การประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) วันนี้ ( 29 ก.ย.) สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาเสนอให้ ครม.พิจารณาให้ความเห็นชอบ ร่าง พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ (ฉบับที่..) พ.ศ.... และร่าง พ.ร.บ. เทศบาล (ฉบับที่..) พ.ศ....ที่ตรวจพิจารณาแล้ว เพื่อครม.จะได้นำเสนอต่อสภาฯ ให้พิจารณาไปพร้อมกันกับร่าง พ.ร.บ.ลักษณะปกครองท้องที่ ของสภาผู้แทนราษฎร ที่มีหลักการเดียวกัน
ทั้งนี้ สาระสำคัญเป็นการกำหนดให้เฉพาะท้องที่ใดที่มีการยกฐานะเทศบาลนคร ตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาล ไม่ให้มีการแต่งตั้ง กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล และสารวัตรกำนัน ในท้องที่นั้น และให้กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ฯลฯ พ้นจากตำแหน่งภายใน 1 ปี นับแต่วันที่ประกาศยกฐานะท้องที่นั้นเป็นเทศบาลนครมีผลใช้บังคับ
สำหรับเทศบาลเมือง และเทศบาลตำบล ให้คงตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้านฯ ต่อไป และกำหนดให้ในเขตเทศบาลเมือง และเทศบาลที่ไม่ได้มีตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้านฯลฯ อยู่ก่อนวันที่ พ.ร.บ.นี้ใช้บังคับ ห้ามไม่ให้มีการแต่งตั้งกำนัน ผู้ใหญ่บ้านฯลฯ ในเขตท้องที่ดังกล่าว และแก้ไขเพิ่มเติมใน ร่าง พ.ร.บ.เทศบาล เพื่อกำหนดให้นายกเทศมนตรี เข้ามาทำหน้าที่เป็นผู้ช่วยเหลือนายอำเภอ ในการปฏิบัติหน้าที่แทนกำนัน และผู้ใหญ่บ้าน เพื่อให้การบริการ และแก้ไขความเดือดร้อนของประชาชนสามารถดำเนินการได้อย่างต่อเนื่องตามสมควรกับเทศบาลนั้น
ทั้งนี้ ร่างพ.ร.บ.ดังกล่าว คณะกรรมการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (กกถ.) ที่นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี เป็นผู้เสนอ โดยก่อนหน้านั้น ครม.ได้ขอให้ คณะกรรมการกฤษฎีกาไปดูข้อกฎหมายว่า จะสามารถยกเลิกตำแหน่งนี้ได้หรือไม่
**ยุบเลิกเฉพาะเทศบาลนคร
แหล่งข่าวจากทำเนียบรัฐบาล เปิดเผยว่า ก่อนหน้านั้นพรรคประชาธิปัตย์ เห็นว่า ควรจะยกเลิกตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในพื้นที่ที่มีการจัดตั้งเทศบาล เพราะไม่สอดคล้องกับหลักการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น เนื่องจากจะซ้ำซ้อนกับการบริหารระหว่างกำนันผู้ใหญ่บ้าน กับ องค์การปกครองส่วนท้องถิน (อปท.) อย่างเทศบาลตำบล เทศบาลเมือง และเทศบาลนคร
อย่างไรก็ตาม ตัวแทนกำนัน ผู้ใหญ่บ้านได้ทำหนังสือถึงนายกรัฐมนตรี และรมว.มหาดไทย ให้พิจารณาการทำหน้าที่ของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ที่เป็นผู้ปกครองดูแลทุกข์สุขราษฎรในพื้นที่
รวมทั้งยังเห็นว่า กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ทำหน้าที่ช่วยเหลือนายอำเภอ ในการปฏิบัติหน้าที่ ตามขอบเขตอำนาจ พ.ร.บ.ปกครองท้องที่ พ.ศ 2457 แต่ขณะนี้ ได้มีการประกาศยกฐานะเทศบาลตำบล ให้เป็นเทศบาลเมือง อย่างรวดเร็ว ซึ่งตาม พ.ร.บ.เทศบาล พ.ศ 2496 ได้มีบทบัญญัติให้ยกเลิกตำแหน่ง กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผช.ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล และสารวัตรกำนัน ทั้งที่ตำแหน่งเหล่านี้ มีส่วนสำคัญในการรักษาความสงบเรียบร้อย การสร้างความสามัคคี และสร้างความสมานฉันท์ ของชาวบ้านในพื้นที่ ซึ่งจะทำให้เกิดปัญหาในแผนพัฒนาท้องถิ่นของจังหวัดได้รับผลกระทบอย่างแน่นอน
