบาล
นอกจากนั้น เสรีภาพในการแสดงความเห็นก็ถูกปราบปรามเช่นเดียวกัน จากการปิดสื่ออิสระและการจับกุมตัวนักวิจารณ์และนักข่าว
ปลัดกระทรวงมหาดไทยกล่าวป้องการแจกจ่ายเงินในที่ชุมนุมว่า “เป็นเงินของรัฐบาล” ด้านโสก อายสาน โฆษกพรรค CPP ระบุว่า พรรคไม่ได้ให้เงิน ส่วนหัวหน้าคณะรัฐมนตรีของฮุนเซนไม่สามารถติดต่อขอความเห็นได้
นักวิเคราะห์กัมพูชาในลอสแองเจลีสกล่าวว่า ฮุนเซนหวาดกลัวผลของการเลือกตั้งครั้งก่อนหน้า จึงจัดเตรียมทุกอย่างให้ประกันชัยชนะในการเลือกตั้งครั้งนี้
อย่างไรก็ตาม คณะกรรมการการเลือกตั้งแห่งชาติที่ควรจะเป็นหน่วยงานอิสระกลับกล่าวสนับสนุนการปฏิบัติของฮุนเซน
“ในฐานะหัวหน้ารัฐบาล เขามีสิทธิที่จะจัดการสิ่งต่างๆ ในสังคม” โฆษกคณะกรรมการการเลือกตั้งแห่งชาติ กล่าว เมื่อถูกสอบถามถึงการแจกเงิน
รายงานของวอยซ์ออฟอเมริกาและสำเนาเอกสารของพรรค ยังระบุว่า พรรค CPP ได้จ่ายเงินให้กับสมาชิกที่ให้คำมั่นว่าจะภักดีกับพรรค
สมาชิกที่ลงทะเบียนพรรค CPP เกือบ 2 ล้านคน จาก 5.3 ล้านคน ไม่ได้ลงคะแนนเสียงในการเลือกตั้งแห่งชาติปี 2556 แต่โสก อายสาน โฆษกพรรค CPP ชี้แจงเหตุที่จำนวนคนมาใช้สิทธิน้อยเป็นเพราะสมาชิกพรรคจำนวนมากทำงานในต่างประเทศ
สถานการณ์การเลือกตั้งทั่วไปปี 2556 และการเลือกตั้งท้องถิ่นปี 2560 ที่พรรค CPP ชนะไปอย่างเฉียดฉิว เมื่อพรรค CNRP ได้คะแนนเสียงเลือกตั้งไปมากกว่า 40% สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงขั้นพื้นฐานในสังคมกัมพูชา ตามการระบุของแคโรลีน ฮิวจ์ นักวิเคราะห์จากมหาวิทยาลัยนอเตอร์เดม
ประการแรกคือ การแพร่กระจายของอินเทอร์เน็ตและสื่อสังคมออนไลน์ ประการที่สองคือ กลุ่มประชากรวัยหนุ่มสาวที่ไม่มีความทรงจำเกี่ยวกับการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์และสงครามกลางเมือง ที่สั่นคลอนกัมพูชามานานกว่า 20 ปี กลุ่มคนหนุ่มสาวเหล่านี้ถูกขับเคลื่อนโดยประเด็นด้านเศรษฐกิจ
“พวกเขาไม่ทำงานอยู่ในเรือกสวนไร่นาของครอบครัวเหมือนกับพ่อแม่ พวกเขาทำงานในโรงงาน ทั้งในพนมเปญหรือแม้แต่ในไทยหรือเกาหลีใต้ นี่คือยุคที่พูดว่า คุณทำอะไรเพื่อพวกเรา” ฮิวจ์ กล่าว
คนงานโรงงานจำนวนมากเข้าร่วมการชุมนุมประท้วงขนาดใหญ่หลังการเลือกตั้งปี 2556 ท่ามกลางการกล่าวอ้างว่าการลงคะแนนเสียงมีความผิดปกติ
ในการชุมนุมของฮุนเซนเมื่อไม่นานนี้ที่โรงงานชานกรุงพนมเปญ ฮุนเซนกล่าวกับฝูงชนที่ส่วนใหญ่เป็นแรงงานหญิงว่า ค่าแรงขั้นต่ำสำหรับแรงงานโรงงานและข้าราชการเพิ่มขึ้น 2 เท่า นับตั้งแต่การเลือกตั้งครั้งล่าสุด เป็นเพราะพรรค CPP รักษาสันติภาพและความมั่นคงของประเทศ และย้ำว่า อย่าเชื่อคนที่บอกว่าการเลือกตั้งบกพร่อง เพราะมีพรรคการเมืองลงทะเบียนถึง 20 พรรคเพื่อเข้าร่วมแข่งขัน
“เป็นเรื่องดีที่ได้ฟังสิ่งที่เขาพูด ได้รู้ว่าเกิดอะไรขึ้นกับค่าแรง” แรงงานหญิงที่กำลังตั้งครรภ์พร้อมถือซองเงิน 200 ดอลลาร์ กล่าว
“รัฐบาลฮุนเซนนั้นดีกว่า เราได้สิทธิประโยชน์มากขึ้นกว่าแต่ก่อน” แรงงาน กล่าว
ส่วนคนงานอื่นๆ ให้เหตุผลแตกต่างกันไป บ้างก็กล่าวว่าพวกเขามาเพื่อรับเงิน บ้างว่าได้หยุดงาน และเพราะหัวหน้าสั่งให้พวกเขามา
พรรค CNRP เรียกร้องการคว่ำบาตรการเลือกตั้ง ขั้นตอนที่สม รังสี อดีตหัวหน้าพรรคฝ่ายค้านกล่าวว่าจะทำให้ผู้สนับสนุนของเขาได้ตัดสินความชอบธรรมของฮุนเซน
แต่สมาชิกในคณะกรรมการการเลือกตั้งแห่งชาติกล่าวว่าการเรียกร้องการคว่ำบาตรเป็นสิ่งผิดกฎหมาย แม้ว่าการลงคะแนนเสียงนั้นจะไม่บังคับก็ตาม
“เป็นเรื่องถูกกฎหมายหากคุณเรียกร้องให้ประชาชนไปลงคะแนนเสียง แต่หากคุณเรียกร้องให้พวกเขาไม่ไปใช้สิทธิออกเสียง มันเป็นการละเมิดสิทธิของประชาชน” เจ้าหน้าที่ กล่าว
ผู้ประสานงานของคณะกรรมการเพื่อการเลือกตั้งที่เสรีและเป็นธรรมในกัมพูชา กล่าวว่า การตีความกฎหมายการเลือกตั้งของประเทศมีแรงจูงใจทางการเมืองและเอื้อต่อฝ่ายรัฐบาล ด้วยการเรียกร้องการคว่ำบาตรเป็นการแสดงความเห็นอย่างหนึ่ง มิใช่การขัดขวางสิทธิการลงคะแนนเสียงของประชาชน.
