กนอ.ร่วมกับ “ไจก้า” (JICA) ลดมลพิษด้านกลิ่นให้กับชุมชนพื้นที่มาบตาพุด จังหวัดระยอง ผ่านนวัตกรรมสมัยใหม่ “เครื่องเก็บตัวอย่างกลิ่น (Mini-Canister)” พร้อมดึงความร่วมมือชุมชนเฝ้าระวัง
นางสาวสมจิณณ์ พิลึก ผู้ว่าการการนิคมอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (กนอ.) เปิดเผยว่า กนอ.มีส่วนร่วมในการสนับสนุนให้ประเทศไทยเป็นประเทศแรกในกลุ่มอาเซียนที่ได้นำระบบทำเนียบการปลดปล่อยและเคลื่อนย้ายสารมลพิษ (Pollutant Release and Transfer Register หรือที่เรียกโดยย่อว่า ระบบ PRTR : คือ ฐานข้อมูลที่แสดงถึงชนิดและปริมาณของมลพิษที่มีการปลดปล่อยจากแหล่งกำเนิดสู่สิ่งแวดล้อม ทั้งด้านอากาศ ดิน และน้ำ) มาประยุกต์ใช้ในการบริหารจัดการด้านสิ่งแวดล้อม โดย กนอ.มุ่งมั่นผลักดันให้การดำเนินงานดังกล่าวประสบความสำเร็จด้วยดีภายใต้ความร่วมมือร่วมใจกันของทุกภาคส่วน โดยได้เข้าร่วมการดำเนินงานโครงการพัฒนาระบบการจัดทำทำเนียบการปลดปล่อยและเคลื่อนย้ายมลพิษ ร่วมกับองค์การความร่วมมือระหว่างประเทศของญี่ปุ่น หรือ ไจก้า (JICA) กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) และกรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) วัตถุประสงค์หลักเพื่อพัฒนาระบบ PRTR ต้นแบบที่มีความเหมาะสมกับประเทศไทย
โดยสร้างระบบฐานข้อมูลที่แสดงถึงชนิดและปริมาณของมลพิษที่มีการปลดปล่อยจากแหล่งกำเนิดสู่สิ่งแวดล้อม ทั้งด้านอากาศ ดิน น้ำ รวมถึงข้อมูลปริมาณการเคลื่อนย้ายน้ำเสียหรือของเสียออกนอกสถานประกอบการเพื่อบำบัดหรือกำจัดอย่างถูกต้อง ทั้งนี้ กนอ.นำร่องใช้ระบบ PRTR ในพื้นที่จังหวัดระยอง ชลบุรี และ สมุทรปราการ โดยชุมชนจะรับทราบข้อมูลจากระบบ PRTR และการจัดการด้านสารเคมี ซึ่งการดำเนินงานดังกล่าวจะสะท้อนให้เห็นถึงประสิทธิภาพการบริหารจัดการด้านสิ่งแวดล้อมในแง่ของ“การเปิดเผยข้อมูล-การมีส่วนร่วมของประชาชน-การส่งเสริมการจัดการโดยสมัครใจ” ที่จะนำมาใช้ในการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมของอุตสาหกรรม
“ปัจจุบันพื้นที่มาบตาพุดมีการรายงานและเปิดเผยข้อมูลต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับสารเคมีต่อสาธารณะ เช่น การตรวจสอบสารอินทรีย์ระเหยง่าย (VOCs) เป็นประจำทุกเดือนตามสถานที่ต่างๆ โดยรอบ กนอ. และไจก้า (JICA) ได้ร่วมกันดำเนินโครงการ “การมีส่วนร่วมของชุมชนในการติดตามตรวจสอบกลิ่น” มุ่งเป้าให้ชุมชนมีส่วนร่วมตรวจสอบกลิ่น โดยให้ผู้แทนชุมชนดำเนินการเก็บตัวอย่างกลิ่นด้วยเครื่องเก็บตัวอย่างกลิ่น (Mini-Canister) และนำไปวิเคราะห์ผลในห้องปฏิบัติการ และมีการแจ้งไปยังเครือข่ายเฝ้าระวังเพื่อจัดส่งเจ้าหน้าที่ลงพื้นที่ตรวจสอบเพื่อหาสาเหตุและแก้ปัญหาร่วมกัน” นางสาวสมจิณณ์ พิลึก กล่าว
อย่างไรก็ตาม เมื่อการดำเนินงานโครงการดังกล่าวได้เสร็จสิ้นลงตามกรอบระยะเวลาการดำเนินงาน ผู้แทนจาก JICA (Mr. Munehiro Fukuda) ได้แจ้งว่าทางไจก้า (JICA) ประสงค์ที่จะให้ความร่วมมือต่อเนื่อง โดยร่วมกับนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด และชุมชนรอบข้าง ในการเฝ้าระวังปัญหากลิ่นที่อาจเกิดขึ้น โดยได้มอบเครื่องเก็บตัวอย่างกลิ่น (Mini-Canister) จำนวน 14 ชุด ให้แก่นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการสร้างความร่วมมือให้ชุมชนเฝ้าระวังปัญหามลพิษด้านกลิ่นบริเวณชุมชนรอบพื้นที่ซึ่งจะสร้างความเชื่อมั่นให้โรงงานและชุมชนสามารถอยู่ร่วมกันได้ดี
สำหรับการระยะเวลาการดำเนินโครงการฯใช้เวลา 15 เดือน (ตั้งแต่กันยายน 2562 - พฤศจิกายน 2563) ในชุมชนเป้าหมาย 3 แห่ง ได้แก่ ชุมชนบ้านพลง ชุมชนตากวน และชุมชนหนองแฟบ อำเภอมาบตาพุด จังหวัดระยอง เนื่องจากทั้ง 3 ชุมชน มีความเสี่ยงต่อปัญหาด้านกลิ่นค่อนข้างสูง โดยมีระยะเวลาการเก็บตัวอย่างระหว่างเดือนสิงหาคม-ตุลาคม 2563 เนื่องจากเป็นช่วงที่มีสถิติการร้องเรียนด้านกลิ่นค่อนข้างสูง พร้อมทั้งอบรมการใช้อุปกรณ์การเก็บตัวอย่างให้แก่ตัวแทนชุมชนที่คัดเลือกไว้ มีการทบทวน (Refresh Training) ให้กับผู้ที่จะดำเนินการเก็บตัวอย่าง โดยหลังจากการดำเนินการเก็บตัวอย่าง และห้องปฏิบัติการวิเคราะห์ผลเป็นที่เรียบร้อยแล้ว จึงได้ให้เผยแพร่ผลการดำเนินงานโครงการ รวมทั้งข้อเสนอแนะต่างๆ ให้กับประชาชนและผู้ที่สนใจและเกี่ยวข้องได้รับทราบ