เอเอฟพี - เรือบรรทุกน้ำมันอิหร่านซึ่งกลายเป็นศูนย์กลางความขัดแย้งทางการทูตออกเดินทางจากยิบรอลตาร์เป็นที่เรียบร้อยแล้ว หลังดินแดนโพ้นทะเลของสหราชอาณาจักรปฏิเสธที่จะอายัดเรือไว้ต่อไปตามคำขอของสหรัฐฯ
ขณะเดียวกัน รัฐบาลอิหร่านก็ระบุวันนี้ (19 ส.ค.) ว่าได้ส่งคำเตือนไปยังสหรัฐฯ แล้วว่าอย่าได้พยายามยึดเรือ ‘เกรซ วัน’ (Grace 1) อีกเป็นครั้งที่สอง
“อิหร่านได้ส่งคำเตือนอย่างเป็นทางการไปยังเจ้าหน้าที่อเมริกัน... ว่าอย่าได้กระทำผิดพลาดเช่นนั้น เพราะจะก่อให้เกิดผลร้ายแรงตามมา” อับบาส มูซาวี โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอิหร่าน แถลงต่อสื่อมวลชน
ข้อพิพาทการทูตระหว่างอิหร่านกับอังกฤษเริ่มปะทุขึ้น หลังจากนาวิกโยธินเมืองผู้ดีเข้าจับกุมและอายัดเรือบรรทุกน้ำมัน เกรซ วัน ที่นอกชายฝั่งยิบรอลตาร์เมื่อวันที่ 4 ก.ค. โดยอ้างว่าเรือลำนี้ต้องสงสัยลักลอบขนน้ำมันไปยังซีเรีย ซึ่งถือเป็นการละเมิดมาตรการคว่ำบาตรของสหภาพยุโรป ขณะที่เตหะรานยืนยันว่าไม่เป็นความจริง
อีก 2 สัปดาห์ถัดมา กองกำลังพิทักษ์ปฏิวัติอิหร่าน (IRGC) ก็ได้ยึดเรือบรรทุกน้ำมันติดธงอังกฤษ ‘สเตนา อิมเพโร’ ขณะกำลังล่องผ่านช่องแคบฮอร์มุซ โดยอ้างว่าเรือลำนี้ละเมิดกฎการเดินเรือสากล แต่ฝ่ายอังกฤษเชื่อว่านี่คือการแก้เผ็ดของอิหร่านมากกว่า
โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอิหร่านยังคงปฏิเสธความเชื่อมโยงของเหตุยึดเรือทั้ง 2 ครั้ง โดยยืนยัน “ไม่มีความเกี่ยวข้องใดๆ ระหว่างเรือทั้ง 2 ลำ” และย้ำว่าเรืออังกฤษซึ่งถูกนำไปจอดไว้ที่ท่าเรือบันดาร์อับบาส “ละเมิดกฎการเดินเรือ 2-3 ข้อ”
“ศาลกำลังพิจารณาเรื่องนี้ และเราหวังว่ากระบวนการสืบสวนจะเสร็จสิ้นและมีการประกาศคำตัดสินโดยเร็ว”
ข้อมูลจากเว็บไซต์ Marine Traffic ระบุว่า เรือบรรทุกน้ำมัน เกรซ วัน ได้ถอนสมอในช่วงค่ำวันอาทิตย์ (18) ก่อนจะล่องออกจากยิบรอลตาร์โดยมุ่งหน้าไปทางทิศใต้ และล่าสุดเมื่อเช้าวันนี้ (19) พบว่าเรือได้หัวไปทางทิศตะวันออก โดยมีจุดหมายปลายทางที่เมืองคาลามาตา (Kalamata) ในกรีซ
ศาลสูงสุดยิบรอลตาร์มีคำสั่งถอนอายัดเรือลำนี้เมื่อวันพฤหัสบดีที่แล้ว (15) ขณะที่อิหร่านประกาศเปลี่ยนชื่อเรือเสียใหม่เป็น ‘เอเดรียน ดาร์ยา’ (Adrian Darya) พร้อมส่งลูกเรือชุดใหม่ไปทำหน้าที่ควบคุมเรือและน้ำมัน 2.1 ล้านบาร์เรลเดินทางออกจากยิบรอลตาร์
กระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ พยายามขัดขวางในนาทีสุดท้าย โดยร้องขอเมื่อวันศุกร์ (16) ให้ยิบรอลตาร์อายัดเรือลำนี้ไว้ต่อไป เนื่องจากมีส่วนสนับสนุนการจัดส่งสินค้าต้องห้ามไปยังซีเรียโดย IRGC ซึ่งวอชิงตันถือว่าเป็นองค์กรก่อการร้ายต่างชาติ
อย่างไรก็ดี รัฐบาลยิบรอลตาร์ได้ปฏิเสธข้อเรียกร้อง โดยอ้างว่าไม่สามารถขอคำสั่งศาลให้อายัดเรือไว้ได้ต่อไป เนื่องจากมาตรการคว่ำบาตรของสหรัฐฯ ต่ออิหร่านไม่สามารถนำมาบังคับใช้ในดินแดนสหภาพยุโรปได้
รัฐบาลยิบรอลตาร์อ้างว่าเตหะรานได้ส่งคำรับรองเป็นลายลักษณ์อักษรว่าเรือลำนี้จะไม่มุ่งหน้าไปยัง “ประเทศที่ถูกสหภาพยุโรปคว่ำบาตร” ขณะที่โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอิหร่านปฏิเสธว่าไม่เคยให้สัญญาใดๆ เกี่ยวกับจุดหมายปลายทางของเรือลำนี้
“อิหร่านไม่เคยรับปากว่าเรือ เกรซ วัน จะไม่เดินทางไปซีเรีย เพียงเพื่อให้ได้รับการปลดปล่อย” มูซาวี ระบุ
โฆษกอิหร่านยังชี้ด้วยว่า คำสั่งปล่อยเรือของศาลยิบรอลตาร์เป็นการตอกหน้าสหรัฐฯ ซึ่ง “ชอบกระทำการฝ่ายเดียว” (unilateralism)
“ชาวอเมริกันไม่ประสบความสำเร็จสักเท่าไหร่ในการใช้มาตรการคว่ำบาตรฝ่ายเดียวโดยปราศจากกฎหมายรองรับ... พวกเขาควรสำนึกได้แล้วว่า การข่มเหงรังแกและการกระทำฝ่ายเดียวเป็นสิ่งที่ไม่อาจรับได้ในโลกยุคปัจจุบัน”
มูซาวี ยังเรียกร้องให้ทุกประเทศทั่วโลกปฏิเสธคำสั่งคว่ำบาตรที่สหรัฐฯ บังคับใช้ต่ออิหร่าน “เพราะไร้ทั้งความชอบธรรม และไม่มีข้อกฎหมายรองรับด้วย”