อย่างไรก็ตาม พรรคฝ่ายค้าน อย่างพรรคเพื่อไทย ก็เห็นว่า ควรจะคงตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในส่วนเทศบาลตำบล เทศบาลเมือง ซึ่งก็สอดคล้องกับความเห็นจากพรรคภูมิใจไทย
ดังนั้นการที่ยังคงตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในเขตเทศบาลตำบล และเทศบาลเมือง และให้ยกเลิกกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในเขตเทศบาลนคร ก็จะสอดคล้องกับการยกเลิกกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในเขต กทม.ไปก่อนหน้านี้ ขณะเดียวกันยังเป็นที่น่าสังเกตว่า การให้คง กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน เฉพาะในเขตเทศบาลตำบล และเทศบาลเมืองนั้น ก็เหมือนกับการรักษาฐานเสียง และหัวคะแนนของพรรคการเมืองไว้ อย่างไรก็ตาม ก็ต้องจับตาดูว่า ครม.จะมีความเห็นเช่นไร
**กำนัน-ผญบ.เสียงแตก
นายยงยศ แก้วเขียว นายกสมาคมกำนัน ผู้ใหญ่บ้านแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ไม่สามารถยอมรับความเห็นของกฤษฎีกา ที่ให้มีการยุบเลิกกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในพื้นที่เทศบาลนคร เพราะทางสมาคมฯยืนยันว่า ต้องการให้มีการคงไว้ในทุกพื้นที่ในประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็นเทศบาลเมือง เทศบาลตำบล และในเขตปกครองพิเศษอย่าง พัทยา และ กทม. เนื่อง จากประเทศไทยยังคงที่จะต้องมีกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ไว้คานการทำงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ที่มีการใช้งบประมาณมากมาย ซึ่งไม่มีหน่วยงานทำงานได้ดีกว่า กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แน่นอน
นายยงยศ กล่าวว่า จากนี้ไปจะติดตามการออกกฎหมายดังกล่าวอย่างใกล้ชิด และหากมีการนำเข้าสภาจะดูว่ามีส.ส.คนใด อภิปรายให้ยุบเลิกกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน บ้าง และทางสมาคมฯ จะนำข้อมูลดังกล่าวไปบอกประชาชนในพื้นที่ว่าจะดำเนินการกับ ส.ส.คนดังกล่าวอย่างไร และทางสมาคมฯ จะเคลื่อนไหวคัดค้านให้ถึงที่สุด
ด้านนายชำนาญ ภูวิลัย ที่ปรึกษาสมาคมกำนันผู้ใหญ่บ้านแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ยอมรับได้ที่กฤษฎีกา มีความเห็นว่าให้มีการยุบเลิกกำนันผู้ใหญ่บ้านในเขตเทศบาลนคร เท่านั้น เพราะในพื้นที่เทศบาลนคร โดยปกติไม่มีกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน อยู่แล้ว ดังนั้นจึงไม่มีปัญหา เพราะที่สมาคมฯต่อสู้เพื่อป้องกันไม่ให้มีการยุบเลิกกำนันผู้ใหญ่บ้าน ในพื้นที่เขตเทศบาลตำบล และ เทศบาลเมืองเท่านั้น เนื่องจากภายใน 1-2 ปีนี้ จะมีการเลื่อนสถานะในหลายพื้นที่เป็นเทศบาลตำบล และเทศบาลเมืองถึง 2,000 แห่ง ทำให้จะเกิดผลกระทบ ต่อกำนันผู้ใหญ่บ้านจำนวนมาก ทำให้สมาคมฯต้องกดดันรัฐบาลอย่างหนักในหลายเดือนที่ผ่านมา
**"ภูมิใจห้อย"ให้ยุบเฉพาะเทศบาลนคร
นายบุญจง วงศ์ไตรรัตน์ รมช.มหาดไทย กล่าวว่า หากกฤษฎีกาตีความว่าให้มีการคงกำนันผู้ใหญ่บ้านไว้ในที่เทศบาลตำบล และเทศบาลเมืองเท่านั้น ยกเว้นในเขตพื้นที่เทศบาลนคร ถือว่าเป็นความเห็นที่ตรงกับที่พรรคภูมิใจไทยเสนอให้มีการแก้ไข พ.ร.บ.การปกครองท้องที่ พ.ศ…ไปก่อนหน้านี้ โดยขณะนี้กำลังอยู่ในการพิจารณาในชั้นกรรมาธิการในสภาผู้แทนราษฎร เพราะ ทางพรรคไม่ได้กังวลว่า ในพื้นที่เทศบาลนคร ต้องมีกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน เพราะในปัจจุบันพื้นที่เหล่านี้ไม่ได้มีกำนันผู้ใหญ่บ้านอยู่แล้ว
