สถานการณ์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออก เข้าขั้นร้อนระอุจากการยิงทดสอบขีปนาวุธโดยเกาหลีเหนือ รวมถึงการจัดส่งระบบป้องกันขีปนาวุธล้ำสมัยจากสหรัฐฯ เข้าไปยังเกาหลีใต้ ซึ่งกำลังกลายเป็นชนวนพิพาทบั่นทอนความสัมพันธ์ปักกิ่ง และโซล อยู่ในเวลานี้ ทว่า คำพิพากษาของศาลรัฐธรรมนูญซึ่งรับรองการถอดถอนประธานาธิบดี พัค กึน-ฮเย ออกจากตำแหน่งเมื่อสัปดาห์ที่แล้วกำลังถูกมองว่าเป็นความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองครั้งใหญ่ที่อาจเปิดทางให้โซลได้กดปุ่มรีเซ็ตความสัมพันธ์กับจีน หรือแม้กระทั่งลดการเผชิญหน้ากับเกาหลีเหนือ
วันที่ 10 มี.ค. ศาลรัฐธรรมนูญเกาหลีใต้ มีคำพิพากษาอย่างเป็นเอกฉันท์ให้ถอดถอน พัค กึน-ฮเย วัย 65 ปี พ้นจากตำแหน่งผู้นำประเทศ โดยเป็นการรับรองมติของรัฐสภาที่ยื่นฟ้องให้ปลดผู้นำหญิงจากคดีคอร์รัปชันและการใช้อำนาจโดยมิชอบ
คำตัดสินดังกล่าวช่วยปิดฉากวิกฤตการเมืองในแดนโสมที่ยืดเยื้อมานานหลายเดือน และกรุยทางไปสู่การเลือกตั้งประธานาธิบดีคนใหม่ในวันที่ 9 พ.ค. นี้
หนึ่งในประเด็นสำคัญที่คาดว่าจะถูกพูดถึงอย่างมากในช่วงเลือกตั้ง ก็คือ การติดตั้งระบบป้องกันขีปนาวุธในบรรยากาศชั้นสูง (THAAD) ตามข้อตกลงระหว่างสหรัฐฯ กับรัฐบาลพัค ซึ่งชิ้นส่วนล็อตแรกๆ ได้ถูกทยอยส่งเข้ามาถึงเกาหลีใต้ตั้งแต่สัปดาห์ที่แล้ว
แม้วอชิงตันและโซล จะยืนยันว่า เป้าหมายของการนำระบบ THAAD เข้ามายังคาบสมุทรเกาหลีก็เพื่อสกัดกั้นขีปนาวุธที่เกาหลีเหนืออาจจะยิงโจมตีเกาหลีใต้ได้ทุกเมื่อ แต่ก็ไม่วายสร้างความขุ่นเคืองต่อจีน ซึ่งไม่เห็นด้วยกับการนำขีปนาวุธล้ำสมัยใดๆ ทั้งสิ้นมาวางประชิดติดหลังบ้านของตน
เมื่อ พัค ซึ่งเป็นผู้เจรจาขอนำระบบ THAAD เข้ามายังเกาหลีใต้หมดอำนาจไปเรียบร้อยแล้ว จึงเริ่มมีคำถามตามมาว่าแผนการติดตั้ง THAAD ในเกาหลีใต้จะยังเดินหน้าต่อได้หรือไม่
เกง ชวง โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีน ให้สัมภาษณ์เมื่อสัปดาห์ที่แล้วหลังทราบข่าวการพ้นตำแหน่งของ พัค โดยระบุว่า “จีนรู้สึกเสียใจที่ความสัมพันธ์กับเกาหลีใต้ต้องเสื่อมทรามลง” พร้อมทั้งเรียกร้องให้โซล “ระงับแผนการติดตั้ง THAAD และขจัดสิ่งที่เป็นอุปสรรคต่อการพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างจีนและเกาหลีใต้”
ชาวเกาหลีใต้จำนวนไม่น้อยที่เคยชุมนุมขับไล่ พัค ในช่วงหลายสัปดาห์ที่ผ่านมาไม่เห็นด้วยกับการนำระบบ THAAD เข้ามาในประเทศ และระหว่างที่พวกเขารวมตัวฉลองคำตัดสินของศาลรัฐธรรมนูญเมื่อวันเสาร์ที่แล้ว (11) ก็มีการปล่อยบอลลูนที่มีข้อความว่า “No THAAD! Yes Peace!”
