เอเจนซีส์ – อุณหภูมิความสัมพันธ์วอชิงตัน-ปักกิ่งร้อนฉ่า หลังอเมริกาตั้งข้อหาหัวเว่ยและลูกสาวผู้ก่อตั้ง 2 คดี ฐานละเมิดมาตรการคว่ำบาตรอิหร่านและขโมยความลับทางการค้า ด้านบริษัทเทคโนโลยีดังแดนมังกรยืนยันความบริสุทธิ์ ส่วนทางการจีนเดือดโวยอเมริกาเล่นเกมการเมือง
เมื่อวันจันทร์ (28 ม.ค.) กระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ แถลงว่า ได้ฟ้องร้อง หัวเว่ย เทคโนโลยีส์ , เมิ่ง หว่านโจว ประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงินและบุตรสาวผู้ก่อตั้งหัวเว่ย รวมทั้งบริษัทในเครืออีกสองแห่ง ต่อศาลของรัฐบาลในนิวยอร์ก รวมทั้งหมด 13 กระทงเกี่ยวกับการละเมิดมาตรการคว่ำบาตรอิหร่าน
คำฟ้องระบุว่า ระหว่างปี 2007-2017 เมิ่ง, หัวเว่ย และบริษัทในเครือพยายามปกปิดการทำธุรกิจกับอิหร่าน ซึ่งเข้าข่ายละเมิดมาตรการแซงก์ชันของสหรัฐฯ และสหประชาชาติ (ยูเอ็น) ที่สำคัญเมิ่งยังโกหกธนาคารซ้ำๆ เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างบริษัทหลายแห่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งสกายคอม ซึ่งเป็นบริษัทในเครือของหัวเว่ยที่อิหร่าน
นอกจากนั้น กระทรวงยุติธรรมสหรัฐฯ ยังฟ้องบริษัทในเครือสองแห่งของหัวเว่ย 10 กระทงในข้อกล่าวหาพยายามขโมยเทคโนโลยีหุ่นยนต์จาก "ที-โมบาย ยูเอสเอ" ในวอชิงตัน โดยวิศวกรของหัวเว่ยที่จัดหาโทรศัพท์ให้ที-โมบาย ได้ถ่ายภาพและวัดขนาดชิ้นส่วนต่างๆ ของหุ่นยนต์ หรือแม้กระทั่งขโมยชิ้นส่วนบางชิ้นไปด้วย
คำฟ้องให้รายละเอียดว่า เดือนกรกฎาคม 2013 หัวเว่ยเสนอโบนัสให้พนักงานโดยพิจารณาจากมูลค่าข้อมูลที่ขโมยมาจากบริษัทอื่นๆ ทั่วโลก และส่งให้หัวเว่ยผ่านที่อยู่อีเมลเข้ารหัส
คริสโตเฟอร์ เรย์ ผู้อำนวยการสำนักงานสอบสวนกลางสหรัฐฯ (เอฟบีไอ) แถลงว่า ข้อกล่าวหาทั้งสองคดีแสดงให้เห็นว่า หัวเว่ยฉกฉวยผลประโยชน์จากบริษัทและสถาบันการเงินอเมริกันอย่างโจ่งแจ้งมายาวนาน รวมทั้งยังคุกคามตลาดโลกที่เสรีและเป็นกลาง
แมทธิว วิตเทกเกอร์ รักษาการรัฐมนตรียุติธรรมสหรัฐฯ กล่าวว่า ไม่มีส่วนหนึ่งส่วนใดในคำฟ้องกล่าวหาว่า รัฐบาลจีนมีส่วนเกี่ยวข้องกับทั้งสองคดีของหัวเว่ย แต่จีนต้องดำเนินการให้พลเมืองและบริษัทท้องถิ่นปฏิบัติตามกฎหมาย
ด้านจีนตอบโต้อย่างเกรี้ยวกราดว่า อเมริกากำลังเล่นเกมการเมือง โดยกระทรวงต่างประเทศของจีนออกแถลงการณ์ในวันอังคาร (29 ม.ค.) กล่าวหาวอชิงตันใช้อำนาจรัฐทำลายชื่อเสียงและจัดการบริษัทบางแห่งของจีนเพื่อปิดกั้นการดำเนินงานอย่างชอบธรรมและถูกกฎหมาย
