เอเจนซีส์ – ปักกิ่งแถลงยืนยันรองนายกรัฐมนตรี หลิว เหอ นำทีมเจรจาการค้าไปวอชิงตันตามแผน แม้อเมริกาขู่รีดภาษีครั้งใหม่ปลายสัปดาห์นี้ และรัฐมนตรีคลังประสานเสียงผู้แทนการค้าสหรัฐฯ กล่าวหาปักกิ่งพลิกลิ้นกลับลำคำมั่นสัญญาหลายอย่างที่ตกลงกันไว้
โรเบิร์ต ไลไฮเซอร์ ผู้แทนการค้าสหรัฐฯ ที่สนับสนุนการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างในจีน ระบุเมื่อวันจันทร์ (6 พ.ค.) ว่าตลอดการหารือในสัปดาห์ที่แล้ว วอชิงตันรับรู้ว่า ปักกิ่งผิดสัญญาที่ให้ไว้ก่อนหน้านี้ซึ่งเป็นสิ่งที่ยอมรับไม่ได้ และสำทับว่า อเมริกาไม่ได้กำลังจะล้มการเจรจา แต่จะเริ่มขึ้นภาษีในวันศุกร์ (10 พ.ค.)
สตีเวน มนูชิน รัฐมนตรีคลังสหรัฐฯ ที่มีจุดยืนต่อจีนแข็งกร้าวน้อยกว่า ขานรับว่า การกลับลำของจีนชัดเจนขึ้นจาก “ข้อมูลใหม่” ที่ได้รับในช่วงสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา และเจ้าหน้าที่จีนพยายามแก้ไขถ้อยคำที่ตกลงกันไว้ในการเจรจา 10 รอบก่อนหน้านี้ ดังนั้น ทีมเศรษฐกิจจึงมีความเห็นเป็นเอกฉันท์และแนะนำให้ประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ขึ้นภาษีศุลกากรสินค้าจีน หากไม่สามารถตกลงกันได้ภายในปลายสัปดาห์นี้
เมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา (5 พ.ค.) ทรัมป์ขู่ขึ้นภาษีสินค้าจีนมูลค่า 200,000 ล้านดอลลาร์ครอบคลุมผลิตภัณฑ์ อาทิ ถุงมือเบสบอล เครื่องดูดฝุ่น และสัญญาณกันขโมย จาก 10% เป็น 25% ในวันศุกร์และจะขยายไปยังสินค้าอื่นๆ ทั้งหมดที่นำเข้าจากจีนเร็วๆ นี้
ล่าสุดจีนยังคงนิ่งเฉยต่อการกล่าวหาและการขู่รีดภาษีของอเมริกา อย่างไรก็ตาม ในวันอังคาร (7 พ.ค.) กระทรวงพาณิชย์จีนแถลงว่า รองนายกรัฐมนตรี หลิว เหอ ซึ่งเป็นที่ปรึกษาเศรษฐกิจระดับสูงของประธานาธิบดี สี จิ้นผิง จะนำคณะเจรจาไปวอชิงตันระหว่างวันพฤหัสบดี - วันศุกร์ (9 - 10 พ.ค.)