เบนจามิน ลี นักวิเคราะห์จากกองทุนการกุศลคาร์เนกีเพื่อสันติภาพระหว่างประเทศได้ออกมาเตือนผ่านข้อเขียนในสัปดาห์นี้ ว่า “หากรัฐบาลโซลเปลี่ยนใจไม่เอาระบบ THAAD ก็จะกลายเป็นกรณีตัวอย่างให้จีนนึกลำพองใจว่าพวกเขาสามารถใช้อิทธิพลทางเศรษฐกิจมาบีบคั้นและควบคุมยุทธศาสตร์ของเกาหลีใต้ได้”
ปักกิ่งอ้างว่า การนำระบบป้องกันขีปนาวุธชนิดนี้เข้าไปติดตั้งในเกาหลีใต้มีแต่จะบั่นทอนสมดุลด้านความมั่นคงในภูมิภาค และไม่ได้ช่วยให้ความตึงเครียดบนคาบสมุทรเกาหลีบรรเทาเบาบางลงเลย
คิม ยัง วู ประธานคณะกรรมาธิการกลาโหมแห่งรัฐสภาเกาหลีใต้ให้สัมภาษณ์กับซีเอ็นเอ็น ว่า “คาบสมุทรเกาหลีกำลังเผชิญสถานการณ์ที่อันตราย และหากรัฐบาลชุดใหม่สั่งให้ทบทวนข้อตกลงติดตั้งระบบ THAAD ก็อาจบั่นทอนความเป็นพันธมิตรระหว่างเรากับสหรัฐฯ ให้อ่อนแอลง”
กรุงโซลนั้นยึดถือนโยบาย “คาบสมุทรเกาหลีปลอดนิวเคลียร์” มาตั้งแต่ปี 1991 หลังจากประธานาธิบดี โรห์ แต วู ซึ่งเป็นผู้นำในขณะนั้นประกาศว่า เกาหลีใต้จะไม่ “ผลิต ครอบครอง สะสม ติดตั้ง หรือใช้อาวุธนิวเคลียร์” อีกต่อไป
คิม จุง ฮยุน ชายวัย 40 เศษที่ออกมาคัดค้านการถอดถอนประธานาธิบดี พัค กึน-ฮเย เรียกร้องให้ผู้ที่จะเข้ามาทำหน้าที่บริหารบ้านเมืองในอนาคต “ส่งเสริมความร่วมมือกับสหรัฐฯ ต่อไป... พวกเราสนับสนุนการติดตั้ง THAAD เพราะเวลานี้ทั้งเกาหลีเหนือและจีนต่างก็หันขีปนาวุธเข้าหาเรา”
ชาวเกาหลีใต้ต่างรู้ดีว่าพวกเขากำลังถูกจีนเล่นงานเพื่อแก้แค้นเรื่องระบบ THAAD ไม่ว่าจะเป็นการเนรเทศมิชชันนารีโสมขาว 32 คนที่ทำงานเผยแผ่ศาสนาคริสต์อยู่ในจีนมากว่า 10 ปี, ยกเลิกคอนเสิร์ตศิลปินโสมขาวอย่างไม่มีเหตุผล และล่าสุดที่ห้างสรรพสินค้า ล็อตเต้ มาร์ต ในจีนถูกสั่งปิดไปอย่างน้อย 23 สาขา หลังจาก ล็อตเต้ กรุ๊ป ตัดสินใจยกสนามกอล์ฟแห่งหนึ่งให้รัฐบาลเกาหลีใต้ใช้ติดตั้งระบบ THAAD
บริษัทนำเที่ยวในแดนมังกรก็ถูกรัฐบาลสั่งห้ามจำหน่ายแพ็กเกจทัวร์ไปเกาหลีใต้ ซึ่งมาตรการนี้อาจส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่ออุตสาหกรรมท่องเที่ยวแดนโสม
องค์การส่งเสริมการท่องเที่ยวเกาหลีใต้ ระบุว่า ปีที่แล้วมีนักท่องเที่ยวต่างชาติไปเยือนเกาหลีใต้ราว 17 ล้านคน โดย 8 ล้านคนเป็นชาวจีน
สำนักข่าวยอนฮัป รายงานว่า ร้านค้าปลอดภาษีมากกว่า 70% ต้องพึ่งพารายได้จากนักท่องเที่ยวจีน ขณะที่ผู้แทนโรงแรมขนาดกลางแห่งหนึ่งในย่านเมียงดง ซึ่งเป็นแหล่งชอปปิ้งชื่อดังในกรุงโซล ก็ยอมรับว่า แขกชาวจีนได้แจ้งยกเลิกห้องพักแล้วเป็นจำนวนมาก
มุน แจ อิน หัวหน้าพรรคฝ่ายค้าน เดโมเครติก ปาร์ตี ซึ่งถูกคาดหมายว่าจะเป็นผู้นำคนใหม่ของเกาหลีใต้ ได้ออกมาเรียกร้องเมื่อวันอังคาร (14) ให้จีนยุติการตอบโต้ทางเศรษฐกิจต่อบริษัทเกาหลีใต้ พร้อมทั้งวิจารณ์รัฐบาลชุดปัจจุบันว่าเร่งรัดติดตั้ง THAAD โดยไม่ฟังความเห็นจากประชาชนเสียก่อน
นักการเมืองผู้นี้ยังเห็นด้วยกับนโยบาย “ซันไชน์” ซึ่งเป็นแนวคิดแบบลิเบอรัลเมื่อช่วงปลายทศวรรษ 1990 ที่มุ่งส่งเสริมความร่วมมือกับเกาหลีเหนือ ทว่านโยบายนี้มาสิ้นสุดลงในปี 2008 พร้อมๆ กับการก้าวสู่อำนาจของประธานาธิบดีสายอนุรักษนิยม อี มย็อง บัก
ชัยชนะของ มุน แจ-อิน ในศึกเลือกตั้งวันที่ 9 พ.ค. จึงอาจส่งผลให้นโยบายหลักของเกาหลีใต้ รวมถึงสถานการณ์โดยรวมในภูมิภาคเอเชียตะวันออกพลิกผันไปอีกครั้ง ซึ่งเป็นสิ่งที่ทั่วโลกต้องเฝ้าติดตามกันต่อไป
