"ฝั่งขวาเจ้าพระยา"
"โชกุน"
โทมัส คุก เป็นบริษัทนำเที่ยวยักษ์ใหญ่ของโลก สัญชาติอังกฤษ มีอายุเก่าแก่ถึง 178 ปีถึงกาลอวสาน ประกาศล้มละลายเมื่อวันที่ 23 กันยายน ที่ผ่านมา เพราะไม่สามารถหาเงิน 200 ล้านปอนด์ มาต่อลมหายใจออกไปอีกเฮือกหนึ่งได้
การปิดตัวเลิกกิจการอย่างกะทันหันของโทมัส คุก ทำให้นักท่องเที่ยวชาวอังกฤษถึง 600,00 คน ที่แพ็กเกจทัวร์ทั่วโลกของโทมัส คุก ตกค้างอยู่ในประเทศต่างๆ เพราะโปรแกรมทัวร์ โรงแรมที่จองไว้ รวมทั้งตั๋วเครื่องบินถูกยกเลิก รัฐบาลอังกฤษต้องจัดเครื่องบินเหมาลำไปรับกลับบ้าน เป็นการพาคนอังกฤษกลับบ้านครั้งใหญ่ที่สุด นับตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่สอง ซึ่งในครั้งนั้น มีการระดมเรือทั้งเรือรบ และเรือประมงข้ามช่องแคบอังกฤษไปอพยพทหารอังกฤษ และพันธมิตร 330,00 นาย จากเมืองดันเคิร์ก ประเทศฝรั่งเศส กลับเกาะอังกฤษ ก่อนที่กองทัพนาซีจะบุกเข้า
โทมัส คุก มีหนี้สิน 1,700 ล้านปอนด์ ฤดูร้อนในยุโรปปีนี้ และก่อนหน้าต้องเผชิญกับคลื่นความร้อน ทำให้ลูกค้าจำนวนมากยกเลิกการจองในนาทีสุดท้าย บริษัทสูญเสียรายได้ไปไม่น้อย
แต่สิ่งที่ทำให้โทมัส คุก ต้องม้วนเสื่อเลิกกิจการไปคือ การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ที่ถูกพลิกโฉมด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล
ก่อนหน้านี้ ย้อนกลับไปสัก 4-5 สิบปี บริการท่องเที่ยวแบบแพ็กเกจทัวร์ เป็นรูปแบบหลักของการท่องเที่ยว เพราะนักท่องเที่ยวได้รับความสะดวกสบาย ไม่ต้องจองเที่ยวบิน จองโรงแรม รถไฟ ไม่ต้องวางแผนหาข้อมูลสถานที่ท่องเที่ยว หาร้านอาหารเอง แพ็กเกจทัวร์ คือคำตอบ เป็นบริการท่องเที่ยวครบวงจร ที่ทำทุกอย่างให้นักท่องเที่ยว ขอให้มีเงินซื้อแพ็กเกจทัวร์เท่านั้น
อินเทอร์เน็ตทำให้การเดินทางท่องเที่ยวต่างแดน ซึ่งเป็นดินแดนที่แปลกหน้าสำหรับคนต่างถิ่น ไม่มั่นใจที่จะเดินทางไปด้วยตัวเอง ต้องใช้บริการของบริษัททัวร์ กลายเป็นการผจญภัยที่ทุกคนสามารถวางแผนล่วงหน้าด้วยตัวเองได้ ไม่จำเป็นต้องพึ่งพาบริษัททัวร์อีกแล้ว ทุกคนสามารถจองตั๋วเครื่องบิน จองโรงแรม หาข้อมูลแหล่งท่องเที่ยว วิธีที่จะไปให้ถึงด้วยตนเอง
ตลาดแพ็กเกจทัวร์ ที่เป็นธุรกิจหลักของโทมัส คุก ถูก disrupt โดยเทคโนโลยี ดิจิทัล นักท่องเที่ยวทำทุกอย่างได้ด้วยตัวเอง ด้วยสมาร์ทโฟนเพียงเครื่องเดียว ผ่านคนกลางบนดิจิทัล แพลตฟอร์ม อย่างเช่น เอ็กซ์พีเดีย อโกดา บุ๊คกิ้ง ดอท คอม และแอร์ บีเอ็นบี เป็นต้น ด้วยค่าใช้จ่ายที่ถูกกว่า และบริการที่แม่นยำถูกต้อง
ในขณะที่อุตสาหกรรมท่องเที่ยวโดยรวมเคลื่อนสู่โลกออนไลน์ โทมัส คุก ยังใช้ช่องทางการจัดจำหน่ายแบบเก่า คือ เคาน์เตอร์ ทัวร์ หรือสาขาทั่วอังกฤษมากถึง 600 แห่ง
ต้นศตวรรษ 2000 โทมัส คุก ตั้งสายการบินของตนเอง ด้วยการเข้าซื้อกิจการบริษัทลูกของลุฟท์ฮันซ่า และให้บริการสายการบินโทมัส คุก แอร์ไลน์ แต่ประสบการณ์ในการทำทัวร์ ไม่สามารถนำมาใช้กับสายการบินได้ ธุรกิจสายการบินของโทมัส คุก ประสบกับการขาดทุน มีหนี้สินจำนวนมาก เป็นจุดเริ่มต้นของปัญหาทางการเงินที่บานปลาย จนต้องประกาศล้มละลาย
ในขณะที่คู่แข่งที่ขับเคี่ยวกันมากับโทมัส คุก ในตลาดยุโรป คือ ทียูไอ บริษัททัวร์สัญชาติเยอรมนี เอาตัวรอดจากการเปลี่ยนแปลงของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวด้วยการขยายฐานธุรกิจเข้าไปในอุตสาหกรรมโรงแรม และเรือท่องเที่ยว หรือเรือสำราญ ปัจจุบันทียูไอมีเส้นทางเดินเรือ 17 เส้นทาง มีโรงแรม 380 แห่งในยุโรปตอนใต้ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีสายการบินของตัวเอง 5 สายการบิน
รายได้จากธุรกิจเรือสำราญ และโรงแรมเป็นสัดส่วน 70% ของรายได้ทั้งหมด อีก 30% มาจากธุรกิจทัวร์ซึ่งเคยเป็นธุรกิจหลักที่เติบโตคู่กันมากับโทมัส คุก แต่มีอัตราการเติบโตลดลงเรื่อยๆ เพราะการแข่งขันจากผู้ประกอบการใหม่ๆ บนดิจิทัล แพลตฟอร์ม
บริษัทที่เป็นยักษ์ใหญ่ในอุตสาหกรรมท่องเที่ยวโลกเกือบสองศตวรรษถูกลบออกไปจากแผนที่ท่องเที่ยวภายในเวลาไม่ถึงหนึ่งทศวรรษ ด้วยอำนาจแห่งเทคโนโลยี