แถลงการณ์นี้บ่งชี้ว่า สีต้องการยุติความขัดแย้งที่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อผู้ส่งออกจีนมากกว่าการประลองกำลังทางการเมือง ขณะที่อเมริการุกไล่ด้วยการขู่ขึ้นภาษี อีกทั้งยังฟื้นความหวังว่า สองมหาอำนาจอาจระงับความขัดแย้งได้ภายในสัปดาห์นี้
ในบทบรรณาธิการฉบับวันอังคารของโกลบัล ไทมส์ แท็บลอยด์ของทางการจีน ยังระบุว่า คำแถลงเมื่อวันจันทร์ของกระทรวงต่างประเทศที่ว่าจีนจะส่งคณะเจรจาไปวอชิงตันตามกำหนดเดิมแม้ผู้นำสหรัฐฯ ขู่ขึ้นภาษี สะท้อนว่าปักกิ่งยังคงเยือกเย็นและมุ่งเน้นการเจรจามากกว่าการปะทะคารมอย่างเปิดเผย นอกจากนั้น แม้การเจรจาล่มและอเมริกาขึ้นภาษีทันที ผลกระทบที่มีต่อจีนก็ถือว่าอยู่ในระดับที่ควบคุมได้
จีนนั้นย้ำมาตลอดว่า จะเปิดกว้างเศรษฐกิจตามกำหนดเวลาของตัวเอง ไม่ใช่เพราะถูกกดดันจากข้อพิพาททางการค้า อย่างไรก็ตาม เมื่อเร็วๆ นี้ปักกิ่งออกกฎหมายใหม่หลายฉบับ อีกทั้งแก้ไขกฎหมายเก่าอีกมากมาย ซึ่งถูกมองว่าทำเพื่อคลายความกังวลของอเมริกาและประเทศอื่นๆ ที่รวมถึงสหภาพยุโรป (อียู) คู่ค้าใหญ่ที่สุด
ตัวอย่างเช่นในเดือนมีนาคม จีนเร่งรัดการอนุมัติกฎหมายการลงทุนของต่างชาติฉบับใหม่ และนายกรัฐมนตรี หลี่ เค่อเฉียง ให้คำมั่นว่ารัฐบาลจะบังคับใช้กฎหมายฉบับนี้เพื่อปกป้องบริษัทต่างชาติ
เดือนที่แล้วคณะกรรมการประจำของสภาตรายางจีนยังแก้ไขกฎหมายสามฉบับเพื่อยกระดับการปกป้องความลับทางการค้า เพิ่มมาตรการหยุดยั้งการบังคับการถ่ายโอนเทคโนโลยี และเพิ่มบทลงโทษการละเมิดเครื่องหมายการค้า
คำขู่ล่าสุดของทรัมป์เท่ากับเป็นการยุติการสงบศึกในสงครามการค้าที่สร้างความเสียหายต่อทั้งสองประเทศหลายพันล้านดอลลาร์ ทั้งยังถ่วงการเติบโตของเศรษฐกิจโลก และทำให้ห่วงโซ่อุปทานการผลิตและการส่งออกสินค้าเกษตรของอเมริกาหยุดชะงัก
แม้สนับสนุนให้ทรัมป์ใช้มาตรการแข็งกร้าวกับจีน แต่ภาคธุรกิจอเมริกันต้องการให้ยกเลิกภาษีศุลกากรมากกว่า ขณะที่มนูชินชี้ว่าปฏิกิริยาของตลาดหุ้นในวันจันทร์ไม่ได้ส่งผลต่อการตัดสินใจของอเมริกาเกี่ยวกับการเจรจาการค้ากับจีน
แหล่งข่าวคนหนึ่งเผยว่า ข้อขัดแย้งล่าสุดปะทุขึ้นหลังจากจีนพยายามเปลี่ยนแปลงนโยบายด้วยการดำเนินการด้านการจัดการและการควบคุม ไม่ใช่ด้วยการเปลี่ยนแปลงกฎหมายอย่างที่ตกลงกันไว้ก่อนหน้านี้ ซึ่งเท่ากับเป็นการบ่อนทำลายโครงสร้างหลักของข้อตกลง ขณะที่นักวิจารณ์หลายคนเห็นว่า แม้การแก้ไขเปลี่ยนแปลงหลายอย่างเป็นสิ่งที่น่ายินดีแต่ไม่อาจรับประกันได้ เพราะศาลจีนถูกควบคุมโดยพรรคคอมมิวนิสต์ ด้วยเหตุนี้ทีมเจรจาของอเมริกาจึงยืนกรานให้ใช้มาตรการภาษีศุลกากรเป็นเครื่องมือในการบังคับใช้ข้อตกลง
แหล่งข่าวอีกคนเผยว่า ช่วงไม่กี่วันมานี้ทรัมป์ย้ำกับเหล่าที่ปรึกษาว่า จะยุติการเจรจาการค้ากับจีน ถ้าข้อตกลงไม่เข้มแข็งเพียงพอ