ทั้งนี้ สาระสำคัญเป็นการกำหนดให้เฉพาะท้องที่ใดที่มีการยกฐานะเทศบาลนคร ตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาล ไม่ให้มีการแต่งตั้ง กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล และสารวัตรกำนัน ในท้องที่นั้น และให้กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ฯลฯ พ้นจากตำแหน่งภายใน 1 ปี นับแต่วันที่ประกาศยกฐานะท้องที่นั้นเป็นเทศบาลนครมีผลใช้บังคับ
สำหรับเทศบาลเมือง และเทศบาลตำบล ให้คงตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้านฯ ต่อไป และกำหนดให้ในเขตเทศบาลเมือง และเทศบาลที่ไม่ได้มีตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้านฯลฯ อยู่ก่อนวันที่ พ.ร.บ.นี้ใช้บังคับ ห้ามไม่ให้มีการแต่งตั้งกำนัน ผู้ใหญ่บ้านฯลฯ ในเขตท้องที่ดังกล่าว และแก้ไขเพิ่มเติมใน ร่าง พ.ร.บ.เทศบาล เพื่อกำหนดให้นายกเทศมนตรี เข้ามาทำหน้าที่เป็นผู้ช่วยเหลือนายอำเภอ ในการปฏิบัติหน้าที่แทนกำนัน และผู้ใหญ่บ้าน เพื่อให้การบริการ และแก้ไขความเดือดร้อนของประชาชนสามารถดำเนินการได้อย่างต่อเนื่องตามสมควรกับเทศบาลนั้น
ทั้งนี้ ร่างพ.ร.บ.ดังกล่าว คณะกรรมการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (กกถ.) ที่นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี เป็นผู้เสนอ โดยก่อนหน้านั้น ครม.ได้ขอให้ คณะกรรมการกฤษฎีกาไปดูข้อกฎหมายว่า จะสามารถยกเลิกตำแหน่งนี้ได้หรือไม่
**ยุบเลิกเฉพาะเทศบาลนคร
แหล่งข่าวจากทำเนียบรัฐบาล เปิดเผยว่า ก่อนหน้านั้นพรรคประชาธิปัตย์ เห็นว่า ควรจะยกเลิกตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในพื้นที่ที่มีการจัดตั้งเทศบาล เพราะไม่สอดคล้องกับหลักการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น เนื่องจากจะซ้ำซ้อนกับการบริหารระหว่างกำนันผู้ใหญ่บ้าน กับ องค์การปกครองส่วนท้องถิน (อปท.) อย่างเทศบาลตำบล เทศบาลเมือง และเทศบาลนคร
อย่างไรก็ตาม ตัวแทนกำนัน ผู้ใหญ่บ้านได้ทำหนังสือถึงนายกรัฐมนตรี และรมว.มหาดไทย ให้พิจารณาการทำหน้าที่ของกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ที่เป็นผู้ปกครองดูแลทุกข์สุขราษฎรในพื้นที่
รวมทั้งยังเห็นว่า กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ทำหน้าที่ช่วยเหลือนายอำเภอ ในการปฏิบัติหน้าที่ ตามขอบเขตอำนาจ พ.ร.บ.ปกครองท้องที่ พ.ศ 2457 แต่ขณะนี้ ได้มีการประกาศยกฐานะเทศบาลตำบล ให้เป็นเทศบาลเมือง อย่างรวดเร็ว ซึ่งตาม พ.ร.บ.เทศบาล พ.ศ 2496 ได้มีบทบัญญัติให้ยกเลิกตำแหน่ง กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ผช.ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล และสารวัตรกำนัน ทั้งที่ตำแหน่งเหล่านี้ มีส่วนสำคัญในการรักษาความสงบเรียบร้อย การสร้างความสามัคคี และสร้างความสมานฉันท์ ของชาวบ้านในพื้นที่ ซึ่งจะทำให้เกิดปัญหาในแผนพัฒนาท้องถิ่นของจังหวัดได้รับผลกระทบอย่างแน่นอน
อย่างไรก็ตาม พรรคฝ่ายค้าน อย่างพรรคเพื่อไทย ก็เห็นว่า ควรจะคงตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในส่วนเทศบาลตำบล เทศบาลเมือง ซึ่งก็สอดคล้องกับความเห็นจากพรรคภูมิใจไทย
