อาเซียนเห็นชอบกลไกระงับข้อพิพาทฉบับปรับปรุงใหม่ คาดช่วยแก้ไขปัญหาการค้าได้ดีขึ้น

อาเซียนเห็นชอบการปรับปรุงกระบวนการระงับข้อพิพาททางการค้า หลังหารือกันมาเกือบ 7 ปี เผยจะส่งผลดี เพิ่มทางเลือกสมาชิกมีที่พึ่งในการแก้ไขปัญหาการค้าระหว่างกัน ส่งเสริมให้เกิดบรรยากาศที่ดีในการทำการค้าและการลงทุน ตั้งเป้าลงนามพิธีสารฉบับใหม่ก.ย.นี้

นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม อธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ เปิดเผยว่า ในการประชุมรัฐมนตรีเศรษฐกิจอาเซียนอย่างไม่เป็นทางการ (AEM Retreat) ครั้งที่ 25 ระหว่างวันที่ 22-23 เม.ย.2562 ณ ที่จังหวัดภูเก็ต อาเซียนประสบความสำเร็จในการปรับปรุงกระบวนการระงับข้อพิพาททางการค้าของอาเซียนที่หารือกันมาตั้งแต่ปี 2555 โดยเฉพาะในส่วนของขอบเขตการฟ้องร้อง ขั้นตอน และระยะเวลาของกระบวนการระงับข้อพิพาทให้ชัดเจน และเหมาะสมกับบริบทความสัมพันธ์ทางการค้าของอาเซียนมากขึ้น

“แม้อาเซียนจะมีพิธีสารว่าด้วยกลไกระงับข้อพิพาทด้านเศรษฐกิจของอาเซียนใช้บังคับมาตั้งแต่ปี 2539 แต่ยังไม่เคยมีสมาชิกอาเซียนใดใช้ประโยชน์จากพิธีสาร หรือกระบวนการระงับข้อพิพาททางการค้าของอาเซียนเพื่อแก้ปัญหาทางการค้า เนื่องจากอาจยังไม่มั่นใจประสิทธิภาพของการบังคับใช้พิธีสารดังกล่าว จึงเป็นที่มาของการปรับปรุงกลไกระงับข้อพิพาทด้านเศรษฐกิจของอาเซียนตั้งแต่ปี 2555 และมาประสบความสำเร็จในช่วงที่ไทยเป็นประธานอาเซียนในปีนี้”นางอรมนกล่าว

อย่างไรก็ตาม การปรับปรุงกลไกระงับข้อพิพาทด้านเศรษฐกิจของอาเซียนให้มีความทันสมัยและมีประสิทธิภาพดังกล่าว จะช่วยเพิ่มทางเลือกให้สมาชิกอาเซียนมีที่พึ่งในการแก้ปัญหาทางการค้าระหว่างกัน ซึ่งจะส่งเสริมให้เกิดบรรยากาศที่ดีในการค้าและการลงทุนระหว่างอาเซียน โดยพิธีสารฉบับปรับปรุงใหม่นี้ มีกระบวนการที่สำคัญ ได้แก่ การหารือกันระหว่างประเทศคู่พิพาท การจัดตั้งคณะผู้พิจารณาเพื่อตัดสินกรณีพิพาท การอุทธรณ์คำตัดสิน การปฏิบัติตามคำตัดสิน การชดเชย และการตอบโต้ทางการค้าในกรณีที่ผู้แพ้คดีไม่ปฏิบัติตามคำตัดสิน

นางอรมนกล่าวว่า ที่ผ่านมา มีกรณีพิพาททางการค้าคดีแรกของอาเซียน เป็นกรณีพิพาทที่สิงคโปร์ฟ้องร้องมาเลเซีย เรื่องมาตรการห้ามนำเข้าพลาสติกเรซิน แต่ไม่สามารถดำเนินการเองได้ ทำให้ต้องพึ่งกระบวนการระงับข้อพิพาทขององค์การการค้าโลก (WTO) หากอาเซียนมีกระบวนการระงับข้อพิพาทที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพใช้เอง จะเป็นอีกทางเลือกในการรับมือกับปัญหาทางการค้าระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียน โดยไม่ต้องพึ่งกลไกระงับข้อพิพาทภายนอก

โดยในปัจจุบัน WTO ประสบปัญหากรณีสมาชิกองค์กรอุทธรณ์ 6 ใน 7 คน จะครบเทอมสิ้นปีนี้ ซึ่งหากสมาชิก WTO ไม่สามารถตกลงเลือกสมาชิกองค์กรอุทธรณ์แทนตำแหน่งที่จะว่างลงได้ จะทำให้กระบวนการระงับข้อพิพาทของ WTO หยุดชะงัก ก็ยิ่งจะส่งผลต่อการระงับกรณีข้อพิพาททางการค้าที่อาจจะเกิดขึ้น

ทั้งนี้ อาเซียนได้ตั้งเป้าหมายจะลงนามพิธีสารว่าด้วยกลไกระงับข้อพิพาทด้านเศรษฐกิจของอาเซียนฉบับปรับปรุงใหม่ ในช่วงการประชุม AEM ครั้งที่ 51 ที่ไทยจะเป็นเจ้าภาพจัดขึ้น ที่กรุงเทพฯ ในเดือนก.ย.2562และจะมีผลใช้บังคับภายหลังจากที่ประเทศสมาชิกอาเซียนได้ดำเนินกระบวนการภายในประเทศเสร็จสิ้น