เกิง ฉวง โฆษกกระทรวงต่างประเทศจีน ระบุว่า การฟ้องร้องหัวเว่ยมีแรงจูงใจและการชักใยทางการเมืองอย่างชัดเจน พร้อมเร่งเร้าให้วอชิงตันยุติการปิดกั้นอย่างไร้เหตุผลต่อบริษัทจีนซึ่งรวมถึงหัวเว่ย ตลอดจนถึงยกเลิกหมายจับเมิ่ง และขอให้แคนาดาปล่อยตัวผู้บริหารหญิงรายนี้
ทั้งนี้ หัวเว่ยเป็นผู้นำเทคโนโลยี 5G ของโลกและผู้ผลิตอุปกรณ์โทรคมนาคม เช่น สถานีฐาน สวิตช์ เราเตอร์ ตลอดจนถึงคอนซูเมอร์โปรดักต์ เช่น สมาร์ทโฟน โดยรายได้เกือบครึ่งมาจากต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม การขยายตัวทั่วโลกของบริษัทแดนมังกรแห่งนี้ตกเป็นเป้าหมายการโจมตีของอเมริกาที่พยายามกีดกันไม่ให้บริษัทอเมริกันซื้ออุปกรณ์ของหัวเว่ย อีกทั้งกดดันให้ประเทศพันธมิตรทำแบบเดียวกัน โดยผู้เชี่ยวชาญด้านความมั่นคงของสหรัฐฯ กังวลว่า ทางการจีนอาจใช้อุปกรณ์หัวเว่ยเพื่อสอดแนม แม้บริษัทแห่งนี้ยืนยันว่าเรื่องนั้นไม่มีมูลความจริงก็ตาม
ในวันอังคาร หัวเว่ยออกแถลงการณ์แสดงความผิดหวังต่อการฟ้องร้องของอเมริกา และก่อนหน้านี้ได้พยายามติดต่อเพื่อขอชี้แจงกับทางการสหรัฐฯ แต่ถูกปฏิเสธโดยไม่มีคำอธิบาย
แถลงการณ์ของหัวเว่ยยังระบุว่า บริษัทและบริษัทในเครือไม่เคยละเมิดกฎหมายหรือมาตรการแซงก์ชัน และไม่รับรู้ว่า เมิ่งกระทำความผิดแต่อย่างใด บริษัทยังเชื่อว่า ในที่สุดศาลสหรัฐฯ จะได้ข้อสรุปแบบเดียวกัน
คาดว่าเมิ่งที่ถูกจับกุมในแวนคูเวอร์เมื่อวันที่ 1 ธันวาคมที่ผ่านมา ตามการร้องขอของอเมริกา จะต่อสู้เพื่อคัดค้านการถูกส่งตัวให้สหรัฐฯ ขณะที่จีนกดดันแคนาดาอย่างหนัก โดยหลังจากที่เมิ่งถูกจับไม่นาน จีนได้กักตัวชาวแคนาดาสองคนโดยอ้างเหตุผลด้านความมั่นคงของชาติ
เมื่อคืนวันจันทร์ กระทรวงยุติธรรมแคนาดายืนยันว่า ได้รับคำร้องขอส่งตัวผู้ร้ายข้ามแดนอย่างเป็นทางการจากอเมริกา ซึ่งจะมีการไต่สวนในวันที่ 6 กุมภาพันธ์
แคนาดามีเวลา 30 วันนับจากได้รับคำร้องจากสหรัฐฯ ในการตัดสินใจว่า จะอนุญาตให้ดำเนินการต่อหรือไม่ หากอนุญาต คดีของเมิ่งจะถูกโอนไปให้ศาลสูงสุดในบริติชโคลัมเบียไต่สวนซึ่งอาจใช้เวลาหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน
ความเคลื่อนไหวเหล่านี้มีขึ้นขณะที่รองนายกรัฐมนตรี หลิว เหอ พร้อมคณะเจรจาของจีนเดินทางถึงวอชิงตันเมื่อวันจันทร์เพื่อหารือข้อพิพาททางการค้าก่อนเส้นตายเดือนมีนาคม
วิลเบอร์ รอสส์ รัฐมนตรีพาณิชย์สหรัฐฯ ที่ร่วมแถลงข่าวกับเจ้าหน้าที่กระทรวงยุติธรรม ยืนยันว่า คดีหัวเว่ยไม่เกี่ยวข้องอันใดกับการเจรจาการค้ากับจีน แต่กระทรวงพาณิชย์จะประสานงานกับหน่วยงานต่างๆ ของรัฐบาลเพื่อปกป้องผลประโยชน์ด้านความมั่นคงของชาติต่อไป