ดังนั้นการที่ยังคงตำแหน่งกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในเขตเทศบาลตำบล และเทศบาลเมือง และให้ยกเลิกกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในเขตเทศบาลนคร ก็จะสอดคล้องกับการยกเลิกกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในเขต กทม.ไปก่อนหน้านี้ ขณะเดียวกันยังเป็นที่น่าสังเกตว่า การให้คง กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน เฉพาะในเขตเทศบาลตำบล และเทศบาลเมืองนั้น ก็เหมือนกับการรักษาฐานเสียง และหัวคะแนนของพรรคการเมืองไว้ อย่างไรก็ตาม ก็ต้องจับตาดูว่า ครม.จะมีความเห็นเช่นไร
**กำนัน-ผญบ.เสียงแตก
นายยงยศ แก้วเขียว นายกสมาคมกำนัน ผู้ใหญ่บ้านแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ไม่สามารถยอมรับความเห็นของกฤษฎีกา ที่ให้มีการยุบเลิกกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ในพื้นที่เทศบาลนคร เพราะทางสมาคมฯยืนยันว่า ต้องการให้มีการคงไว้ในทุกพื้นที่ในประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็นเทศบาลเมือง เทศบาลตำบล และในเขตปกครองพิเศษอย่าง พัทยา และ กทม. เนื่อง จากประเทศไทยยังคงที่จะต้องมีกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ไว้คานการทำงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ที่มีการใช้งบประมาณมากมาย ซึ่งไม่มีหน่วยงานทำงานได้ดีกว่า กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แน่นอน
นายยงยศ กล่าวว่า จากนี้ไปจะติดตามการออกกฎหมายดังกล่าวอย่างใกล้ชิด และหากมีการนำเข้าสภาจะดูว่ามีส.ส.คนใด อภิปรายให้ยุบเลิกกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน บ้าง และทางสมาคมฯ จะนำข้อมูลดังกล่าวไปบอกประชาชนในพื้นที่ว่าจะดำเนินการกับ ส.ส.คนดังกล่าวอย่างไร และทางสมาคมฯ จะเคลื่อนไหวคัดค้านให้ถึงที่สุด
ด้านนายชำนาญ ภูวิลัย ที่ปรึกษาสมาคมกำนันผู้ใหญ่บ้านแห่งประเทศไทย กล่าวว่า ยอมรับได้ที่กฤษฎีกา มีความเห็นว่าให้มีการยุบเลิกกำนันผู้ใหญ่บ้านในเขตเทศบาลนคร เท่านั้น เพราะในพื้นที่เทศบาลนคร โดยปกติไม่มีกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน อยู่แล้ว ดังนั้นจึงไม่มีปัญหา เพราะที่สมาคมฯต่อสู้เพื่อป้องกันไม่ให้มีการยุบเลิกกำนันผู้ใหญ่บ้าน ในพื้นที่เขตเทศบาลตำบล และ เทศบาลเมืองเท่านั้น เนื่องจากภายใน 1-2 ปีนี้ จะมีการเลื่อนสถานะในหลายพื้นที่เป็นเทศบาลตำบล และเทศบาลเมืองถึง 2,000 แห่ง ทำให้จะเกิดผลกระทบ ต่อกำนันผู้ใหญ่บ้านจำนวนมาก ทำให้สมาคมฯต้องกดดันรัฐบาลอย่างหนักในหลายเดือนที่ผ่านมา
**"ภูมิใจห้อย"ให้ยุบเฉพาะเทศบาลนคร
นายบุญจง วงศ์ไตรรัตน์ รมช.มหาดไทย กล่าวว่า หากกฤษฎีกาตีความว่าให้มีการคงกำนันผู้ใหญ่บ้านไว้ในที่เทศบาลตำบล และเทศบาลเมืองเท่านั้น ยกเว้นในเขตพื้นที่เทศบาลนคร ถือว่าเป็นความเห็นที่ตรงกับที่พรรคภูมิใจไทยเสนอให้มีการแก้ไข พ.ร.บ.การปกครองท้องที่ พ.ศ…ไปก่อนหน้านี้ โดยขณะนี้กำลังอยู่ในการพิจารณาในชั้นกรรมาธิการในสภาผู้แทนราษฎร เพราะ ทางพรรคไม่ได้กังวลว่า ในพื้นที่เทศบาลนคร ต้องมีกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน เพราะในปัจจุบันพื้นที่เหล่านี้ไม่ได้มีกำนันผู้ใหญ่บ้านอยู่แล้ว
