รอยเตอร์ - สหรัฐฯ จะขยายเวลาผ่อนผันบทลงโทษสำหรับโครงการนิวเคลียร์อิหร่านต่อไปอีก 90 วัน เพื่อเปิดทางให้รัสเซีย จีน และชาติยุโรปสามารถสานต่อความร่วมมือด้านนิวเคลียร์พลเรือนกับเตหะรานต่อไปได้อีกระยะหนึ่ง ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงของทำเนียบขาวระบุวานนี้ (31 ก.ค.)
จอห์น โบลตัน ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงของทำเนียบขาวให้สัมภาษณ์กับฟ็อกซ์บิสสิเนสว่า “เรายังคงเฝ้าติดตามดูกิจกรรมนิวเคลียร์เหล่านั้นอย่างใกล้ชิด ดังนั้น การผ่อนผันจึงเป็นแค่ช่วงเวลาสั้นๆ เพียง 90 วัน”
ถ้อยแถลงของ โบลตัน มีขึ้นเพียงไม่กี่ชั่วโมงหลังจากที่สหรัฐฯ ประกาศคว่ำบาตร โมฮาหมัด จาวัด ซารีฟ รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศอิหร่าน ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการเจรจาต่อรองกับกลุ่มมหาอำนาจทั้ง 6 เพื่อทำข้อตกลงนิวเคลียร์ปี 2015 ก่อนที่ประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ จะนำสหรัฐฯ ถอนตัวออกมาเมื่อปีที่แล้ว
เมื่อต้นเดือน พ.ค. ไมค์ พอมเพโอ รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ก็ได้ขยายเวลายกเว้นมาตรการคว่ำบาตร 5 อย่างที่เกี่ยวกับกิจกรรมนิวเคลียร์อิหร่านเป็นเวลา 90 วัน ซึ่งช่วยให้โรงงานนิวเคลียร์บูเชห์ร, โรงงานเสริมสมรรถนะฟอร์โด , โรงงานนิวเคลียร์อารัก และเตาปฏิกรณ์เพื่อการวิจัยที่เตหะราน ยังคงดำเนินงานต่อไปได้
ทรัมป์ ประกาศนำสหรัฐฯ ถอนตัวออกจากข้อตกลงนิวเคลียร์อิหร่านเมื่อเดือน พ.ค. ปี 2018 โดยระบุว่าต้องการทำข้อตกลงที่ครอบคลุมยิ่งกว่าเดิม ซึ่งไม่เพียงลดทอนกิจกรรมนิวเคลียร์เท่านั้น แต่ยังต้องสกัดกั้นมิให้อิหร่านหนุนหลังกลุ่มติดอาวุธตัวแทนในซีเรีย อิรัก เยเมน และเลบานอน รวมถึงจำกัดการพัฒนาขีปนาวุธด้วย
ผู้นำสหรัฐฯ เพิ่มมาตรการคว่ำบาตรอิหร่านหนักขึ้นตั้งแต่เดือน พ.ค. โดยมุ่งปิดกั้นการส่งออกน้ำมันให้เหลือเป็นศูนย์
นานาชาติเริ่มวิตกกังวลมากขึ้นว่าสหรัฐฯ และอิหร่านจะถึงขั้นเปิดสงครามกันหรือไม่ หลังเกิดเหตุโจมตีเรือบรรทุกน้ำมันหลายลำในอ่าวเปอร์เซียตั้งแต่เดือน พ.ค. รวมถึงกรณีที่อิหร่านยิงโดรนสหรัฐฯ ตกจนทำให้ ทรัมป์ สั่งโจมตีทางอากาศแก้แค้น ก่อนจะเปลี่ยนใจในนาทีสุดท้าย
เวนดี เชอร์แมน อดีตปลัดกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ในยุค บารัค โอบามา ซึ่งเคยเป็นหัวหน้าคณะผู้แทนอเมริกันในการเจรจาข้อตกลงนิวเคลียร์กับอิหร่าน ระบุว่าคำสั่งคว่ำบาตร ซาริฟ กับการผ่อนผันบทลงโทษนั้นมีความเชื่อมโยงกัน
“สำหรับประธานาธิบดีผู้กล่าวว่าพร้อมจะเจรจากับอิหร่านแบบไม่มีเงื่อนไข การคว่ำบาตรรัฐมนตรีต่างประเทศของอิหร่านย่อมบ่อนทำลายเป้าหมายดังกล่าวอย่างชัดเจน และยั่วยุให้สถานการณ์รุนแรงขึ้นเสียด้วยซ้ำ” เชอร์แมน ซึ่งปัจจุบันเป็นผู้อำนวยการศูนย์เพื่อภาวะผู้นำสาธารณะ (Center for Public Leadership) แห่งวิทยาลัยเคนเนดี มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ระบุ
“คำสั่งคว่ำบาตร ซาริฟ ดูเหมือนจะเป็นข้อแลกเปลี่ยนสำหรับการผ่อนผันบทลงโทษด้านนิวเคลียร์ และเห็นได้ชัดว่ายังคงมีการต่อสู้ภายในรัฐบาลว่าควรจะทำสงคราม หรือจะใช้การทูตแก้ปัญหา”
หนังสือพิมพ์วอชิงตันโพสต์รายงานเมื่อวันอังคาร (30) ว่า ระหว่างการประชุมภายในห้องทำงานรูปไข่เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ทรัมป์มีท่าทีเห็นด้วยกับ สตีเวน มนูชิน รัฐมนตรีกระทรวงการคลัง ซึ่งขอให้ยกเว้นคว่ำบาตรกิจกรรมนิวเคลียร์อิหร่านต่อไปอีก ท่ามกลางเสียงคัดค้านจากเจ้าหน้าที่สายเหยี่ยวอย่าง พอมเพโอ และ โบลตัน
มนูชิน ให้เหตุผลว่า หากไม่ขยายเวลาผ่อนผัน “สหรัฐฯ ก็จะต้องคว่ำบาตรบริษัทของรัสเซีย จีน และยุโรป ที่เข้าไปมีส่วนร่วมในโครงการต่างๆ ของอิหร่านตามข้อตกลงนิวเคลียร์ปี 2015”
กระทรวงการคลังสหรัฐฯ ยังขอเวลาเพิ่มเติมในการศึกษาผลกระทบจากมาตรการคว่ำบาตรเหล่านี้